EL KONULAN BANK POZİTİF, PAYFİX VE FLASH TV'NİN SAHİBİ ERKAN KORK KİMDİR?

Erkan Kork

Dr. Erkan Kork, 1974 İstanbul doğumlu olup, ilk ve orta öğrenimini Jeddah'de (Cidde), lise öğrenimini Dubai’de tamamladı. Kork, Paris Üniversitesi İşletme mezunudur ve insan yönetimi, maliye, verim yönetimi, küresel ekonomi, proje yönetimi, uluslararası ilişkiler, girişimcilik, gelir yönetimi alanlarında eğitimler aldı.

2021 de CISA, CISM, CGEIT, CRISC, CDPSE ve CSX-P eğitimi alarak ISACA sertifikası (Bilgi sistemleri denetimi sertifikası) aldı.  Yine aynı yıl BMI Business School (İstanbul'da bir iş yönetimi okulu) / Global Dijital Liderlik – Dijital Dönüşüm Liderliği Sertifikası'nı aldı. 2022 yılında işletme yönetimi konusunda master yapmış olup, 2024 yılında Conley Üniversitesi (YÖK denkliği ve izni olmayan, İstanbul'da faaliyet gösteren, uzaktan eğitim verdiğini belirten bir ABD üniversitesi) işletme yönetimi ekonomisi alanında doktorasını tamamlayıp, doktor ünvanını almıştır.

Yurt dışında (Suudi Arabistan ve Dubai) kısa süreli aile şirketlerinin yönetimini üstlendi. Finans ve teknoloji alanında Türkiye ve Ortadoğu'da gerek finans sektörü gerek ülke adına önemli adımlar atabilmek ve uluslararası arenada rekabet edebilir bir hedefe ulaşabilmek amacı ile 2019 yılında PayFix Elektronik Para ve Ödeme Hizmetleri A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkanlığını üstlendi.

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / KARA PARANIN KAĞITTAN İMPARATORLARI

Cahit UYANIK 

Aslında bu çok eski bir hikaye. Türkiye'nin 1970'li yıllarda tanıştığı dövize çevrilebilir mevduat (DÇM), 1980'de halvet olduğu mevduat sertifikası, 1990'larda ise çivisini çıkardığı döviz büfeleri ve iyice azgınlaşan finans sektörü ile özdeşleşen 'kara para sektörü'nden bahsediyorum.

Türkiye ekonomisine her yıl sırf uyuşturucu ticaretinden alınan komisyon nedeniyle enjekte olan kara paranın büyüklüğü 3-4 milyar doları buluyor. Buna silah kaçakçılığı, fuhuş, sahtecilik gibi suçlar nedeniyle sağlanan diğer yasa dışı gelirler de eklendiğinde, rakam 5 milyar doları geçiyor. Yani bugünün dolar kuru ile yaklaşık 1,5 katrilyon liradan bahsediyorum.

Bu çark her yıl birkaç dişli daha artarak büyüyor. Yüksek enflasyonla serseme dönmüş olan bürokrat, siyasetçi, iş adamı, sokaktaki işsiz-güçsüz takımı, köylü, gümrükçü, polis, müfettiş; herkesi ucundan kıyısından bu kirli ticarete bulaştırıyor. Kara para ve onu aklama çabası artık Türkiye'de sektörleşti. Türkiye'nin 1998 GSMH'sı 200 milyar dolar. Kara paranın bu rakama oranı ise yüzde 2,5 ila 3 arasında değişiyor.

Türkiye'deki birçok şey gibi kara para aklama işlemleri de kendine özgü yöntemlerle yapılıyor. Mesela tefeciler kralının biri, kendisine kimbilir kim tarafından teslim edilen parayı iş adamlarına borç para olarak dağıtıp pirüpak hale getiriyor. Bankacılık sektöründen beslenmesi gereken yatırımlarımız, tefecinin kir bulaşmış parasıyla yükseliyor.

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / TERÖRÜN FİNANS KAYNAKLARİ, ABD VE BATI

Cahit UYANIK 

Terörle mücadele sadece özel tim yetiştirip silahlı çatışmaya girmekle olmuyor. Terörün finansman kaynaklarını kesmek en önemli olgu. Terör örgütleri finansmanlarını uyuşturucu, silah kaçakçılığı ve uyuşturucu yapımında kullanılan kimyasal maddeleri alıp satarak sağlıyor. Bu nedenle terörle mücadelede girilen yeni dönemde ülkelerin uyuşturucu kullanımı ve silah üretimini sıkı sıkıya kontrol etmelerinin yanı sıra kimyasal fabrikaların denetiminde de yeni önlemleri devreye sokmaları gerekiyor. Bu ise Batı'da bu sektörlerden geçimini sağlayan büyük bir kitlenin işsiz kalması demek. 

Yani başta ABD olmak üzere Batılı ülkelerin terörün kaynaklarını kurutmak konusunda öncelikle kendilerine çeki-düzen vermeleri zorunlu. Çünkü terör örgütleri Batı'nın zenginliğini kendisine yönlendirmek için uyuşturucuyu kullanıyor. Buradan kazandığı parayla ise Batı'dan tekrar silah ve uyuşturucu hammaddesi alıyor. Anlayacağınız al gülüm-ver gülüm tarzı bu illegal ticaretin bitmesi gerekiyor.

BAŞKENTTEN YANSIMALAR/ DETERJANLI SU VE KARA PARA

Cahit UYANIK 

Kerameti yasa dışı para ve ilişkilerden menkul işadamı E. E. bir 4X4 jipin içinde kiralık katile soruyor: "Filanca adamı 2 değil 1,5 milyon dolara öldürsen olmaz mı?"... Sanki çarşı pazara çıkmış da satış fişi pazarlığı yapıyor! 

E. E.'nin İ. B.'ndan aldığı ve kasasına giren nakit kredi miktarı 50-60 milyon dolar civarında. Ama kiralık katile bu kredinin yüzde 4'ünü teklif edebiliyor. İ. B., E. Z.''i devraldıktan sonra 20 milyon dolara yakın ek yatırım yaptı. Sırf atık su arıtma tesisine 10 milyon dolar harcadı. 

Koskoca banka bunun için kırk gözle ağlarken, 1,5 milyon dolar yeni yetme işadamı tarafından nasıl kolayca ödenebiliyor? Türkiye daha 6-7 yıl önce 'Başbakana özel uçak alınsın mı alınmasın mı?' tartışması yaparken, 30-31 yaşındaki bir işadamı 3 özel uçak satın alabiliyor. Acaba E., sadece İ. B.'nı dolandırarak mı debdebeli bir yaşama sahip oldu? E., kara para ve kayıt dışı para trafiğinde önemli bir köşe taşı olduğu için bu şatafatlı yaşamı sürüyor olamaz mı?

KARA PARA 3 AŞAMADA AKLANIR: YERLEŞTİRME, AYRIŞTIRMA, BÜTÜNLEŞTİRME

 

KARA PARA AKLAMANIN AŞAMALARI

Suç gelirinin aklanması genelde üç aşamadan oluşan bir süreç içinde gerçekleştirilmektedir. Bu aşamalar kirli bir çamaşırın makinede yıkanmasına benzetilerek açıklanmaya çalışılmıştır: Birinci aşamada çamaşır makineye atılmakta – [Yerleştirme (Placement)] İkinci aşamada çamaşır makinede yıkanmakta – [Ayrıştırma (Layering)] Üçüncü aşamada ise temizlenmiş halde makineden çıkarılmaktadır [Bütünleştirme (Integration)]. Her aklama olayında bu aşamaların üçünün de ayrı ayrı gerçekleşmesi zorunlu değildir. Bazen bu aşamaların ikisi veya üçü tek işlemde gerçekleştirilebilir veya bazı aşamalar gerçekleştirilmeden suç gelirinin aklanması tamamlanabilir. Bu durum para aklanacak ülkeye, finansal olanaklara, aklayıcıların diğer faaliyetlerine kadar pek çok değişkene bağlı olabilir. Yerleştirme (Placement) Aşaması Bu aşama suçtan elde edilen gelirin nakit formundan kurtarılarak finansal sisteme sokulması aşamasıdır. Başta uyuşturucu ticareti olmak üzere suçgeliriniı doğuran suçlarda para, genelde nakit olarak el değiştirmektedir. Nakit formundaki paradan neden kurtulmak ve bu para finansal sisteme sokulmak istenmektedir?

"KARA PARA AKLAMA" SUÇU NEDİR? TÜRKİYE'DE UYGULAMASI NASILDIR?

 

AKLAMA SUÇU

Aklama sürecini kavramak için konu, “öncül suç” ve “suç geliri” kavramları ile birlikte değerlendirilmelidir. Genel olarak aklamadan bahsedebilmek için; Bir suç işlenmiş (Öncül suç), Bu suç sonucunda herhangi bir ekonomik değer elde edilmiş (Suç geliri), Bu ekonomik değerleri yasadışı nitelikten çıkarıp bunlara yasal görünüm kazandırmaya yönelik fiillerin işlenmiş Olması gerekmektedir. Aşağıda aklama ile ilgili temel kavramlar açıklanmıştır: Öncül suç Öncül suç suç gelirinin elde edilmesini mümkün kılan suçtur. Hukuki olarak suç gelirine kaynak teşkil eden bu suçlar, benimsenen yaklaşıma göre ülke mevzuatlarında farklı şekillerde belirlenmişlerdir. Öncül suç belirlemede kullanılan yaklaşımlar şu şekilde belirtilebilir: Tüm ağır suçların öncül suç olarak kabulü, Tüm suçların veya belirli kategorideki ağır suçların veya belirli hapis cezası sınırını aşan suçların öncül suç olarak kabulü, Öncül suçların sayma suretiyle belirlenmesi, Karma yaklaşım. Ülkemizde 4208 sayılı Kanunun yürürlükte olduğu dönemde öncül suçlar sayma yöntemi ile belirlenmişken, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun aklama suçunun düzenlendiği 282. maddesinde “alt sınırı altı ay ve daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlar” şeklinde eşik yaklaşım benimsenmiştir.

SOSYAL MEDYA FENOMENLERİ, 27 YILLIK KARA PARA DOSYAMA İLGİYİ ARTIRDI

Cahit UYANIK 

1996 yılında yayınlanan kara para konulu kapak haberim, o günlerde büyük ilgiyle karşılanmış, bir çok gazetede alıntı yapılarak geniş kitlelere ulaşmıştı. 

Birçok bilimsel makalede de atıf verilen ve blogumda halen yayında bulunan bu dosyam, şimdilerde yine en çok tıklanan yazılar arasına girdi. 

Sebep: Kara para aklayan ve bazıları da hapse atılan sosyal medya fenomenleri... 

(TIKLAYIN) KAPAK HABERİ: 32 KISIM TEKMİLİ BİRDEN KARA PARANIN MACERASI

BDDK: BANKALAR KARA PARA AKLAMAYLA MÜCADELE İÇİN YAPAY ZEKADAN YARARLANABİLİR

BDDK, bundan 18 yıl önce bankaların iç denetim ve risk yapılanmalarına yönelik yayımladığı bir tebliğ taslağında, bilmeden taraf olunan kara para aklama işlemlerinin önlenmesi için yapay zekadan yararlanılmasını istemişti.   

Bankalara 'risk' yapılanması

Cahit UYANIK

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), geçen yıl Şubat ayında yayımlanan "Bankaların İç Denetim ve Risk Yönetimleri Hakkındaki Yönetmeliğin" nasıl uygulanacağına ilişkin bir tebliğ taslağını tartışmaya açtı. Tebliği 1 Ekim 2002'de uygulamaya koymaya hazırlanan BDDK taslakta, bankaların iç denetim birimlerinin nasıl örgütleneceği ve risk hesaplamalarının hangi aşamalardan geçirilerek yapılacağı ile bir bankanın nihai riskinin nasıl ortaya konulacağını ayrıntılarıyla anlattı.

UYUŞTURUCU EKONOMİSİ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM) GÜNDEMİNDE

Cahit UYANIK

Bir güvenlik sorunu olmaktan öteye geçerek dünya ekonomilerini tehdit etmeye başlayan uyuşturucu üretimi ve ticareti, Birleşmiş Milletler'in (BM) özel oturumuna konu olacak. 8-10 Haziran tarihleri arasında BM'de, dünyadaki uyuşturucu sorunu özel bir oturumda tartışılacak. ABD Başkanı Bill Clinton'ın da bir konuşma yapacağı ve New York'ta düzenlenecek özel oturumda Türkiye'yi İçişleri Bakanı Murat Başesgioğlu'nun temsil edeceği bildirildi. Özel oturum öncesinde BM Uyuşturucu Kontrol Programından (UNDCP) bir grup uzmanın Türkiye'ye gelerek bilgi topladığı öğrenildi. Türkiye, dünya eroin ticaretinin yoğunlaştığı Balkan Rotası üzerinde bulunuyor.

Finansal Forum'un edindiği bilgiye göre BM özel oturumunda 6 ayrı konu tartışmaya açılacak. Özel oturumda uyuşturucu bitkilerini narkotik maddeye dönüştürmeye yarayan kimyasal maddelerin üretimi, amfetamin tipi sentetik uyuşturucu kullanımında görülen artış, hukuki işbirliği, kara para aklanmasıyla mücadele, uyuşturucuya giderek artan talebin önüne geçilmesi, uyuşturucu bitkilerinin üretiminin önüne geçilmesi konuları ayrı ayrı ele alınacak. BM özel oturumu, uyuşturucu ile mücadelede bundan sonra izlenecek genel politikalar konusunda kritik bir dönemeç niteliği taşıyor.

KRİPTO PARALARA KARA PARA MERCEĞİ

Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Çalışma Grubu'nun (FATF) kripto para birimi borsaları için küresel olarak yaptırımı olacak yeni düzenlemeler üzerinde çalıştığı açıklandı.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) bünyesinde kurulan FATF dünya genelinde hizmet veren kripto para birimleri borsalarına uygulanacak olan yaptırımları görüşmek üzere 24 Haziran'da bir araya gelecek. G20 Zirvesi'nde kripto para birimlerinin kara para aklama faaliyetlerindeki kullanımının önüne geçilmesine yönelik harekete geçme konuşmalarının ardından Japonya'nın söz konusu küresel yaptırımların öncelikli olarak savunucusu olduğu belirtildi.

Yaptırımlar kapsamında Japonya'da polis, kripto para birimleri madenciliği için kullanılan kişisel bilgisayarlar için sıkı önlemler alıyor. FATF görüşmeler sırasında, kripto para birimleri borsalarının işlem gerçekleştirmek için lisanslı olmasını, para aklamanın önüne geçilmesi için müşterini tanı (KYC) politikasına aşina olmasını ve şüpheli eylemleri bildirmesini gerektiren ve bağlayıcı olmayan 2015 kurallarını gözden geçireceği vurgulandı.

Grup bu kapsamda söz konusu kuralların üç yıl sonra geçerliliğini koruyup korumadığını, yeni borsalara uygulanabilirliğini ve kripto para birimi ticaretini tamamen yasaklayan ülkelerde nasıl kullanılabileceğini tartışacak.

(Doğan Haber Ajansı-Deniz YILDIRIM)

TÜRKİYE, 6 YIL ARADAN SONRA YENİDEN ‘KARA PARA' TEFTİŞİNE ALINIYOR

Cahit UYANIK 

Türkiye 6 yıl aradan sonra, önümüzdeki aylardan itibaren yeniden kara para aklanmasıyla mücadele konusunda uluslararası denetleme çalışmalarının odağına oturacak ve bu süreç en erken 2019’un sonbaharına kadar devam edecek. Türkiye; Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) bünyesinde bulunan ve tüm dünyada kara paranın aklanmasıyla mücadele ve terörün finansmanının önlenmesi konusunda çalışan Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF)  IV. Tur denetim süreci hazırlıklarını hızlandırdı. 

(Tıklayınız) UYUŞTURUCU EKONOMİSİ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM) GÜNDEMİNDE

FATF Heyeti’nin ‘yerinde denetim’ (on-site visit) denilen Türkiye’ye resmi ziyareti 2019 yılı Mart ayında gerçekleşecek ama şu anda Maliye Bakanlığına bağlı Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) hummalı bir şekilde bu ziyarete hazırlanıyor.  MASAK,  IV. Tur denetimin gerçekleşebilmesi için bir “Ulusal Risk Değerlendirme Projesi ve Proje Eylem Planı” hazırlamıştı. Bu eylem planı  Türkiye’nin kara paranın aklanmasıyla mücadele ile terörün finansmanının önlenmesinde eksikliklerini belirlemek, bu konulardaki riskleri çeşitli anketlerle ortaya çıkarmak ve ulaşılan sonuçlara göre gerekli düzenlemeleri yapmayı öngörüyor. MASAK’ın bankacılık, sermaye piyasaları, sigorta sektörünün yanı sıra kara para aklama ve terörün finansmanı faaliyetlerine konu olabilecek diğer sektörlerdeki (muhasebecilik, emlakçılık vb.) anket çalışmaları geçen ay itibarıyla bitti.   

TÜRKİYE’NİN KARA PARA İLE İMTİHANI 20 YILDIR SÜRÜYOR/EKONOM 50. ÖZEL SAYI

Cahit UYANIK

Kara para… Kara paranın aklanması… Bu kavramlara artık hepimiz iyice aşinayız ama bundan 19-20 yıl önce pek bilinmiyordu ve 1996 yılında bitmeyen siyasi çalkantılar içindeki Türkiye’nin, devasa ekonomik sorunlarla dolu gündemine adeta bomba gibi düşmüştü. Doğrusu bu ya; kara para  ve kara paranın aklanması çoğumuz için bazı filmlerde gördüğümüz, romanlarda okuduğumuz, gazetelerin “kısa haberler” sütunlarında gözümüze çarpabilen, pek de önemli bulmadığımız bir konuydu.  

(Tıklayınız) UYUŞTURUCU EKONOMİSİ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM) GÜNDEMİNDE

KAPAK HABERİ / 32 KISIM TEKMİLİ BİRDEN KARA PARANIN MACERASI

Cahit UYANIK

Kara para ve kara paranın aklanması, insanoğlunun 21. yüzyıla doğru yol alırken karşılaştığı yepyeni bir suç türü. Kara paranın anası bilgisayarlaşma, babası da globalizasyon. Ortaya çıkan ucube ise tüm dünya ekonomik sistemini tehdit ediyor. Suç kaynaklı gelirler, yıkanıp pir-ü pak hale geldikten sonra yasal işlere doğru akıyorlar. Kapitalizm'in ruhunu oluşturan yasalara saygılı iş adamları yerine, çekmecesinden silah çıkarabilecek yaradılıştaki modern gangsterler tüm yöneticileri tedirgin ediyor. Sakinliği ve oturaklı yorumları ile tanınan The Economist Dergisi'ne "Kara paraya karşı önlem alınmazsa 2020 yılında ABD Başkanı'nı mafya seçtirecek" bile dedirtebilecek kadar hacimli bir sorun olan yıkama-aklama-kurutma işlemleri, bazılarına göre 1 trilyon dolar sınırını zorluyor. 

Uyuşturucu kullanımıyla kendisine sağlıklı kaynaklar yaratan, dünyadaki terör dalgasıyla birlikte organize suç örgütlerinin vesayeti altına giren kara para aklanması işlemlerinden Türkiye de muzdarip. Muzdarip ama kimse halinden şikayetçi değil. Çünkü ülkenin kronik döviz çıkmazına, her dönem aranan çare kara parayla şu veya bu şekilde bağlantılı. Türkiye, tıpkı insan hakları konusunda olduğu gibi kara para konusunda da Batı'nın baskısıyla aksak-topal bir yasa çıkarabildi. Yoksa Batı'dan ABD'nin Kolombiyası gibi muamele görmekten kurtulamayacağı gibi, döviz akışı da kesintiye uğrayabilecekti. Yaklaşık 5 yıllık bir savsaklamadan sonra çıkan yasanın birçok eksikliği var. Buna rağmen yasaların ne kadar etkin olduğu uygulayıcıların performanslarıyla ölçülür diyerek kendimizi sakinleştirebiliriz. Ama yine de Türkiye'de yargının tam bağımsız olmadığı düşünüldüğünde, bu yasanın etkinliği konusunda iyimser olmak için bir sebep de ortada görünmüyor. İşte size, tüm dünyada ergenlik çağını süren kara paranın 32 kısım tekmili birden macerası...  

(Tıklayınız) UYUŞTURUCU EKONOMİSİ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM) GÜNDEMİNDE