Cahit UYANIK
Avrupa
Birliği (AB) ile Türkiye arasındaki ekonomik ilişkilere neredeyse yarım yüzyıldır
yön veren ve 1973 yılından bu yana uygulanan Gümrük Birliği modeli, başka
ilişkiler için ilham kaynağı olmaya başladı. Brexit’ten sonra İngiltere’nin AB
ile nasıl bir ekonomik ilişki sürdürmesi gerektiğine dair tartışmalarda, Gümrük
Birliği modeli artık daha fazla ‘çözüm’ olarak öneriliyor. Oysa İngiltere Başbakanı Theresa May sözcüsü aracılığıyla geçen Kasım ayında
AB ile Gümrük Birliği'nden tamamen ayrılacaklarını duyurmuş, şubat ayı başında
da bu düşüncesinin değişmediğini tekrarlamıştı. Ancak May’e rağmen İngiltere’de,
Brexit sonrasında AB-Türkiye arasındaki Gümrük Birliğine benzer bir uygulamaya
gidilmesi gerektiği yönündeki düşünceler daha üst perdeden dillendirilmeye
devam ediyor.
İngiltere'de şirket yöneticilerinin ve
girişimcilerin üye olduğu Direktörler Enstitüsü (Institute of Directors-IoD),
şubat ayı ortasında Brexit sonrasında AB ile ticaretlerinde Türkiye'yi örnek
alan bir model geliştirilmesini önerdi. İngiltere'nin en eski iş dünyası
örgütlenmelerinden biri olan 30 bin üyeli IoD’nun önerisi, The Daily Telegraph
gazetesinin iş dünyası ekinin manşetinde ve The Times gazetesinde yer aldı. IoD
Türkiye'nin AB ile var olan kısmi Gümrük Birliği gibi bir yapının İngiltere'nin
ticareti için en iyi sonucu vereceğini belirtti. "Brexit'i Uyarlamak:
İngiltere-AB Ticaret Çerçevesi İçin Melez Bir Seçenek" başlıklı raporda
IoD, İngiltere'nin belli sektörleri seçerek bu sektörlerde AB ile Gümrük Birliğine
gitmesini önerdi. Buna göre İngiltere'nin diğer ülkelerle serbest ticaret
anlaşmalarına katmak istediği ürün ve hizmetler ise Gümrük Birliğinde yer
almamalı. Böylece İngiltere bu sektörleri kapsayan serbest ticaret anlaşmaları
imzalamakta özgür olacak. Böylesi bir anlaşma sayesinde İngiltere'nin AB'ye
kritik sektörlerdeki ihracatının etkilenmeyeceğini vurgulayan IoD, Türkiye ekonomisinin
Gümrük Birliğinin ardından hızla büyüdüğüne dikkat çekti.