HİSSE SENEDİ, TAHVİL VEYA KAR GARANTİLİ KAĞITLARA YATIRIM YAPMAK DİNEN CAİZ Mİ? (UYGUN MU?)

Diyanet İşleri Başkanlığı fetvayı verdi:

"HİSSE SENEDİ CAİZ, TAHVİL DEĞİL"

Diyanet İşleri Başkanlığı beklenen açıklamayı yaptı. "Dinen yasaklanmayan meşguliyet alanındaki şirketin hissesinin alınmasında sakınca yoktur."

Cahit UYANIK 

"Bir yanda faize haram damgası vurup, yatırım kapısı arayan yaklaşık iki trilyon liralık birikim... Diğer yanda durgunluğun sancılarını çekip taze kan arayan borsa. İslami trilyonlar borsaya akarsa çok şey değişecek. Ama önce borsa kapısının fetva anahtarıyla açılması gerekecek"...

Geçen haftaki sayımızda ele aldığımız İslami çevrelerin borsaya bakışına ilişkin haberimiz böyle başlıyordu. İslami kesim borsaya ilgi duyuyordu ama oldukça belirgin kaygıları da taşıyordu. Bu kaygılar, hisse senedine yatırım yapmanın caiz olup olmadığından, borsada işlem gören firmaların İslami esaslara göre çalışıp çalışmadığına kadar uzanıyordu. 

İşte tam bu belirsizliklere ve tartışmalara Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mustafa Said Yazıcıoğlu açıklık getirdi. Yazıcıoğlu, Panorama'ya yaptığı açıklamada sermaye piyasalarında ve borsada işlem gören şirketlerin kağıtlarının satın alınmasının o şirkete ortaklık olarak ele alınması gerektiğine dikkat çekti. Yazıcıoğlu'na göre ancak bu ortaklığın ne durumda olursa olsun, sabit veya belli bir oranda kar alınması esasına dayanmaması gerekiyor. Çünkü böyle bir ortaklık ilişkisi İslami hükümler uyarınca "caiz değil".

BORSADA AÇIĞA SATIŞ NEDİR VE NEDEN YASAKLANIR?

Borsada açığa satış nedir ve neden yasaklanır?

Açığa satış işlemleri, sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satılmasını ya da satışına ilişkin emrin verilmesini ifade eder. Açığa satış işlemi hem borsada hem de forex piyasasında yapılan bir işlemdir.

Bir hisse senedini açığa satmak aslında sahip olmadığınız ama siz satış işlemini yaptıktan sonra fiyatının düşmesini beklediğiniz hisse senedini satmak anlamına gelir. Fiyatı düşmeden satış yaparsanız, fiyatı düştüğünde aynı hisse senedini daha ucuza geri alarak aradaki fiyat farkından kar edersiniz.

Normal işlemlerde önce alıp, sonra satarak kar ya da zarar ederken; açığa satış işleminde önce satıp, geri alırken oluşan farktan kazanırsınız.

Bugün beklendiği gibi; borsadaki tüm fiyatlar düşüşe geçeceği için (yapay şekilde) açığa satışa çok elverişi bir ortam oluşur. Herkes düşük fiyattan açığa satış yazacağı için fiyatlar daha da aşağı iner. Bunu önlemek için açığa satış yasağı getirilir.

Bir örnekle anlatayım.

ROCKEFELLER VE ROTHSCHILDLER'İN BANKASI CITIGROUP: ALTIN, 2.000 DOLAR OLUR

ALTININ YILDIZI, ÖNÜMÜZDEKİ  YILLARDA DA PARLAMAYA DEVAM EDECEK

Cahit UYANIK

Denizcilikte güvenli liman; “Bir geminin buraya ulaşması gerektiği anda, burada kalması gerektiği sürede ve buradan ayrılmasının umulduğu anda, tüm bu işlemleri güvenli bir şekilde yapabildiği yer” anlamına geliyor. “Güvenli liman” öte yandan, finans sektörünün denizcilikten ödünç aldığı ve piyasalarda işlem yapanların sıkça kullandığı gündelik bir deyim. Geçmişten bu yana hep, güvenli liman olarak tanımlanan altına ise şu dönemde yatırımcılar ve dünya finans piyasalarında oldukça büyük bir teveccüh gösteriliyor.

Peki altın neden güvenli bir liman? Çünkü altın nadir bulunan, doğadan zor çıkarılarak zahmetli şekilde işlenebilen bir metal olması sebebiyle değerini (dolayısıyla ona yatırılan tasarrufları) hep koruyor. Altının onsu 2001 yılında 271 dolar iken, şu anda 1.500 dolara yaklaştı. Yani 18 yılda 5,5 kat arttı. Altın, merkez bankaları ve önemli finans kuruluşlarınca çeşitli risklere karşı rezerv olarak tutuluyor ve bu eğilim (Türkiye’de olduğu gibi) giderek artıyor. Altın, her zaman ve her şartta (savaş, Brexit gibi olağanüstü siyasi gelişmeler, ekonomik kriz, kıtlık, doğal afetler vb.) paraya veya başka bir mala kolaylıkla çevrilebiliyor. İnsanlar ve özellikle kadınlar, neredeyse 3 bin yıldır altını ziynet yani süslenme aracı olarak kullanıyor ve bundan vazgeçeceğe pek benzemiyorlar.  

(Tıklayınız) ÇOK SEVDİĞİMİZ AMA PEK TANIMADIĞIMIZ BİR YATIRIM ARACI: ALTIN

Altın fiyatları ons bazında 2011 yılında (bir süreliğine de olsa) 1.921 dolara kadar yükselmiş; 2012 yılında 1.669 dolar ortalama yıllık fiyat gerçekleşmesiyle rekor kırmıştı. Altın fiyatları bugünlerde henüz bu rekorları kıramasa da, gerilemiyor ve gözünü yükseklerden ayırmıyor. Deyim yerindeyse, altının yıldızı parlak görünüyor.

BİST’TE KOLAY İŞLEM İÇİN ‘TÜRK YAPAY ZEKASI’ YAZILIYOR

- TOBB ETÜ’DEN İKİ AKADEMİSYEN BİST’TE OPSİYON İŞLEMİ YAPMAYI

KOLAYLAŞTIRACAK YAPAY ZEKA DESTEKLİ BİR YAZILIM GELİŞTİRİYOR

- YAZILIM TAMAMLANDIĞINDA BİR ARAYÜZ SAYESİNDE, OPSİYON ÜRÜNLERİNDE ALIM-SATIM UYARISI VEREN VEYA OTOMATİK ALIM SATIM

YAPABİLEN ALGORİTMİK İŞLEMLER GERÇEKLEŞTİRİLEBİLECEK   

Borsa İstanbul’daki (BİST) türev ürünlere isabetli ve istikrarlı şekilde kazandıran yatırım yapmak veya kur riskinden korunmak isteyenler için, yapay zeka desteğiyle bir bilgisayar yazılımı geliştirilmeye başlandı. TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesinde (TOBB ETÜ) yaklaşık 1,5 yıldır sürdürülen ve TÜBİTAK’ın desteklediği Ar-Ge projesi hayata geçtiğinde yatırımcılar, kolayca kullanabilecekleri bir arayüz yardımıyla; yapay zeka destekli alım satım stratejileri geliştirerek algoritmik işlemler yapabilecek. Yani bu arayüz, yatırımcıyı alım veya satım yapmaya geçmesi konusunda uyarıp, kendisi otomatik olarak alım satım işlemleri de gerçekleştirebilecek. 

TOBB ETÜ’deki geliştirme çalışmaları süren proje bittiğinde, BİST bünyesinde türev işlemlerinin gerçekleştirildiği Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasındaki (VİOP) opsiyon işlemlerine izin veren ürünlere yapay zeka ve algoritmalar desteğiyle bilinçli yatırım yapmak kolaylaşacak. VİOP bünyesinde halen; BİST-30 Endeksi, Dolar-TL kuru ile 10 ayrı şirketin hisse senetlerinin değerine dayalı opsiyon işlemi yapma imkanı var. Yatırımcılar VİOP’ta kâr amaçlayarak veya kur riskinden korunulması (hedge) amaçlı işlemler gerçekleştirebiliyor. BİST’in 2016 Faaliyet Raporuna göre bu piyasada işlem rekorları kırıldı ve yatırımcıların VİOP ve opsiyon işlemlerine ilgisi giderek artıyor.

FOREKS VE KALDIRAÇ: NASIL KAZANDIRIYOR, NASIL KAYBETTİRİYOR? KİMİN PARASINI KULLANIYORSUNUZ?

Cahit UYANIK

SPK'nın geçen haftaki Foreks Piyasası (kaldıraçlı döviz piyasası) düzenlemesi; bu piyasada işlem yapabilmek için asgari 50.000 TL teminat yatırma şartı getirirken (Eskisi 20.000 TL idi), kaldıraç oranını da 100'den 10'a düşürdü. 

Peki buradaki kaldıraç nedir? İnsanlara "1 koyup 100 katı miktarda işlem yapabilmek" gibi tatlı hayaller kurduran sistem nasıl yürüyor? 1'e 100 kat işlemi kimin parasıyla yapıyorsunuz?  

Sorunun cevabı çok basit: Kullandığınız para, aslında aracı kurumun parası... Sizin paranız adı üzerinde bir "teminat". Sizden o teminatı alarak, kendi parasıyla kaldıraç oranı kadar dövizi satın alıyor. Daha fazla uzatmadan...

YATIRIMCILAR İLE KAMUYU BİLGİLENDİRMENİN ÖNEMİ: KAP

KAP e-devlet uygulamasında olması gereken tüm unsurları (Devlet: SPK, Şirket: KAP şirketleri, Vatandaş: Sermaye Piyasası Yatırımcısı) içermesi sebebiyle, tam bir e-devlet uygulaması olarak biliniyor. KAP aynı zamanda, Türkiye'nin ilk resmi elektronik imza projesi.

Cahit UYANIK

Dünyada tarihi geçmişi 1400'lü yılların sonuna kadar götürülebilen borsaların, Türkiye’deki kökleri 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar uzanıyor. İlk menkul kıymetler piyasası Kırım Savaşı’nı takiben 1866 yılında Osmanlı İmparatorluğu zamanında kurulmuş olan “Dersaadet Tahvilat Borsası” idi. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu takiben 1929 yılında çıkartılan 1447 sayılı “Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsaları Kanunu" ile sermaye piyasalarının, yeni ismiyle “İstanbul Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsası” adı altında organize olması sağlandı. Borsa kısa sürede, gelişerek yurt çapında girişimcilerin fon ihtiyaçlarının karşılanmasına katkılarda bulundu. Ancak 1929 Krizi, 2. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi, Türk iş dünyasını olumsuz etkiledi ve borsanın önemi azaldı. 1981 yılında ise Sermaye Piyasası Kanunu çıkartıldı. Bir sene sonra 1982 yılında menkul kıymetler piyasasının idaresinden, kontrolünden ve mevzuatının düzenlenmesinden sorumlu resmi kurum olan Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Ankara’da kuruldu. Ekim 1983 Türkiye’de menkul kıymet borsalarının kuruluşunu öngören bir kararname çıktı. Ekim 1984’de ise "Menkul Kıymet Borsalarının Kuruluşu ve Çalışma Esasları" Resmi Gazete’de yayınlandı. Çalışma esaslarına ilişkin mevzuat Olağanüstü Genel Kurul toplantılarında kabul edildi ve 26 Aralık 1985 tarihinde İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) resmen çalışmaya başladı. Yani Türkiye'de modern anlamda sermaye piyasalarının oluşumu, henüz 28 yıllık bir geçmişe sahip.

ÇOK SEVDİĞİMİZ AMA PEK TANIMADIĞIMIZ BİR YATIRIM ARACI: ALTIN

Cahit UYANIK

Altın, Türk halkının çok ama çok sevdiği; neredeyse hiç tanımadığı yegane yatırım aracı. Mesela 'karat' ve 'ons' nedir? Altının ayarları neye bağlıdır? Altın fiyatları nasıl artar veya azalır, bunları biliyor muyuz? Oysa diğer yatırım araçları öyle mi? Banka mevduatı ve döviz hakkında birçok bilgisi olan halkımız, bir zamanlar rağbet ettiği borsadan ise çok fazla teknik bilgi ve sürekli takip gerektirdiği için soğumuş görünüyor. Mevduattan ne kadar vergi alındığı, mevduat garantisinin limiti, hangi bankanın mevduata ne faiz verdiği gibi bilgilerin yanı sıra, doların, sterlinin veya euronun geleceğine yönelik düşünce ve beklentiler çoğu kişinin bilgisi dahilindedir. Altında ise 'güven' hissi, çoğunlukla altın hakkında bilgi sahibi olma çabasına baskın çıkar. Altında fiyat takibinin ötesine pek geçmeyiz. Altın belki de; somut, elle tutulabilen, değerini yitirmeyen, kriz dönemlerinde de nakite kolayca dönüştürebilen özellikler taşıdığından Türkler'in gözdesi. Altın aynı zamanda bir ziynet eşyası olarak çok rağbette. Türkler olarak, altınla süslenmeyi çok seviyoruz.