GAZİANTEP'TE 'EV EKMEĞİ' PİŞİRME GELENEĞİ UNUTULDU MU?

GAZİANTEP'TE UNUTULMAYA YÜZ TUTAN BİR SONBAHAR GELENEĞİ: EVLERDE YUFKA EKMEK (EV EKMEĞİ) PİŞİRMEK

Cahit UYANIK 

Çocukluğumda Antep evlerinde nasıl salça, şire yapma günleri varsa benzer şekilde yufka ekmek (ev ekmeği) yapma günleri olurdu.

Sonbahar aylarında komşu kadınlar sabahın erken saatlerinden itibaren gün boyu birbirlerinin ekmeklerini açar, pişirirdi. Biz çocuklar ise pişen ekmeğin kokusundan acıktıkça acıkırdık. İşte o zaman bize ekmeğe göre daha küçük boyutlu ve kalınca bir bazlama pişirip, içine Antep peyniri koyup verirlerdi. Aradan belki yarım yüzyıl geçmiş olsa da o bazlamaların tadı hala damağımda... 

Ekmek pişirme için çuval çuval un ve 'uğra' alınırdı. Uğra, ekmek açarken hamur yumağının altına hafifçe serpilir ki ekmek kolay açılsın ve tahtaya yapışmasın... Tam bilmiyorum ama uğra, kahverengimsi, daha kalın olur ve kabuklu buğdaydan elde edilir diye düşünüyorum. 

Ekmek pişen ateşin yakıtı ise bağbozumu ve budama sonrasında bağlardaki 'tiyek'lerden (çalılığa benzeyen bir tür asma fidanı) çıkan kuru dallar veya Antep deyimiyle 'ortut'lardı. 

Evlerin sakin bir köşesinde kuruyan ekmekler ise kış boyunca küçük birer kule oluştururdu. Üzerlerine ince temiz bir örtü atılarak korunurdu. Eskiden kış aylarında çok kar yağar ve bazen çarşı fırınları açılmazmış. 1980 öncesinde fırın işçileri grev yapıp, dükkanlar kapatıldığında da ev ekmeğine yumulmuştuk hep... O nedenlerle olsa gerek ev kadınlarının hazinesiydi adeta bu ekmekler...  

Kuru yufka ekmeklerle, harika, doyurucu, lezzet bombası omaçlar yapılırdı. Kebaplar da bu ekmeklerle çok daha farklı bir lezzete bürünürdü. Bu ekmekler yenilip  bittikçe 8-10 tanesi, ıslatılıp bekletilerek yumuşatılır öyle yenirdi. Bu. iş için her evde bir ekmek bezi olurdu. Geçen yıllarda Antep'te  girdiğim bir yufkacı veya unlu mamül dükkanında yufka ekmeğin hazır satıldığını gördüm. İşte o zaman 'miskilim' Antep evi hayatlarında ekmek pişirme geleneğinin unutulduğunu veya unutulmaya yüz tuttuğunu anladım ve çok üzüldüm. 

Bana bütün bunları anımsatan ve yazdıran güzel yazınız için teşekkürler Sn. Ibrahim Alisinanoğlu...

(Sn. İbrahim Alisinanoğlu'nun Facebook'taki 'Hepimizin Özeti Ekmek' adlı yazısına 21 Eylül 2025 tarihinde yazdığım yorumdur.)