MECLİS'İN GÖRÜŞTÜĞÜ BAŞKANLIK SİSTEMİNİ DEMİREL DE İSTEMİŞTİ

DEMİREL BAŞKANLIK MODELİNİ NE ZAMAN AÇIKLAYACAK?

Cahit UYANIK

Türkiye'de zaman zaman alevlenip sonra üzeri küllenen tartışmaların başında "Başkanlık Sistemi" geliyor. Rahmetli Turgut Özal'la birlikte ülke gündemine giren başkanlık sistemi tartışmalarına geçmişte pek sıcak bakmayan Süleyman Demirel, Cumhurbaşkanı seçildikten sonra fikir değiştirdi. Demirel'in 1993 yılında Cumhurbaşkanı seçilmeden önce Anayasadaki Cumhurbaşkanlığı müessesesinin güç ve yetkilerini ayrıntılı bir rapor halinde incelettirdiği medyada pek az yazıldı çizildi. Ancak Demirel'in yaklaşık 3 yıl önce başlattığı Devlet Islahat Projesinden artık herkesin haberi var. Demirel bu çalışmayı, Türkiye 5 Nisan Ekonomik Krizi'nden çıktıktan hemen sonra hazırlatmaya başlamıştı. 

Çalışma, adından da anlaşılacağı gibi tüm kurumlarıyla yeni bir devlet tanımını beraberinde getiriyordu. Tabii sistemin başı "devlet başkanı" olacaktı. Demirel, 1996 yılı sonunda biten bu çalışmayı 1997'de tartışmaya açmaya hazırlanıyordu. Ancak ülkenin Refahyol nedeniyle içinden geçtiği özgül koşullar buna engel oldu. Demirel, bu yıl başında yaptığımız görüşme sırasında Devlet Islahat Projesini 1999'da tartışmaya açacağını söylemişti.

Önümüzdeki yıl Demirel'in Cumhurbaşkanlığındaki son tam yılı... 2000 yılındaki görev süresi sadece 6 ay. Şimdi Ankara'da cevabı beklenen soru, Demirel'in bu projesini erken seçimden önce mi yoksa sonra mı tartışmaya açacağı... Demirel'in bu önemli hamleyi ne zaman yapacağı bilinmese de çalışmanın ana hatları yavaş yavaş kulislerde tartışılıyor. Demirel'in projesi aslında parlamenter sisteminin takviye edildiği bir "yarı başkanlık sistemi"ni öngörüyor. Başkan ise 5 yıllık bir süre için iki turlu seçimle halk tarafından seçilecek. Başkana Meclis'i fesih yetkisi verilecek. Demirel, sistemin dar bölge çoğunluk seçim yöntemiyle desteklenmesini de istiyor. İlgilenenlere duyurulur.    

(Bu kulis, Türkiye İhracatçılar Meclisi-TİM'in aylık yayın organı İhracatta Görünüm'ün Ekim-1998 sayısında Başkent'ten adlı köşede Bülent Uzungil takma adıyla yayınlanmıştır.)