Cahit UYANIK
Bu hafta dünya çapında 25 merkez bankası faiz kararını açıklayacak. Bunlardan TCMB ve FED faiz kararları, Türkiye ekonomisini yakından ve doğrudan ilgilendiriyor. TCMB, faiz kararını FED'den 1 gün sonra, 22 Eylül 2022 perşembe günü ilan edecek. TCMB, (geçen ay beklenmedik şekilde yaptığı gibi) faizleri 1 puan daha indirme arayışında ve havasında... Çünkü TCMB'nin her ay yayınladığı Piyasa Katılımcıları Anketinde (PKA) cari yıl sonu enflasyon beklentisi (TÜFE) ağustosta yüzde 70,6 iken, bu ay 3 puan kadar düşerek yüzde 67,73'e indi. Benzer şekilde 12 ay sonrası TÜFE beklentisi de yüzde 41,99'dan yüzde 36,74'e düştü. İşte beklentilerde yaşanan bu gerilemenin, TCMB'ye "faiz indirimine devam edelim" gerekçesi yaratabileceğini düşünüyorum.
Bu yazıyı podcast olarak Spotify'da dinleyebilirsin
Ancak TCMB'nin bu ay PKA'ya katılan kurum ve uzmanların bir bölümünü değiştirmesi ve katılan kişi ve kurum sayısının 40'a kadar azalması kuşkuları beraberinde getirdi. Piyasalarda TCMB'nin daha yüksek enflasyon tahminleri yapan kişi ve kurumları, daha düşük tahminler yapanlarla değiştirdiğine dair bir endişe oluştu. TCMB'nin bu konuda geniş bir açıklama yapmaması kuşkuları iyice besledi. TCMB'nin bu konuda bir açıklama yapması yerinde olacaktır. FED ise Eylül-2022 faiz kararını 21 Eylül 2022-çarşamba günü açıklayacak. FED'in 0,75 puanlık faiz artışına gittiği Temmuz ayındaki son toplantısının ardından (Faizler yüzde 2,25-2,50 aralığına yükseltilmişti) Başkan Powell, resesyon korkularıyla "Bundan sonra faiz artışlarını yavaşlatmaları gerekebileceğini" söylemişti. Piyasalar da Eylül, Kasım ve Aralık toplantılarını düşünerek en fazla 1,5 puanlık artışla yıl sonunda faizlerin yüzde 4'e yükselebileceğini hesaplamışlardı. Eylül ayı için beklenti ise 0,50 artış oranında oluşmuştu. Ancak Powell'ın Jackson Hole ve Cato Enstitüsü konuşmalarındaki sert tavrı ve şahinleşmesi, Eylül ayı toplantısında 0,50 artış ihtimalini tamamen ortadan kaldırarak 0,75 hatta 1 puan artış (jumbo faiz artışı) tahminlerine kapı açtı.
CME Group 'FedWatch Tool' nedir?
FED'in önümüzdeki toplantılarına yönelik faiz artış, düşüş veya sabit bırakma beklentileri; ABD'deki 4 borsayı işleten (CME, CBOT, NYMEX ve COMEX) CME Group'un geliştirdiği 'FedWatch Tool' adlı araç üzerinden izlenebiliyor. Bu araca; vadeli ve option işlem yapan borsa brokerları tahminlerini giriyorlar. FedWatch Tool'daki gelişmeler anlık olarak internet sitesi üzerinden de izlenebiliyor. Bu araçtaki dağılıma göre Eylül toplantısında FED'in faizde 0,75 puan artışa gideceğini düşünenlerin oranı yüzde 82 iken, "1 puan artış yapar" diyenlerin oranı yüzde 18 oldu. Bu yüzdelik oranlar çarşamba gününe kadar değişebilir. (Ağustos başında kimse 1 puana ihtimal vermiyordu.)
Açıkçası, vadeli işlem yapanların geleceğe yönelik faiz tahminlerini artırmalarının sebebi Powell'ın şahinleşmesi... Peki Powell neden şahinleşti? Bunun geri planındaki en önemli sebep ABD'deki manşet enflasyondaki gerilemeye rağmen, çekirdek enflasyondaki hafif artış eğiliminin sürmesi...
ABD'de çekirdek enflasyona neden çok önem veriliyor?
'ABD TÜFE çekirdek enflasyonu' hesaplanırken enerji ve gıda fiyatları dışarıda bırakılıyor. Enflasyonu mevsimsel olarak yükselttiği düşünülen bu iki unsur dışarıda bırakıldığı halde çekirdek enflasyonun artışına devam etmesi, enflasyonist sürecin yayıldığının işareti olarak düşünülüyor. Yani çekirdek enflasyonun düşmemesi; enflasyona enerji ve gıdanın dışında başka unsurların da sebep olduğunun kabullenilmesini beraberinde getiriyor. İşte bu veri sebebiyle Powell ve dolayısıyla FED'in şahinleştiği düşünülüyor. Çekirdek enflasyon; bünyesinde geleceğe yönelik fiyat eğilimlerini barındırıyor ve piyasalarda işlem yapanlar bu veriye manşet enflasyona göre daha fazla dikkat ediyorlar. Brokerlar, 'CME Group FedWatch Tool'da faiz artışı beklentilerini, çekirdek enflasyonun artışı ve FED'in şahinleşen tavrıyla birleştirince yukarı yönde revize ediyorlar. ABD'deki bu tablo, yıl sonu için yüzde 4 düzeyinde kapanması beklenen faiz oranlarının yüzde 4,5-5 düzeyine yükselmesi ihtimalini doğurdu. Bu ise önümüzdeki 3 toplantıda FED'in 1,5 puan değil toplam 2,25-2,5 puan daha artırım yapabileceğinin düşünülmesine sebep oldu ki, bu her toplantıda en az 0,75 puan artış anlamına geliyor. FED toplantısından sonraki basın toplantısında Powell'ın, yüzde 5'e kadar yükselen yıl sonu faiz tahminine ne kadar rağbet gösterdiğinin emareleri de aranacak. FED'in Eylül ayında 0,75 puan faiz artırıp, yıl sonuna kadar şahin tavrını koruyacağı ve faizleri yüzde 5'e kadar artırabileceğine yönelik mesaj vermesi; TCMB'nin bu ayki 1 puanlık faiz azaltımını gerçeğe dönüştürmesiyle birleşirse Türkiye ekonomisi için pek de iyi olmaz. Türkiye'ye giren para azalırken, çıkan para artar. Bu da cari açığın yükselmesi, ihracatın azalması ve döviz kıtlığı gibi sorunların artmasını beraberinde getirir. TCMB'nin özellikle bu ay faiz ayarlaması yaparken her zamankinden çok daha dikkatli olması gerekiyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder