Cahit UYANIK
Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün (13.09.2022-salı); iki yılda 250 bin adet inşa edilerek, 2025 yılı başında başvuru sahiplerine devredilecek sosyal konut projesinin ayrıntılarını açıkladı. Bu projeye başvurabilmek için en önemli şart, başvuru sahibinin aylık net hane gelirinin İstanbul'da 18 bin, diğer kentlerde 16 bin TL'nin altında olması...
Asgari ücrete yılbaşında yüzde 40 zam yapılarak 7 bin 500 TL'ye yükseltileceği varsayımıyla çizilen bu gelir sınırına göre; sosyal konut projesine karı-koca asgari ücretle çalışanlar (veya bir baba-evlat, anne-evlat asgari ücretli çalışanlar) başvurabilecek. Başvuru için 500 TL başvuru bedeli de yatırılması gerekiyor.
Hesaplamalarıma göre sözleşme imzalandıktan sonraki yılda dairenin bedelinin yüzde 20'si (peşinat + 24 taksit) alıcıdan tahsil edilmiş olacak. Erdoğan dairelerin satış bedelinin, mevcut inşaat maliyetinden yüzde 40 indirim yapılarak belirlendiğini söyledi. Bu durumda dairelerin maliyetleri sırasıyla 850 bin TL ve 1,2 milyon TL oldu. Satış fiyatlarıyla maliyet arasındaki fark devlet tarafından karşılanacak.
Erdoğan'ın verdiği bilgiye göre inşa edilecek 250 bin konutun yarısı bazı sosyal gruplara ayrıldı. Buna göre gençler (18-30 yaş arası) ve emeklilere 50'şer bin, engelliler ve şehit yakınları-gazilere 12 bin 500'er daire tahsis edildi. Geri kalan 125 bin dairenin satışı ise herkese açık olacak. Erdoğan şartlar konusunda yanlış bilgilerle devletin yanıltılması durumunda, dairenin geri alınacağını, yapılan ödemelerin de iade edilmeyeceğini bildirdi.
Erdoğan, 2023-2028 döneminde (seçilmesi halinde) 250 bin konut daha yapılarak sayının 500 bine çıkarılacağını söyledi. Erdoğan, 5 yıllık bu projenin büyüklüğünü 900 milyar TL (Bugünkü kurla yaklaşık 50 milyar dolar) olarak açıkladı. Ancak projenin nasıl finanse edileceği hakkında bilgi vermedi. Bu finansmanın TOKİ kaynakları ve bütçe kaynaklarından karşılanması bekleniyor. Önümüzdeki ay açıklanacak 2023 Bütçesi bu konuda bir fikir verebilecek. (250 bin konutluk ilk etap yatırımın büyüklüğü 422 milyar TL olarak açıklandı.)
Sosyal konut projesi, 2023 seçimlerine doğru gidilirken Erdoğan'ın ilk büyük seçim vaadi oldu. Erdoğan'ın bu seçim yatırımı; büyük bir oy potansiyelini barındıran gençler (Y ve Z kuşağı), yaşam koşullarında ciddi kayba uğrayan emekliler ile asgari ücretlileri kazanmayı hedefliyor.
Dairelere hak kazananları zorlayacak unsur ise yüzde 80 civarındaki enflasyonun sürekli olarak gelirlerini aşındırması ve bu ortamda tasarruf yapmaya çalışmaları olacak. Hak sahiplerinin yüksek enflasyon ortamında memurların yüksek zamlar alacağını ve dolayısıyla ev taksiti artışlarının yüksek olacağını da düşünmeleri gerekiyor. Söz gelimi; memurlara 2023 yılındaki enflasyon dolayısıyla yüzde 50 zam verilmesi halinde, 2+1 daire hak sahibinin 2024 ödemeleri 3 bin 500 TL'ye yükselecek. Bu artışlar ilerideki 18 yılda da değişik oranlarda devam edecek.
Peki iki asgari ücret kazanan ve 1 çocuk sahibi aile bu kampanyaya girebilir mi? Mesela; Ankara'daki sosyal konutların bir bölümü Sincan-Saraycık bölgesinde inşa edilecek. Yaptığım araştırmaya göre bu bölgedeki 2+1 daire kirası halen 3 bin 750 TL civarında bulunuyor.
Bu ilk planda, 'kira öder gibi taksitle ev sahibi olunabileceği' anlamına geliyor.
Ancak aynı bölgede kirada oturup, aynı bölgedeki 2+1 daire için TOKİ'ye başvuran bu ailenin barınma gideri en azından 2 yıllığına 3 bin 750 TL + 2 bin 280 TL olmak üzere 6 bin 30 TL'ye yükselecek. Bu durumda aylık gelirinin yüzde 40'ını barınmaya ayıracak. İkinci yılda yapılacak kira ve taksit artışlarını ( Memur maaşları 6 ayda bir yani yılda 2 defa artırılıyor) da dikkate almak gerekiyor. Çocuğun masrafları ve diğer fiyat artışları da dikkate alındığında, böyle bir ailenin ancak ucu ucuna ev taksiti ödemesi yapabileceği görülüyor. Asgari ücrette reel bir artış sağlanması durumunda aile, daha kolay ödeme yapar hale gelebilecek.
Not: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, 14.09.2022 tarihinde düzenlediği basın toplantısında; sözleşmede memur maaş zam oranına göre taksitlere zam yapılacağı belirlense de, memur maaşına çok zam gelen yıllarda bunun uygulanmayacağını, 2022 yılında memurlara daha fazla zam yapılmasına rağmen, taksitlere %25 zam yapıldığını belirtti.
Bu konudaki 13 Eylül 2022 tarihli Youtube yayınımın linki:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder