SEZER, ATATÜRK’ÜN MİRASINI ARAŞTIRIYOR

Cahit UYANIK 

Ahmet Necdet Sezer'in cumhurbaşkanı seçilmesinin üzerinden 1 yıldan fazla zaman geçti. Sezer bu süreçte geniş kitleler tarafından tanındı ve sevildi. Sezer, kamuoyunda daha çok hukukçu kimliği ile desteklediği siyasi kararları ile puan topladı ama 10'uncu Cumhurbaşkanının faaliyetleri bu kadarla sınırlı değil. Mesela Sezer, Atatürk Arşivi Projesi başlattı. Buna göre Atatürk ve dönemine ait belge, bilgi, eşya, fotoğraf, makale, tez, araştırma gibi yazıların genel bir envanteri çıkarılacak.

KULİS: "MÜDÜRÜ NAYLON FATURA KESTİ, 3 YIL HAPİSLE YARGILANIYOR"

Fatura kestiler, hayatı değişti 

Cahit UYANIK

Bir iş adamı aradı. Derdi, yine o meşhur naylon fatura problemi... Yanında bir zamanlar 600 kişi çalıştırdığını ve devlete ayda 180-190 milyar SSK primi ödediğini anlatan iş adamı, 420 kilometre ötedeki bir tesisindeki müdürün kestiği 1 milyar liralık naylon fatura yüzünden 3 yıl hapis cezası ile yargılandığını yana-yakıla anlattı. 

Devletin katilleri, hırsızları, dolandırıcıları, karşılıksız çek kesenleri hapisten af yoluyla çıkardığını, kendisi gibi dürüst iş adamlarını ise içeriye atmaya çalıştığını ileri sürdü. Bu konuşma, bazı iş adamları tarafından dile getirilen "Esnaf hapishaneleri açılacak" iddiasını aklıma getirdi. Gerçekten de devlet şu kriz ortamında, sigortasını ve  vergisini son kuruşuna kadar ödeyerek adam çalıştıran girişimcileri dikkatle dinlemeli.

ZİRAAT'TE "DAĞITMAK" SÖZCÜĞÜ YASAKLANDI

Cahit UYANIK

Türkiye'nin en büyük bankası olan Ziraat Bankası yeniden sahaya çıkıyor. Uzun zamandır kendi kabuğuna çekilip yeniden yapılanmakla uğraşan Ziraat, Bu defa ekonominin tüm alanlarını kredilendirmek üzere harekete geçti. Çiftçilerin yanı sıra müteahhitler, ihracatçılar, genç girişimciler ve tüm tüketiciler de bankanın ilgi alanına giriyor. 

Banka yöneticileri artık Ziraat şubelerinde kalemle masaya "tık tık" vurup müstahdem çağırmanın, vezneye girerken ele tutuşturulan para çekme pullarının, bir köşede esneyen memurların döneminin kapandığını ifade ediyorlar. Ancak Ziraat Bankası yöneticilerinin bir hassasiyeti var ki, önümüzdeki günlerde siz de kulak misafiri olabilirsiniz.

KULİS: OKTAY YENAL, YOZLAŞMIŞ SİYASAL DÜZEN VE OKUMUŞ CEHALETİ...

'Görünen köyün klavuzu'

Cahit UYANIK

Oktay Yenal'ı bilenler bilir. Türkiye'nin yetiştirdiği en önemli iktisatçılardan biri olan Yenal, özellikle kur çapasına dayalı ekonomik programın çökmesinden sonra, ünlü Financial Times gazetesinin okuyucu mektupları sayfasında Uluslararası Para Fonu (IMF) ile büyük kapışmaya tutuşmuştu. 

Uzun yıllarını Dünya Bankasının çeşitli kademelerinde çalışarak geçiren ve bu tip uluslararası kuruluşları çok iyi tanıyan Yenal, o kadar sağlam düşünceler ileri sürmüştü ki, Türkiye ziyaretlerinden hatırladığımız IMF Avrupa İcra Direktörü Michael Deppler'e IMF'nin hatalarını kabul ettirmişti. Aslında Yenal, 5 Nisan 1994 Kararları öncesinde de hükümete ve Tansu Çiller'e danışmanlık etmiş; bu kararların alınmasında önemli tavsiyelerde bulunmuştu. Yani Türkiye'nin krizler içinde geçen son 8-9 yılına yakından tanıklık etmişti. Bu tanıklıkta, Yenal ne söylediyse çıkmıştı.    

2,5 DOLAR İÇİN VERGİ AFFI ÇIKARTILIYOR

Cahit UYANIK

Yanlış anlamayın, rakamla değil yazıyla ifade ediyorum: 2,5 dolar için yani yaklaşık 4 milyon TL için vergi affı çıkartılıyor. Çünkü bu satırlar yazılırken hükümetin Meclis'e sunduğu Vergi Barışı Yasa Tasarısının bir maddesi var ki evlere şenlikti. 4 milyon TL'lik vergi borcunun affı için çıkartılan yasa maddesinin öyküsü şuydu:

IMF İÇİN EYLÜL AYINI BİR GÜN UZATTIK!

Cahit UYANIK

Sanırım insanın başına gelebilecek en ilginç olaylardan birisi 29 şubatta doğmaktır. İnsan 4 senede bir doğum günü kutlayabildiğine mi üzülsün, dört senede tek yaş ilerleyebildiğine mi sevinsin; şaşırır kalır. Aslında insan her yıl doğum gününü kutlayabilir, herkes gibi günbegün yaşlanır. Ama 29 şubat bir avuntu ve espri malzemesi olarak bu insanların yaşamını renklendirir. 

Bunu ne için yazdım? Daha önce de Uluslararası Para Fonu'na (IMF) sunulan Niyet Mektuplarındaki vahim hatalara dikkat çekmiştim. Özellikle bu mektuplar Türkçeye çevrilirken büyük imla hataları yapılıyordu. IMF'ye sunulan son niyet mektubu 19 Haziran 2002 tarihli. Altında da Hazineden Sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş ve Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti'nin imzası var. Mektubun 16'ıncı maddesi ise tarihe geçecek nitelikte. Çünkü her yıl 30 çeken Eylül ayını 31 Eylül'e uzatmışız! Yani IMF için Eylül ayına 1 gün daha eklemişiz.

EKOKULAK: OSMANLI DÖNEMİ GAZETESİNDEKİ 'KOCA ARANIYOR' İLANI...

Cahit UYANIK

Ekonomi çoğu kişi için soğuk bir uğraş alanıdır. Ama kesinlikle bunu hak etmez. Ekonomi, insan özelinde ele alındığında hayata bakış ve gelecek arayışlarının genel ismidir, o kadar... Ekonomi kimi için para pul faiz hesabıdır, kimi için rant vaat eden büyük bir araziyi kapatmak... Bazılarımız mal ve rakam çoğaltarak geleceği garantilemek isteriz; bazılarımız da geleceği parlak bir genç adam ararız...

Tıpkı az sonra okuyacağınız ve Osmanlı döneminde yayımlanan bir gazeteden alıntı yaptığım 'İstikbali parlak' rumuzlu eş arıyorum ilanında olduğu gibi... Birazcık olsun gülümserseniz ne mutlu bana:

"28 yaşında bir kadınım. Zevcim 3 sene önce mukaddem vefat etti. İzdivaç etmek istiyorum. Ayda 10 lira pederimden, 24 lira çiftliklerimden alırım. İstikbali parlak bir genç ile teşrik-i hayat etmek istiyorum. Şeraitimi (şartlarımı) yazıyorum:

1) Hiç evlenmemiş olmak

2) Şiir ve musikiyi sevmek. Asabi olmamak. Tenasüb-i endam (düzgün görünümde) olmak.

3) İstikbali parlak olmak.

4) Para lazım değil, gönlü kibar olmalı.

5) Bir ailenin bir erkeği olacağından idare-i beytiyyeye (ev idaresine) vakıf olmak.

6) İşret istimal (içki kullanmak) etmemiş olmak.

7) Tahsil-i ali (eğitim) görmüş olmak. Otuz yaşından ziyade olmamak. 

Bu şeraite haiz olanların Malumat'ta adresleriyle beraber beyan-ı efkar etmelerini isterim."

(Bu yazı, Ankara Ticaret Odası-ATO yayın organı  Ekonomik Denge Dergisindeki 'Ekokulak' köşesinde Ekim-2003 tarihinde yayınlanmıştır)  

EKOKULAK: BANKACIDAN MORG GÖREVLİSİ OLUR MU?

Cahit UYANIK

Türkiye, "Ne iş olsa yaparım abi" ülkesi... Türkiye'deki emek gücünün vasıfsızlığının en veciz ifadesi olan bu cümle, zaman zaman devlet tarafından da bir personel politikası olarak kullanılıyor. Ama cümlede küçük bir değişiklik yapılarak; "Ne iş olsa yaptırırım abi..."

Bu politikanın son örneğine göre; kamu bankalarındaki personel, devlet memuru statüsünden çıkartılıp özel sözleşmeli statüye geçirilmek isteniyor. Eh tabii, bazı personel devlet güvencesini bırakmak istemiyor. Bu kişilere o zaman Devlet Personel Başkanlığının yolu gösteriliyor. Başkanlık, bankacıları  bir devlet dairesine atama görevini üstlenmiş durumda.