Cahit UYANIK
Dünya Gazetesi...
31 yıl aradan sonra ilk 2 ve son 2 sayfasını somon rengi kağıda basma geleneğinden vazgeçmiş...
İlgilenenler ve basın tarihi yazanların dikkatine sunulur...
(Bu yazı 21 Kasım 2019 tarihinde Twitter sayfamda yayınlanmıştır.)
Cahit UYANIK
Zaman zaman bu sütunda kendi mesleğimizle ilgili konulara yer vermeye çalışıyorum. Ekonomi gazeteciliğinin artık bir kavşak noktasına yaklaştığının somut belirtileri ortada. Mesleğimizdeki temel sorunsal, tam uzmanlaşmanın sağlanamaması ve manipülasyon kültürünün yavaş yavaş yer etmeye başlaması.
Ekonomi Muhabirleri Derneği (EMD), geçen hafta ODTÜ Ekonomi Günleri çerçevesinde ekonomi gazeteciliğin dünü, bugünü ve geleceğini tartıştırdı. Toplantının bizatihi kendisi, ekonomi gazeteciliğinin konuşulduğu nadir toplantılardan biriydi. Buna benzer bir konu, en son 1980'li yılların başında Hürriyet Vakfının düzenlediği toplantılar dizisinde tartışılmıştı. EMD'nin toplantısı böylece bu konuda yapılan ikinci toplantı olarak tarihe geçti.
Cahit UYANIK
Rahmetli Bülent Ecevit'i çok severim.
Ecevit, Türk milletini çok iyi tanıyan, yüreği onun iyiliği için çarpan
Nadir siyasetçilerden biriydi çünkü.
Ecevit öz olarak bir gazeteciydi.
Ülkesini, milletini iyi tanımasında mesleğinin büyük rolü vardı.
Bu cümlem öyle basmakalıp bir cümle değil.
Ecevit, 31 yaşında genç bir gazeteci iken...
1956 yılında Gaziantep'e gelmiş ve 5 gün kalmış.
Bu seyahatindeki izlenimlerini Ulus gazetesinde
8 günlük bir yazı dizisi olarak yayınlamış.
Bu yazı dizisini 1-2 gün içinde blogumda sizlerle paylaşacağım.
(Tıklayınız) 1956 YILINDA BÜLENT ECEVİT'İN KALEMİNDEN: GAZİANTEP-1 / GEREKLİ ADAMLAR ŞEHRİ
Cahit UYANIK
Yıl 2004/Eylül ayı... Ekonomi Muhabirleri Derneği (EMD) Genel Başkanı olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Silivri'de düzenlediği "Yöngörü Toplantısı"na katılmışım. Amaç, TCMB'nin nereye doğru evrilmesi gerektiği sorusuna yanıt bulmak...
Çünkü Avrupa Birliğinden müzakere tarihi almak üzereyiz ve ufukta TL'den çıkıp Euro'ya geçme ihtimali belirmiş. Tabii ki modern bir merkez bankasına çok iş düşecek burada... (Nitekim 3 ay sonra AB bize tam üyelik müzakerelerine başlanacağını resmen bildiriyor) Ama zaman ve realiteler acımasız; gitgide tam üyelik müzakeresinin esamesi bile okunmaz olmuş ve...
TCMB için köprünün altından çok sular akmış geride kalan 20 yılda...
Cahit UYANIK
Ahaber TV'nin internet sitesi FED'in faiz artışını "skandal" diye yorumlamış...
Herkes kendi türküsünü söyler. FED kendi parasını koruyup kollamakla yükümlüdür.
Ne demişti 71'de ABD Hazine Bakanı: Dolar bizim paramız ama sizin probleminiz...
Beyaz saçlı kadın Yellen'in umurunda mı TL, Türkiye, Tayyip veya Trump...
Merkez Bankası bağımsızlığının bedelini çok ağır şekillerde ödemiş ABD ne yapacaktı?
Bize mi soracaktı?
Cahit UYANIK
 |
| Anadolu Üniversitesi iletişim Bilimleri Fakültesi-Eskişehir (F: Cahit Uyanık) |
Cahit UYANIK
Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Gazetecilik Bölümü Liderlik, Yönetim ve Kalite Kurulunun dış paydaşlara yönelik olarak düzenlediği Zoom toplantısına Prof. Dr. Erkan Yüksel, Prof. Dr. İncilay Cangöz, Araştırma Görevlileri Funda Erzurum, Mehmet Anıl Ünal ve Ferhat Yasav; Öge Demirkan (Oksijen Gazetesi Haber Araştırma Müdürü), Hakkı Kutlu (MedyaMidas A.Ş. Sahibi-Eskişehir) ile birlikte 24 Kasım 2022 tarihinde katıldım.
Toplantıda şu sorulara cevap arandı:
1) İletişim fakültelerinin gazetecilik bölümlerinde verilen eğitimi genel olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?
2) Kurumunuzda/ işletmenizde gazetecilik bölümü mezunlarını istihdam ediyor musunuz?
3) Kurumunuzda/işletmenizde Anadolu Üniversitesi Gazetecilik bölümü mezunlarını istihdam ediyor musunuz?
4) Mezunlarımızı dikkate alırsanız olumlu ve olumsuz bulduğunuz yönler genel olarak nelerdir?
5) Halen eğitim almakta olan öğrenciler ve daha sonraki öğrenciler için sizce yapılması gerekenler nelerdir?
6) Üniversite-sektör işbirliği konusundaki beklentileriniz nelerdir?
7) Bölümümüzün eğitim-öğretim süreçlerine katkı vermek ister misiniz?
8) Daha başka kimlerle görüşmemizi tavsiye edersiniz?
Aşağıdaki yazı; bu toplantı dolayısıyla dile getirdiğim ve getiremediğim düşüncelerimi derli-toplu paylaşabilmek ve ileride yapılabilecek benzer başka çalışmalara katkı sunmayı amaçlamaktadır:
Bilfiil gazetecilik yaptığım 22 yıllık meslek yaşamımda (1988-2010) genç muhabirlerin ve stajyer muhabirlerin yetişmesine çok önem verdim. Halen önemli yayınlarda gazetecilik çalışmalarını sürdüren; artık usta muhabir veya usta medya yöneticisi olan pek çok isme meslek yaşamlarının ilk dönemlerinde yol gösterdim, iş başındaki eğitimleriyle bizzat ilgilendim. Yetiştirdiğim ve yetişmesine katkı yaptığım bazı isimler ise özgül koşullarımız gereği bazen medya sektörü dışına çıkmak zorunda kaldılar. Ama yine de, basın sektöründe bulundukları süreçte öğrendiklerinin üzerine koyarak, diğer sektörlerdeki medya ve iletişim bağlamlı görevleri üstlendiler ve halen de bu görevlerini yürütüyorlar. Gençlere bu mesleği öğretmek adına daha sonra 2016 ve 2017 yıllarında Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Basın ve Yayın Bölümünde seçmeli 'Ekonomi ve Finans Gazeteciliği' dersini verdim. Genç gazeteci adaylarıyla, mesleğimizin bu önemli uzmanlık alanıyla ilgili temel bilgileri paylaştım.
YAZ STAJLARI SİSTEMİ REFORME EDİLMELİ: Yazımın başında şunu hemen belirteyim: Gerek gazetecilik gerekse başka lisans dalları eğitimi bağlamında, öğrenci yaz stajlarının bu haliyle verimli olmadığını düşünüyorum. 18-20 iş gününü kapsayan, toplamda 1 aylık stajda; staja gelen öğrenci de, onu kabul eden iş yeri de -kalıcı olunmadığını bildiği için- davranışlarında tutuk ve çekingen oluyor. Fakat gazetecilik eğitimi açısından yaz stajının tek faydası şu: Gazetecilik bir yaşam tarzı mesleği ve gönül işi. Staja gelen öğrenci bu kısa sürede, gazetecileri görev başında ve iş yeri ortamında gözlemleme imkanı bulabiliyor. Ders kitaplarında okuduğu, konferanslarda dinlediği bir mesleği pratik biçimde izleyebiliyor ve bazı şeyleri paylaşabiliyor. Bu süreç öğrenciye belki de, ileride iş hayatına girdiğinde yapacağı tercihleri belirlemede yardımcı olabilir.
 |
| Ankara-Necatibey Caddesindeki DPT binası |
Cahit UYANIK
2022 yılı Haziran ayı, Türkiye’nin 1960 yılında yani 62 yıl önce resmen başlayan ‘ekonomik planlama serüveni’nde ilginç bir dönemeç oluşturdu. Çünkü bu tarih, siyasette iktidar ve muhalefet kanatlarının ekonomik planlama için harekete geçtikleri bir zaman dilimiydi.
09 Haziran 2022 günü Resmi Gazeteyi açanlar, Cumhurbaşkanlığının 2024-2028 yıllarını kapsayacak “On İkinci Kalkınma Planı Hazırlıkları” konulu üç sayfalık genelgesi ile karşılaştılar. Bu genelge; kamu, özel sektör ile sivil toplum ve meslek kuruluşlarının görüşleri ve Meclis’in nihai inisiyatifiyle (TBMM Kararı olarak) hazırlanacak olan ve yaklaşık 14-15 aylık hummalı çalışmanın ilk yazılı dokümanı olma özelliğini taşıyordu.
Bu genelgeden 4 gün sonra ise “6’lı Masa” olarak adlandırılan
6 muhalefet partisinin oluşturduğu ‘Kurumsal Reformlar Komisyonu’ haftalar süren
bir çalışmanın ardından; iktidara gelmeleri halinde yapacakları ilk ve acil
yapısal reformları kamuoyu ile paylaştılar. Bu komisyonun; 11 yıl önce kapatılarak
Kalkınma Bakanlığına, daha sonra 2018 yılında Strateji ve Bütçe Başkanlığına dönüştürülen
Devlet Planlama Teşkilatını (DPT); Strateji ve Planlama Teşkilatı (SPT) olarak
yeniden kuracaklarını açıklaması hayli ilginçti.
12. Plan 2023’te Meclis’te görüşülebilecek mi?
Böylece muhalefet düzeyinde de olsa ülke kamuoyu, uzun zamandır ilk kez ekonomik planlama ve Cumhuriyetin 100. Yıldönümü sonrasında planlamanın yeni vizyonunun ne olabileceği hakkında enerjik bir görüş açıklaması ve net bir vaatte bulunulmasına şahitlik etti. Türkiye, ekonomik planlama konusunda böylesi yoğun talep ortamını en son Demokrat Parti iktidarının son yıllarında yaşamıştı. Aradan 70 yıla yakın süre geçtikten sonra muhalefetin yinelenen bu tavrı, yüzlerce sayfalık metinlerin hazırlandığı ancak kimsenin pek uymadığı bürokratik bir planlama anlayışı yerine; ortak akıl ve katılımcı bir anlayışla, vizyon belirleme boyutu daha ağır basan, kısa ve öz metinlerin hazırlandığı stratejik bir ekonomi planlamasına geçiş yönündeki beklentileri de canlandırdı.
12. Plan hazırlıkları
başlatıldı ama gelecek yıl bu zamanlarda Meclis’te görüşülememe olasılığı da
bulunuyor. Çünkü 2023 Haziran ayında gerçekleşecek seçimlerin ardından oluşacak
yeni siyasi tablo belirsizliğini koruyor. Seçimleri muhalefetin kazanması
halinde 12. Plan’ın yeniden kurulacak olan Strateji ve Planlama Teşkilatı
tarafından gözden geçirilip değiştirilmek üzere ertelenme olasılığı mevcut.
Çünkü muhalefet 2011-2022 arasındaki dönemin planlamada boşa harcandığını ve
ekonomide reel bir planlamaya yeniden dönülmesi gerektiğini her fırsatta dile
getiriyor.
Türkiye ‘Perspektif Plan’ın süresine karar veremedi gitti!
Planlamaya büyük umutların bağlanmaya başlandığı bu ortamda; Türkiye’nin ekonomik planlama konusundaki geçmişinin pek ele alınmayan bir boyutuna dikkat çekmek istiyorum. Bunun için sizi 1960’ların başından 2020’lere 60 senelik bir yolculuğa çıkarmalıyım. Türkiye, 1963 yılında yani 1. Beş Yıllık Kalkınma Planı’yla birlikte “Perspektif Plan” kavramıyla da tanışmıştı. Perspektif burada, ‘geleceğe yönelik bakış açısı’ anlamında kullanılmaktaydı. 1. Plan’da perspektif planın neden gerekli olduğu; “Perspektif plan, plan dönemleri arasında bütünlüğü ve devamlılığı gözetir; ileride düzeltilmesi güç hatalı kararlar alınmasını önleyerek kaynak israfına sebep olmadan ana hedeflere en kısa yoldan ulaşılmasını sağlar” denilerek anlatılmıştı.
Bir başlık:
"Kira fiyatları uçuyor..."
Arkadaşlar, kira zaten gayrimenkülün bir süreliğine
kullanımı için sahibine ödenen fiyattır.
Böyle yazılırsa olmaz
Anlamsız ve hatalı
"Kiralar uçuyor" demeniz yeterli
Uçmayın; öğrenin...
(Bu yazı 11 Eylül 2021 tarihinde Facebook sayfamda yayınlanmıştır.)
TÜRK EKONOMİ BASININA 'AYŞE TEYZE' VE 'ALİ RIZA AMCA' KARAKTERLERİNİ ARMAĞAN EDEN GÜNGÖR URAS'LA KÜÇÜK AMA ÖNEMLİ BİR ANIM VAR
Cahit UYANIK
 |
| Prof. Dr. Tevfik Güngör Uras |
Bugün Tevfik Güngör Uras'ın
Ölümünün 4. Yılı
Uras, ekonomiyi en basit ve anlaşılır şekilde anlatıp yazabilen bir isimdi.
Yerinin kolay kolay dolabileceğini sanmıyorum.
Onunla bir anım aklıma geldi, özgeçmişinde Sabancı Holding'te de görev yaptığını okuyunca...
1988 yılı yaz ayları olmalı
Üniversiteden mezun olup,
Anadolu Ajansı Ekonomi Haberleri Müdürlüğünde çalışmaya başlamıştım
Hani o Sıhhiye Hanımeli Sokak'taki ünlü binanın 4. Katında...
Bir gün Müdürümüz Vecdi Seviğ
Beraberinde Sakıp Sabancı ve Tevfik Güngör Uras'la istihbarat salonumuza girdi.
Sabancı'yı hemen tanıdım, Uras ise Sabancı Holding'teki Aksigorta'da önemli bir yöneticilik görevindeymiş. (Sonradan öğrendim bunu)...
Cahit UYANIK
1990'ların başında...
KİT'ler ekonomide henüz önemli bir güç iken...
Türkiye Demir Çelik İşletmeleri (TDÇİ) Genel Müdürlüğü görevini yürütüyordu
TDÇİ bünyesinde Kardemir, Erdemir, Asil Çelik bulunuyordu mesela...
Ekonomik Panorama dergisinde çalışıyordum ben de...
Bu kritik sektörle ilgili plan ve projelerini haberleştirmek için...
Röportajını yayınlamak için...
Randevu isteyip duruyordum; bir türlü kabul etmiyordu.
Telefonuma dahi çıkmıyordu.
Ben de ona kızıp vazgeçtim.
Ekonominin “Altın Kalem”leri belirlendi
(Külliyen yanlış bir başlık)
"Merkez Bankası'nın enflasyon ve dolar beklentisi düştü."
(Doğru başlık önerisi)
"Merkez Bankası anketinde enflasyon ve dolar beklentisi düştü."
Yıllardır bu hal...
Bunu doğru yazmak çok mu zor Allah aşkına?
(Bu yazı 09 Aralık 2019 tarihinde Facebook sayfamda yayınlanmıştır.)
"Aslında ekonomi gazeteciliği, tarihsel bir akışın son ve en önemli aşamasıdır. 1500'lü yıllardan başlayarak sırasıyla
- Ticaret haberleri gazeteciliği
- Finans haberleri gazeteciliği
- Ekonomi haberleri gazeteciliği yapılmıştır."
"Günümüzde bu alanların hepsinde gazetecilik faaliyeti vardır.Finans gazeteciliği uğraştığı sektörün büyüklüğü ile bağlantılı olarak daha baskın görünse de,ekonomi gazeteciliği toplum adına gerçeğe ulaşma ve anlamlandırmada, en önemli ve geniş yelpazede uzmanlaşma gerektirmektedir."
(Bu yazı 14 Kasım 2021 tarihinde Twitter sayfamda yayınlanmıştır.)
Cahit UYANIK
Finansal Okuryazarlık (FOY) son 10-15 yıldır gündemde. Dünyadaki ekonomiyle ilgili önemli kuruluşlar bu konuya sahip çıkmış durumda. Bu, önünde-sonunda Türkiye'ye de gelmiş, bizi de etkilemiş bir mevzu.
FOY'a girmeden önce 'finans' sözcüğü hakkında bilgi vermek ve Türkçe'de karşılık geldiği düşünülen kavramları ele almak istiyorum. "Finans", gelecekle ilgili bir şey; 'muhasebe' ise geçmişle ilgili, yapılmış finansal işlemlerin defterlere kaydedilmesi ile ilgili bir kavram... Yani yapılmış, bitmiş bir işlemi nasıl kayıt edeceğimiz anlatıyor 'muhasebe'... 'Maliye' ise Türkçe'de devletin finansmanı ve vergi boyutuyla ilgili bir kavram. "Finans" kavramını Türkçe'de karşılayabilecek en yakın sözcük "mali", "mali işler" kavramları ki, yine de yetmiyor.
(Tıklayınız) EKONOMİ DERGİCİLİĞİ "FIRSAT KAPAKLARI" KISIR DÖNGÜSÜNDE...
Fransızca kökenli olan bu 'finans' sözcüğü, son 50-60 senedir hem kişisel hem şirketler hem de devletler bazında gelecekle ilgili kullanılıyor daha çok... Yani bir insanın kendi gelirinin geleceğini nasıl yöneteceği; bir şirketin bir projeyi ortaya koyduğunda, bunun parasını yani finansını nasıl bulup gerçekleştireceği, bir devletin giderleriyle gelirleri arasındaki dengeyi nasıl bulması gerektiği gibi... Hep böyle gelecekle bağlantılı bir kavramdan bahsediyoruz.
(Tıklayınız) OKUDUĞUM KİTAPLAR / BABİL'İN EN ZENGİN ADAMI / GEORGE S. CLASON
Ekonomi gazeteciliğinde iyi işler, iyi kıyaslamaya dayanır. Öyleyse kıyaslayalım bakalım.
 |
