Cahit UYANIK
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından ayrıntıları açıklanan TOKİ'nin sosyal konut projesinde başvurular devam ediyor. Şu an itibarıyla başvuruların sayısı 1,5 milyonu geçti. Bu rakam, TOKİ'nin sadece başvuru formu satışından 2 günde 750 milyon TL topladığı anlamına geliyor. Çünkü vatandaşlardan 500 TL başvuru bedeli alınıyor. Başvurular Ekim ayı sonuna kadar devam edecek.
Bu yazıyı podcast olarak dinleyebilirsiniz
Eğer başvuruların sayısı 4 milyona ulaşırsa TOKİ başvuru formu satışından 2 milyar TL karşılıksız kaynak toplamış olacak ki, bu 422 milyar TL olarak açıklanan toplam proje büyüklüğünün yüzde 0,50'sine karşılık geliyor. Projede 250 bin daire üretileceği dikkate alınırsa, 4 milyon adet başvuru formu satışından sadece yüzde 5-6'sı amacına ulaşmış olacak. Geriye kalan yaklaşık 1,85 milyar TL, sıfır maliyetli ve karşılıksız bir kaynak olarak TOKİ'nin kasasına girmiş olacak.
(Not: Konunun yoğun şekilde tartışılması üzerine TOKİ yetkililerince, 500 TL'lik başvuru bedellerinin kura çekimlerinin ardından, hak sahibi olamayanlara iade edileceği açıklandı.)
Bu noktada uzun vadede TOKİ'nin sosyal konut projesiyle ilgili dikkat edilmesi gereken detayları anlatmak istiyorum.
1) HAK SAHİBİ OLDUĞUNUZ PROJENİN AYRINTILI LOKASYONU HAKKINDA BİLGİ EDİNİN, ÇOK UZAK BİR BÖLGEDEYSE YÜKÜMLÜLÜK ALTINA GİRMEYİN: TOKİ, projede sadece evlerin inşa edileceği bölgeleri açıkladı. Ayrıntılı lokasyonlar verilmedi. TOKİ, konutlarını ucuza getirebilmek için genellikle büyük kentlere 30-40 km. uzaklıktaki bölgelerde Hazine arazilerini kullanıyor. Böylece inşaatın arsa maliyetini sıfırlıyor. Ancak bu evler şehre çok uzak olduğu için ciddi ulaşım sorunlarının yanı sıra; okul, hastane, AVM gibi temel hizmetlere uzun yıllar kavuşamayabiliyor. Bu sorunlar özellikle İstanbul ve Ankara gibi büyük kentlerde yoğun olarak gözlemleniyor. Bu sebeple hak sahipliği kazanılması halinde projelerde girilecek evlerin lokasyon bilgilerini edinip yerinde incelemekte yarar var. Gerekirse hak sahipliğinden vazgeçip; "peşinat + KDV ödemesi + 20 yıl boyunca sürekli artan taksitleri ödemek + 20 yıl boyunca evi satma yasağı" gibi tasarrufunuza adeta el koyan ve kendince yöneten ancak size ekstra bir gelir sağlamayacak, yaşam koşullarınızı da iyice zorlaştıracak bir projeye girmeyebilirsiniz. 2) TOKİ TAKSİTLERİ BAŞLANGIÇTA UYGUN OLSA DA SÖZLEŞMENİN SONUNA DOĞRU CİDDİ TUTARLARA YÜKSELEBİLİR: TOKİ ev satışlarında, sözleşmenin ilk yıllarında gerçekten aynı bölgedeki ev kiraları hatta altında taksitler belirliyor. Bu, alıcıları cezbeden en önemli unsur oluyor. Ancak taksitler 6 ayda bir memur maaşları kadar arttığı için 5-6'ıncı yıldan sonra taksitler büyümeye, evin toplam fiyatı şişmeye başlıyor. TOKİ, satış sistemindeki bu dezavantajı bildiği için hemen hemen her yıl vatandaşa, geriye kalan borçta yüzde 20-25 tenzilat imkanı sağlayıp, toplu ödemeyle borcu tamamen kapatma olanağı tanıyor. Bu sakınca sebebiyle TOKİ'den ev alanlar içinde 20 yıl boyunca taksit ödeyen neredeyse yok gibi... Oysa bankalardan alınan konut kredilerinde (mortgage) taksit artışını belirleyen faiz oranı ve taksit miktarı sabit tutuluyor. Bu yöntem, 10 senelik bir konut kredisinde 5-6'ıncı seneden sonra kredi ödeyeni çok rahatlatıyor. 3) TOKİ'DEN ANAHTARINIZI TESLİM ALIRKEN ÖDEYECEĞİNİZ YÜZDE 8 KDV, ADETA İKİNCİ PEŞİNAT ÖDEMESİ OLARAK SİZİ ZORLAYABİLİR: TOKİ, ev satışlarında sözleşme imzalanırken yüzde 10 peşinat tahsil edeceğini açıklamıştı. Bu 608 bin liralık 2+1 konutta yaklaşık 61 bin TL peşinat verilmesi anlamına geliyor. TOKİ'nin internet sitesinde, evin anahtar teslimi sırasında KDV Kanunu neyi öngörüyorsa o kadar KDV'nin alıcıdan tahsil edileceği açıkça ifade ediliyor. Geçen Nisan ayında KDV Kanununda yapılan bir değişiklikle konut teslimlerinde 150 m2'ye kadar olan evlerin KDV'si yüzde 1'den yüzde 8'e yükseltilmişti. (TOKİnin ilan ettiği fiyatlar KDV hariç) Bu durumda 608 bin TL'lik bir evin KDV'si yaklaşık 49 bin TL'ye geliyor (Yüzde 1 KDV geçerli olsaydı sadece 6,1 bin TL KDV ödenecekti). Yani sözleşme imzaladıktan sonra "peşinat + 24 ay taksit"in yanı sıra anahtarı teslim alırken ödeyeceğiniz, adeta ikinci peşinat niteliğindeki yüzde 8'lik KDV'yi de bir şekilde tedarik etmeniz gerekiyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder