TEMMUZDA 3,2 MİLYAR DOLARLIK CARİ AÇIK TAHMİNİ TUTAR MI? ASGARİ ÜCRETLİ, 1.100 TL TAKSİT ÖDEYİP EV ALABİLİR Mİ?

Cahit UYANIK

2022 Temmuz ayı ödemeler bilançosu verileri yarın sabah açıklanacak. Tahminlere göre Temmuzda 3,2 milyar dolar cari açık verilmesi bekleniyor. Tahminler 2 ila 4,4 milyar dolar arasında değişiyor. Temmuz verisi hayli önemli çünkü dolar kurunun yılın geri kalanında nasıl bir yol izleyebileceği konusunda bize fikir verecek. Tahmin anketinde katılımcılar 2022 yılı cari açığının 47,3 milyar dolar olacağını belirttiler. En düşük tahmin 39, en yüksek tahmin ise 58 milyar dolar oldu.

Hükümet geçen hafta açıkladığı 2023-2025 yılları OVP'sinde 2022 yıl sonu tahminlerinde bazı önemli revizyonlar yapmıştı. Cari açık da bunlardan biriydi. Geçen yıl Eylül ayında açıklanan Yıllık Program'da cari açığın 18,6 milyar dolar olacağı ve GSYİH'ya oranının yüzde 2,2 olarak gerçekleşeceği tahmini yapılmıştı. Geçen hafta bu tahminde köklü bir revizyona gidilerek cari açığın yıl sonunda 47,3 milyar dolara ve GSYİH'ya oranının yüzde 5,9'a yükseleceği öngörüldü.

Böylece Türkiye cari açık/GSYİH'da kırmızı alarmın yanmasına sebep olacak yüzde 5 düzeyini geçmiş oldu. Türkiye ekonomisinde bu oranın yüzde 5'i aşması, geçmişte kriz çanlarının sesinin gelmeye başlaması olarak adlandırılmıştı. Üstelik ankette belirtilen üst sınırdan cari açık yani 58 milyar dolarlık tahmin gerçekleşirse; cari açık/GSYİH oranı yüzde 7,5'a yükselmiş olacak. Bu da Türkiye ekonomisinin 10-11 milyar dolar daha fazla döviz girişi sağlaması gerektiği anlamını taşıyacak. Artan dolar talebiyle dolar kurunun 25-28 TL arasında yılı kapatabileceği şeklinde tahminler bulunuyor.

13 Eylül 2022-salı günü; "Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi" olarak duyurulan dar ve sabit gelirlilere konut projesiyle ilgili ayrıntılar da belli olacak. İlk verilen bilgilere göre 362 milyar TL'lik yatırımla 81 ilde 250 bin konut, 100 bin alt yapılı arsa ve 10 bin iş yeri inşa edilerek uygun koşullarla satışa sunulacak. Bu çerçevede asgari ücretlilerin de taksitle ev sahibi olabileceği ifade ediliyor. Hükümet, projenin yükselen konut fiyatlarını regüle edeceğini de düşünüyor.

Benim tahminime göre asgari ücretliler gelirinin yüzde 20'sini ayırarak ve 300 ay (25 yıl) vade ile konut sahibi edilmek istenirse, yapacağı ödeme 330-350 bin TL olacak. Ancak bu rakam 50-60 m2'lik bir evin bile maliyetini karşılamaktan uzak. Mevcut maliyetler ve satış fiyatları, bu ödemenin 2-3 katı düzeyinde... Bu hesaplamaların ötesinde esas mesele şu: Asgari ücretlinin reel satın alma gücü hayli gerilemiş durumda ve yüzde 20 gibi bir tasarruf bile yüksek enflasyon ortamında pek mümkün görünmüyor. Bu sebeple projenin ayrıntıları büyük bir merakla bekleniyor.

Bu konudaki 11 Eylül 2022 tarihli Youtube yayınımın linki:

Temmuzda 3,2 milyar $ cari açık tahmini tutar mı? Asgari ücretli 1.100 TL taksit ödeyip ev alabilir mi?