Cahit UYANIK
Bugün pazar olmasına karşın oldukça yoğun bir ekonomi gündemi yaşanıyor. Bunun iki sebebi var:
1) Ağustos-2022 enflasyonu yarın sabah ilan edilecek. 3 ayrı kurumun anketinde aylık enflasyonun yüzde 2,04-2,27 arasında gerçekleşeceği tahmin edildi. Yıllık enflasyonun ise yüzde 81'in üzerine çıkacağı öngörüldü. Benim tahminim ise aylık enflasyonun daha düşük çıkacağı yönünde... Çarşı-pazar, market fiyatlarını yakından izlediğim için ben bu rakamın yüzde 1,5-2 arasında gerçekleşeceğini, ancak yıllık enflasyonun yüzde 80'nin üstünde açıklanacağını tahmin ediyorum. Çünkü çarşı pazarda hasat dönemi olması sebebiyle ürün bolluğu var, haliyle fiyatlar ise daha ılıman bir tablo çiziyor. Market fiyatlarında ise Haziran ayında yapılan zamların üstüne pek fazla yeni bir zam yapılmadığını, 2 ay önceki fiyatların korunmaya çalışıldığını gözlemliyorum. Bu sebeple ağustos ayı için, piyasa uzmanlarına göre daha düşük bir rakam beklentisi içindeyim.
2) 2023-2025 dönemine ilişkin Orta Vadeli Program (OVP) bugün 'beklenmedik bir şekilde' zamanında açıklandı. Çünkü son yıllarda OVP'ler öngörülen zamanından oldukça geç ilan ediliyordu. OVP'de aynı zamanda, sonlanmasına 4 ay kala 2022 yılına ilişkin bazı ekonomik verilerde önemli revizyonlar gidildiği gözlendi.
Daha haziran ayında kabul edilen ek bütçede, bütçe açığı 278 milyar TL iken bu rakam 183 milyar TL'lik artışla 461 milyar TL'ye revize edildi. Bu artışta en önemli sebebin kur korumalı mevduatlara (KKM) yapılacak ödemeler olduğu düşünülüyor. Üç ay önce ek bütçede KKM kur farkı ödemeleri için 40 milyarlık ödenek konulmuş, ancak bu rakamın çok daha fazla gerçekleşeceği tahmini yapılmıştı.
OVP'de bu yıl sonunda enflasyonun yüzde 65 olacağı tahmini yer alırken; seçim yılı 2023'te bu rakamın yüzde 24,9, 2024'te yüzde 13,8 ve 2025'te ise tek hane hedeflenerek yüzde 9,9 olarak gerçekleşeceği öngörüldü. OVP'de ortalama dolar kurları da hesaplanabildi. Bu yıl ortalama kur 16,62 TL iken, gelecek yıl 4,9 TL artışla 21,52 TL olacağı öngörüldü. Bu tahmin gerçekleşirse ortalama dolar kuru gelecek yıl yüzde 29,5 artacak ki, enflasyonla karşılaştırıldığında (Yüzde 24,9) TL'nin değer kaybının süreceği söylenebilir.
OVP'de kişi başına gelir hedefleri de ilan edildi. Buna göre 2022'de 9.485 dolar olacak kişi başına gelir; 2023'te 10.071 dolar, 2024'te 10.931 dolar ve 2025'te 12.091 dolar şeklinde hesaplandı. 2010 yılında hükümet; 2023 yılı için kişi başına geliri 25.000 dolar olarak hedeflemişti. 13 yıl sonra 2023 OVP'sinin ilan edilmesiyle, bu hedefin hayal olduğu ve 15.000 dolar altında kalındığı resmen kabul edilmiş oldu.
Açıklanan kişi başına gelir rakamları, yıllardır 8-10 bin dolar bandında dolaşan kişi başına gelir sebebiyle ekonomide orta gelir tuzağına düşüldüğü ve bir türlü çıkılamadığının da göstergesi oldu. Türkiye'nin kişi başına gelirini 20 bin dolara yükseltmek yani orta gelir tuzağından çıkmak için kararlı ve ısrarlı bir yapısal reform takvimi (Ekonomik, hukuksal, eğitimsel, teknolojik vb.) açıklayarak uygulaması gerekiyor. Çünkü orta gelir tuzağından çıkabilen ülkelerin bu yoldan geçtiği çok iyi biliniyor.
Bu konudaki 04 Eylül 2022 tarihli Youtube yayınımın linki:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder