DÜNYA, HAM PETROL FİYATLARINDA İSTİKRARLI BİR DÖNEME GİRMEYE HAZIRLANIYOR
Cahit UYANIK
Cahit UYANIK
Ham petrol fiyatları 1970’li yıllardan bu yana daima yakından
izlenen bir ekonomik gösterge. Yaklaşık
50 yıldır değişik evrelerden geçen ham petrol fiyatlarının istikrarlı bir düzey
tutturması, hem üretici ülkeler hem de Türkiye gibi ithalatçı ülkeler için çok elzem.
Fiyatlar; aşırı düştüğünde üretici, aşırı yükseldiğinde ithalatçı ülkeleri
mağdur ederek ekonomik ve siyasi dengeleri bile bozabilecek olaylara sebep
oluyor. Ham petrol fiyatlarında son 7-8 yılda 147 dolar ile 29 dolar arasında
yaşanan dalgalanmalar, bunun en güzel örneğini oluşturuyor.
159 litreden oluşan varil başına ham petrol fiyatı, 2012
yılında ortalama 111,63 dolar olarak gerçekleşip son 5 yılın zirvesine çıkmıştı.
Bunun üzerine bazı analistler, Avrupa’daki 5 ülkeyi etkileyen dış borçları geri
ödeyememe krizi ve küresel ekonomideki zayıf büyümenin bu fiyatları
taşıyamayacağını ve fiyat düşüşünün yakın olduğunu söyledi. Daha iyimser
olanlar ise ham petrol fiyatlarının 2008 yılında 150 dolara kadar yaklaştığını hatırlatıp,
para bolluğu bulunduğunu ve yatırımcıların ilgisiyle de tırmanışın süreceğini
ifade ettiler.
(Tıklayınız) DÜNYA PETROL PİYASASI NEDİR VE NASIL İŞLİYOR?
Bütün bu tartışmalar sürerken Amerikan Merkez Bankası (FED), 2013 yılı Mayıs ayında bir açıklama yaptı ve 2008 Finansal Krizinden çıkmak için piyasalara para sürmeyi bırakacağını bildirdi. Bu açıklamanın ardından yaklaşık 15 ay daha 100 doların üzerindeki seyrini koruyan ham petrol fiyatları, FED’in parasal sıkılaştırmasının hissedilmesi ve ABD’nin kaya gazından petrol üretimini sürekli artırmasıyla gerileme eğilimine girdi. Ham petrol fiyatları, FED’in açıklamasından 2 yıl sonra 60 dolara kadar düştü; 30 ay sonra yani Ocak 2016’da ise 29,8 dolara bir varil ham petrol satın alınabiliyordu. Bir başka deyişle petrol fiyatları, 3 yılda 111 dolardan 30 dolara inmişti.