G-7 ÜLKELERİ MALİYE BAKANLARI RUS PETROLÜNE FİYAT SINIRI (TAVAN) KOYDU. KARAR TÜRKİYE'Yİ DE ETKİLER

Cahit UYANIK

G-7 ülkeleri (ABD, İngiltere, Fransa, Japonya, Almanya, İtalya, Kanada+AB) Maliye Bakanları; 02 Eylül 2022 tarihinde, Rusya'nın elde ettiği petrol gelirini azaltarak Ukrayna ile giriştiği savaşı finanse etmesini sınırlandırmak için ilginç bir karara imza attı. Buna göre Rus ham petrolü ve işlenmiş petrol ürünleri alımlarında bir üst fiyat sınırı (tavan) belirlenecek. Söz konusu önlem, tavan fiyat tespiti yapılmasının ardından ham petrol için 5 Aralık 2022'de, rafine ürünler için ise 5 Şubat 2023'te uygulamaya konulacak.

Alınan bu karar 160-170 yıllık petrol tarihinde ilginç bir dönemeç oluşturuyor. Çünkü bu önlem hayata geçirilebilirse, petrol tarihinde ilk kez satıcılar değil alıcılar petrol fiyatı tespit edecek. Petrolün tarihinde hep satıcılar (Rockefeller Ailesi, 7 Kız Kardeşler denilen dünya çapında petrol araması ve rafinajı yapan 7 uluslararası petrol şirketi, OPEC, emtia piyasaları, OPEC+ ülkeleri) fiyatları belirler olmuştur.

Bu konu aslında ilk olarak yaz ayları başında dile getirilmişti. Anlaşılan aradan geçen 3 ayda konu hayli olgunlaştırıldı. Şimdi önümüzdeki 3 ayda da bu fiyat tavanının nasıl uygulanabileceği belirlenirken, ülkelere mesele hakkında bilgilendirme yapılacak. ABD Hazine Bakanı Yellen, bu önlemi uygulamak için Hindistan ile yapılan görüşmelerin umut verici olduğunu ifade etti. Çin ve Türkiye için ise bir söylemde bulunmadı.

Rusya, Ukrayna'ya saldırmasının ardından en önemli petrol ihracat pazarı konumundaki AB'yi kaybetmişti. Bu pazar kaybını Çin ve Hindistan'a petrol ihracatını artırarak kapatmıştı. Öyle ki bu iki ülkeye petrol ihracatını geçen yıla göre ikiye katlamıştı. Türkiye de (Ukrayna ile savaştan sonra) Rusya'dan petrol ithalatını artıran ülkeler arasında bulunuyor. EPDK'nın açıkladığı en son verilere göre geçen yıl Haziran ayında Rusya'dan ham petrol ithalatı 569 bin ton iken, 2022 yılı Haziran ayında bu rakam yüzde 75 artarak 993 bin ton olarak gerçekleşti. Rusya'nın Çin, Hindistan ve Türkiye gibi ülkelere piyasa fiyatlarından daha ucuz bir fiyata petrol sattığı tahmin ediliyor. Ancak Rusya'dan alınan ham petrole ne kadar ödeme yapıldığı bilinmiyor. (Çünkü Türkiye 'ticari sır' olduğu gerekçesiyle 2002 yılından bu yana ham petrol ithalat miktarlarını açıklarken, ödenen tutarları gizliyor. Bu da en azından ortalama ham petrol varil fiyatlarını belirlemeye imkan vermiyor.)

Nihayetinde G-7'nin Rus petrolüne fiyat tavanı getirme kararı Türkiye'yi de etkileyebilir. Eğer Türkiye Rusya'dan bu tavanın altından ham petrol alıyorsa bir sorun yaşanmaz; ancak tavanın üzerinden alıyorsa G-7'nin daha düşük olan fiyatına uymak zorunda kalacaktır. Rusya'nın bu karara ilk tepkisi sert oldu ve fiyat tavanını destekleyen ülkelere petrol satışını durduracağını açıkladı. Bu aşamadan sonra, tavan fiyatın hangi yöntemle belirleneceğinin açıklanması beklenecek.

Bu konudaki 02 Eylül 2022 tarihli Youtube yayınımın linki:

G-7 ülkeleri maliye bakanları Rus petrolüne fiyat sınırı koydu. Karar Türkiye'yi de etkiler.