İSTATİSTİKLER "KADINLAR İÇİN YAPMAMIZ GEREKEN ÇOK ŞEY VAR" DİYOR

8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü olsun...

Sizlerle Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) dün yayınladığı "İstatistiklerle Kadın, 2016" bültenini paylaşıyorum. Bu istatistiklerden çıkardığım sonuç şu: Kadınlar için; hepimizin daha yapmamız gereken çok şey, almamız gereken çok fazla mesafe var...

Türkiye nüfusunun %49,8’ini kadın nüfus oluşturdu

Türkiye’de 2016 yılında, erkek nüfus 40 milyon 43 bin 650 kişi olurken, kadın nüfus 39 milyon 771 bin 221 kişi oldu. Diğer bir ifadeyle nüfusun %50,2’sini erkekler, %49,8’ini ise kadınlar oluşturdu. Kadınlar ile erkekler arasındaki bu oransal denge, kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle 65 ve daha yukarı yaş grubunda kadınların lehine değişmektedir. Bu yaş grubundaki nüfusun %43,9’unu erkekler, %56,1’ini ise kadınlar oluşturmaktadır.

TÜRKİYE'DE SAĞLIKLI, KALICI, İSTİKRARLI DÖVİZ KAZANMA YOLLARINI BULMALIYIZ

Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi-2017 (F: Cahit Uyanık) 

Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Basın Yayın Bölümü Öğrencisi Tamer ATAÇ'ın hazırladığı bir ödev-haber için yönelttiği sorulara verdiğim cevaplar: 

ATAÇ: Dolar ve Euro kuru neden değişir?

UYANIK: Dolar ve Euro, tıpkı TL gibi konvertibl (kolayca birbiri ile değiştirilebilir) olan paralardır. Öyleyse bu paraların değişim değerleri ne olacaktır? Bu paraların değeri ‘dalgalı kur’ dediğimiz bir döviz fiyatı belirleme rejimine tabidirler. Dalgalı kur rejiminde döviz fiyatları, piyasalarda serbestçe alıcılar ve satıcılar tarafından anlık olarak belirlenir. Bu nedenle değerleri çeşitli faktörlere bağlı olarak sürekli değişirler. Bu dövizler, ağırlıklı olarak bankalardan oluşan piyasalarda işlem görürler ve kıymetleri tespit edilir. Türkiye de, 2001 yılından bu yana döviz kurlarını ve dolayısıyla TL’nin başka ülke paraları karşısındaki değerini dalgalı kur rejimi ile tespit etmektedir.

4 YILDA 200 PROFESÖR VE DOÇENT ÜNİVERSİTE HASTANELERİNDEN AYRILDI

Cahit UYANIK  

Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK), Sağlık ve Maliye Bakanlığının uygulamaları nedeniyle üniversite hastanelerinin hem kadro hem de mali açıdan büyük bir krizin eşiğine geldiğini açıkladı. YÖK'ün 2003-2007 dönemini kapsayan Faaliyet Raporu'na göre 4 yıldır sürdürülen ücret politikaları nedeniyle tıp fakültelerinde görev yapan 206 profesör veya doçent, Sağlık Bakanlığı kadrolarına veya özel sektöre geçti. Sağlık Bakanlığı hastanelerinde çalışan yardımcı personele uygulanan performans ödemeleri üniversite hastanelerinde uygulanmadığı için hemşireler de istifa ederek bakanlığın ilan ettiği 32 bin hemşire kadrosuna geçmeye başladılar.

TÜRKİYE'DE CARRY TRADE'LER SEÇİM VE ENFLASYONA ENDEKSLİ

Cahit UYANIK 

Son günlerin en ciddi tartışma konularından olan ve düşük maliyetli para ile borçlanıp yüksek getirili piyasalara yatırım olarak nitelendirilen "carry trade" işlemleri dış koşullardan çok, o ülkenin iç koşullarına bakılarak belirleniyor. 

Merkez Bankası (MB) carry trade işlemlerinin Türkiye'deki durumu ve hangi şartlarda, nasıl hareket ettiğini araştırdı. MB uzmanları Faruk Aydın ve Vuslat Us tarafından Türkiye'nin yanı sıra Brezilya'daki veriler de değerlendirilerek yapılan araştırmada, carry trade stratejilerinin dış koşullardan çok, o ülkenin iç koşullarına bakılarak belirlendiği tespit edildi.

“TÜRK TİPİ BAŞKANLIK”TA EKONOMİ YÖNETİMİ NASIL OLABİLİR?

Cahit UYANIK

Türkiye’nin yönetim sistemini değiştirerek ‘Türk Tipi Başkanlık’ modeline geçmek için gerçekleştireceği anayasa referandumu ilkbahar aylarında yapılacak. Eğer anayasa değişikliği halk tarafından kabul edilirse başkanlık sisteminin devlet ve ekonomi idaresine istikrar getirerek, ülke ekonomisinin gelecekte daha iyi bir performans göstereceği ileri sürülüyor. Meclis’te kabul edilen anayasa değişikliğinin gerekçesinde, 1983-2016 arasındaki 33 yılda 21 hükümet kurulduğu ve hükümetlerin ortalama ömrünün 1,5 yıl olduğu ifade edilerek, yeni sistemle ülke idaresinde istikrar yakalanacağı vurgulanıyor. 

Peki bu yeni sistemde ekonomi yönetimi nasıl şekillenecek? Anayasa değişikliği, Bakanlar Kurulunu kaldırarak bakanların Meclis dışından atanması usulünü getiriyor ve bu haliyle Amerikan tipi başkanlık modeline benziyor. Benzemesine benziyor ama, ABD’de olduğu gibi bakanlar atanma sürecinde sıkı bir Meclis denetiminden geçecek mi, bilinmiyor… Bakanların liyakatinin nasıl bir ön denetime tabi olacağı belirsizliğini koruyor. Ne demeye çalıştığımı bir örnek vererek anlatayım:

PROF. DR. NECMETTİN ERBAKAN: ÜTOPİZMİNE RAĞMEN YURTSEVER...

Cahit UYANIK

Genç bir dergi muhabiriydim...

Refah Partisi 1991'de; MÇP (MHP) ve IDP ile seçim ittifakı yapıp (Kutsal İttifak diyorduk biz...) seçim barajını yıkıp geçmişti...

Telefon açıp (kadın sesli demeyeyim) ince sesli erkek sekreterine "Partisinin ekonomi ile ilgili görüşleri konusunda" kendisiyle röportaj yapmak istediğimi söyledim.

27 YIL SONRA GERÇEKLEŞEN BİR HABER: DOĞAL GAZ TUZ GÖLÜNDE SAKLANACAK

Cahit UYANIK 

Doğal gaz mutfaktan ısıtmaya kadar son yıllarda yaşamımıza giren en önemli yeniliklerden biri. Şu günlerde açılan doğal gaz çukurları pek gözümüze hoş görünmese de günler geçecek ve çukurlar kapanacak. Evlerimizde Sibirya kaynaklı doğal gaz kullanacağız. 

Peki uzun ve soğuk geçen bir kış mevsiminde herkesin kaloriferleri son hızla yaktığını ve doğal gazda ani bir talep patlaması olduğunu varsayalım. Nasılsa doğal gaz hava kirliliği de yapmıyor, parasını verir son hızla yakarım diye mi düşünüyorsunuz? İşte yanılıyorsunuz... Şu andaki tek kaynağımız olan Sovyetler Birliği ile yapılan doğal gaz anlaşmaları alımların her yıl belirli miktarlarda yapılmasını şart koşuyor. Bu durumda doğal gaz kaynağından sürekli ve düzenli miktarda bir gaz çekimi zorunlu hale geliyor. 

(Tıklayınız) TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ DEPOSUNU GENİŞLETMEK İÇİN 2,4 MİLYAR DOLAR DIŞ KREDİ

FOREKS VE KALDIRAÇ: NASIL KAZANDIRIYOR, NASIL KAYBETTİRİYOR? KİMİN PARASINI KULLANIYORSUNUZ?

Cahit UYANIK

SPK'nın geçen haftaki Foreks Piyasası (kaldıraçlı döviz piyasası) düzenlemesi; bu piyasada işlem yapabilmek için asgari 50.000 TL teminat yatırma şartı getirirken (Eskisi 20.000 TL idi), kaldıraç oranını da 100'den 10'a düşürdü. 

Peki buradaki kaldıraç nedir? İnsanlara "1 koyup 100 katı miktarda işlem yapabilmek" gibi tatlı hayaller kurduran sistem nasıl yürüyor? 1'e 100 kat işlemi kimin parasıyla yapıyorsunuz?  

Sorunun cevabı çok basit: Kullandığınız para, aslında aracı kurumun parası... Sizin paranız adı üzerinde bir "teminat". Sizden o teminatı alarak, kendi parasıyla kaldıraç oranı kadar dövizi satın alıyor. Daha fazla uzatmadan...

TUZ GÖLÜNÜN ALTINA YAPILAN GAZ DEPOSUNUN ÇEYREK ASIRLIK GEÇMİŞİ VAR

Cahit UYANIK

Sanırım o zaman Mesut Yılmaz başbakan, Turgut Özal Cumhurbaşkanıydı... Kaç hükümet, kaç cumhurbaşikanı, kaç başbakan, kaç enerji bakanı geçti... 
1991-92'de Tuz Gölünün altına gaz deposu yapılacağını ilk haberleştiren gazeteci olmuştum. Yıl 2017. Aradan 25-26 yıl geçmiş.
Cuma günü (yarın) açılışı yapılacakmış. 

DEVLETTE TORBA HESAPLARIN DİBİ YOK: 605 TRİLYON LİRA KAYIP

Cahit UYANIK

Devlet, özel sektörü kayıt dışı olmak ve düzgün bir muhasebe sistemi kuramamakla suçlarken, kendisinin de sık sık kayıt dışı işlemlere başvurduğu belirlendi. Devlet muhasebesinde bazı giderlerin gizlenmesi amacıyla "torba hesaplar" tutulduğu belirlendi. Sayıştay'ın 2000 Yılı Raporuna göre torba hesaplar, gizlenmek istenen giderler, kur farkları ve çeşitli nitelikte kayıtlar için işletiliyor. Ancak hesaplar muhasebe ilkelerine aykırı olarak tek taraflı işlendiği için, teknik deyimle devir vermiyor. Sonuçta hiç bir anlam ifade etmeyen bu hesaplar, her yıl başında otomatikman sıfırlanıyor. Üstelik bu tür hesapların açılmasına ilişkin yetki de, her yıl Meclis'te kabul edilen Bütçe Kanunları ile alınıyor.

EKOKULAK / 2,5 DOLAR İÇİN VERGİ AFFI ÇIKARTILIYOR

Cahit UYANIK

Yanlış anlamayın, rakamla değil yazıyla ifade ediyorum: 2,5 dolar için yani yaklaşık 4 milyon TL için vergi affı çıkartılıyor. Çünkü bu satırlar yazılırken hükümetin Meclis'e sunduğu Vergi Barışı Yasa Tasarısının bir maddesi var ki evlere şenlikti. 4 milyon TL'lik vergi borcunun affı için çıkartılan yasa maddesinin öyküsü şuydu:

TERÖRÜN TÜRKİYE'YE 35 YILLIK FATURASI 3 TRİLYON DOLARA YÜKSELMİŞ OLABİLİR

Cahit UYANIK

Türkiye, yaklaşık 1,5 yıldır çok yoğun bir terör saldırısı altında. Süreç, 20 Temmuz 2015 tarihinde Şanlıurfa'nın Suruç ilçesinde Irak Şam İslam Devletine (IŞİD) bağlı bir canlı bombanın gerçekleştirdiği saldırı ile başladı ve peşinden PKK’nın saldırıları da buna eklendi. Devam eden bu terör dalgası, Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz 2016 tarihindeki kanlı darbe girişimi ile adeta gücünü artırarak tüm Türkiye'yi sosyal, siyasal, hukuksal ve ekonomik açıdan çok olumsuz yönde etkiledi. Bu  dalganın önümüzdeki yıllarda da etkisini devam ettireceği şimdiden görülebiliyor.  

Jandarma Genel Komutanlığının bir çalışmasında; terör eylemlerinin ortak özelliği “Bir ülkenin ekonomik, toplumsal, siyasal ve anayasal yapılarını sarsmak ya da yıkmak amacıyla bilerek ve kasten yapılmış olmalarıdır” şeklinde tanımlanıyor. Bu anlamda Türkiye’nin 1,5 yıldır yaşadığı süreç, ileride “vak’a analizi” olarak ders kitaplarına, yüksek lisans veya doktora tezlerine  konu olabilecek özellikler taşıyor. Ben de bu yazımda; terörün Türkiye’ye ekonomik faturasını geniş bir yelpazede ve yenilikçi bir bakış açısıyla analiz etmeye çalışacağım.

TRUMP BAŞKAN: ABD'DE CEKETLERİ İLİKLEME ZAMANI

Cahit UYANIK

Geçenlerde bir belgesele takıldım 10 dakikalığına...

Obama bir yemekte konuşuyor...

(2011 Beyaz Saray Muhabirleri Derneği yemeği)
Trump da misafirler arasında...

Henüz Trump adaylığını açıklamamış...

Ama belli ki Obama, gizli mahfillerde bunun konuşulduğundan haberdar...

Obama, yemekte Trump'ı diline dolamış...

Espri soslu aşağılama modlarında...

"Beyaz Saray'ı lüks rezidansa çevirir başkan olsa..." diyor...

Şovmenliğe soyunmuş Obama... 

White House'u, pembe neonla filan yazdırmış Trump'ı kızdırmak için... 

Onu gösteriyor arkasındaki perdede...

Trump, büyük bir olgunlukla dinliyor...

BAŞKENT KULİSİ / MUZIR KURULU, 2006 PİRELLİ TAKVİMİNE KIZDI

Cahit UYANIK

2006 Pirelli takviminden "muzır olmayan" bir kare

1986 yılında merhum Turgut Özal'ın ilk başbakanlığı döneminde yasası çıkartılırken büyük tartışmalara sebep olan Muzır Kurulu, halen çalışmalarını sürdürüyor. Kurul, aslında 1927 yılında çıkarılmış "Küçükleri Muzır (Zararlı) Neşriyattan Koruma Kanunu" hükümlerinin 1986'da yeni şartlara uyarlanmasıyla oluşturulmuştu. 

Kurulduktan hemen sonra erotik dergileri poşete sokmasıyla ünlenen Muzır Kurulu, Mart-2006 sayısında 2006 Pirelli Takvimi'ni okuyucularına ek olarak veren bir dergiyi inceledi. Kurul, "Dergi ve ilavesinde yer alan yazı ve fotoğrafların 18 yaşından küçüklerin maneviyatı üzerinde muzır tesir yapacak nitelikte olduğunu" kararlaştırdı. 

MECLİS'İN GÖRÜŞTÜĞÜ BAŞKANLIK SİSTEMİNİ DEMİREL DE İSTEMİŞTİ

DEMİREL BAŞKANLIK MODELİNİ NE ZAMAN AÇIKLAYACAK?

Cahit UYANIK

Türkiye'de zaman zaman alevlenip sonra üzeri küllenen tartışmaların başında "Başkanlık Sistemi" geliyor. Rahmetli Turgut Özal'la birlikte ülke gündemine giren başkanlık sistemi tartışmalarına geçmişte pek sıcak bakmayan Süleyman Demirel, Cumhurbaşkanı seçildikten sonra fikir değiştirdi. Demirel'in 1993 yılında Cumhurbaşkanı seçilmeden önce Anayasadaki Cumhurbaşkanlığı müessesesinin güç ve yetkilerini ayrıntılı bir rapor halinde incelettirdiği medyada pek az yazıldı çizildi. Ancak Demirel'in yaklaşık 3 yıl önce başlattığı Devlet Islahat Projesinden artık herkesin haberi var. Demirel bu çalışmayı, Türkiye 5 Nisan Ekonomik Krizi'nden çıktıktan hemen sonra hazırlatmaya başlamıştı. 

TÜRKİYE NÜKLEER ENERJİDE YENİ TEKNOLOJİ ARIYOR

Cahit UYANIK

Üç nükleer santral kurmayı planladığını açıklayan Türkiye, bu konudaki yeni teknolojileri dikkatle izlerken, bor ve toryum gibi yerli maden kaynaklarını da yeni teknolojiler yoluyla nükleer enerji üretiminde kullanmayı planlıyor. Türkiye'nin yeni nesil nükleer enerji sistemlerine yönelik çalışmaların yapıldığı Uluslararası Enerji Ajansı (UAEA) önderliğindeki "Yenilikçi Nükleer Reaktörler ve Yakıt Çevrimleri Projesi" ile "Gaz Soğutmalı Nükleer Reaktörler Teknik Çalışma Grubu"na üye olduğu bildirildi.