MB YARIN KENDİ FAİZİNİ; FED, RUSYA'NIN SERTLEŞMESİ VE SANAYİ ÜRETİMİNDEKİ DÜŞÜŞE BAKARAK BELİRLER

Cahit UYANIK

TCMB yarın açıklayacağı kritik faiz kararını hangi unsurlara bakarak belirleyebilir? Bence burada 3 önemli etken ön plana çıkıyor:

1) RUSYA'NIN UKRAYNA İLE SAVAŞTA SONBAHARDA DAHA SERTLEŞMESİ, JEOPOLİTİK RİSKLERİ VE KÜRESEL FAİZLERİ ARTIRIR: Rusya bugün aldığı kararla kısmi seferberlik ilan ederek 300 bin sivili silah altına alacağını duyurdu. Bu, neredeyse orta büyüklükteki bir ülkenin ordusu kadar asker sayısına denk geliyor. Karar, Rusya'nın sonbaharda savaşı genişletmesi ve sertleştirmesi demek... Bu, jeopolitik risklerin iyice yükselmesi ve savaşın yayılma ihtimalini artırıyor. Böylesi bir savaş ortamında küresel faizler artarken faiz indirme kararı vermek, TCMB için biraz zor olabilir.

2) FED'İN BUGÜNKÜ 0,75 VEYA 1 PUANLIK FAİZ ARTIŞ KARARI, TCMB'Yİ ETKİLEYEBİLİR: FED'in 0,75 puan faiz artırması sonrası, Türkiye'nin faiziyle kıyaslandığında aradaki makas iyice açılacak. Normal bir faiz politikası izlense Türkiye'nin buna (enflasyonu düşük olsa bile) 0,75 puan faiz artışıyla cevap vermesi gerekirdi. Ancak tam tersi yapılıp faiz indirimi ile cevap verilirse, döviz hareketleri açısından hayli zorlanabiliriz. Bu hareket Türkiye ekonomisinin rekabet gücünü de zayıflatır. Merkez Bankasının faiz indirdikten sonra, rekabet gücü endişesiyle döviz kurunun ipini gevşetmesi ihtimali de bulunuyor ki, buna imkanı var. Çünkü TL son aylarda bir miktar değerlenmişti.

TCMB, FED'in yapacağı artırımın olumsuz etkilerini dikkate alarak bu ay pas geçmeyi de düşünebilir. Ancak TCMB'nin faiz kararlarında FED'i dikkate alıp almadığını bilemiyoruz, elimizde veri yok. Çünkü TCMB PPK karar tutanaklarının tamamı, (çoğu ciddi merkez bankasının aksine) kamuoyuna açıklanmıyor. Bunun yerine karardan 5 iş günü sonra tutanaklar özetlenerek duyuruluyor ki buraya bakarak; kararda FED veya ECB gibi küresel merkez bankası kararlarının etkili olup olmadığını anlayamıyoruz. 3) TEMMUZDA SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİNDEKİ (SÜE) DÜŞÜŞ, MERKEZ BANKASININ FAİZ ARTIŞI YAPMASINI KOLAYLAŞTIRABİLİR: Eylülün ikinci haftasına girilirken hayli olumsuz rakamları içeren Temmuz ayı SÜE verileri açıklanmıştı. Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmamış SÜE, Haziran ayına göre yüzde 21 düşmüştü. Bunda Temmuz ayındaki uzun Kurban Bayramı tatilinin etkisi olmuştu. Ancak takvim etkisi ile takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış aylık SÜE değişimleri de yüzde 6-7 azalma yönünde olmuştu. "Enflasyonla mücadele eden değil büyümeci" karakter yönünde sürekli evrilen TCMB'nin ekonomik büyümeyi aşağı çekeceği düşüncesiyle, SÜE'yi canlandırmak adına yeni bir faiz indirimi yapma ihtimali bulunuyor. Ancak göstergenin ne yöne gideceğini görmek için 12 Ekim'de açıklanacak Ağustos-2022 SÜE'yi beklemesi de mümkün. Aceleci bir merkez bankası, ilk ihtimali tercih edecektir. Sabırlı bir merkez bankası ise ikincisini... Ancak TCMB, son zamanlarda sürpriz yapmayı seviyor ve karakter analizine pek imkan tanımıyor.

Piyasa uzmanların kafa karışıklığı anketlere yansıdı TCMB'nin faiz kararının ne olabileceği konusunda piyasada düzenlenen anketler de tek tek açıklandı. Geçen ay piyasa uzmanlarının hemen hiç biri faiz indirimine ihtimal tanımazken TCMB 1 puan indirime gitmişti. Şimdi Eylülde bu sürpriz ile piyasa katılımcıları anketindeki (PKA) 3 puanlık enflasyon düşüşü beklentisinin etkisi görülmeye başlandı.

Bu iki sebeple Eylül kararında 1 puan veya 0,5 puan indirim bekleyen piyasa uzmanı sayısında artış oldu. Bazı anketlerde bu oran yüzde 50'ye yükseldi. Demek ki Ağustostaki sürpriz, piyasa uzmanlarının son 1 ayda kafalarını hayli karıştırdı. Oysa MB'lerin kararlarında, sürekli bir öngörülebilirlik bulunması gerekiyor.

Bu konudaki 21 Eylül 2022 tarihli Youtube yayınımın linki:

MB bu ay kendi faizini; FED, Rusya'nın sertleşmesi ve sanayi üretimindeki düşüşe bakarak belirler