Cahit UYANIK
Kerameti yasa dışı para ve ilişkilerden menkul işadamı E. E. bir 4X4 jipin içinde kiralık katile soruyor: "Filanca adamı 2 değil 1,5 milyon dolara öldürsen olmaz mı?"... Sanki çarşı pazara çıkmış da satış fişi pazarlığı yapıyor!
E. E.'nin İ. B.'ndan aldığı ve kasasına giren nakit kredi miktarı 50-60 milyon dolar civarında. Ama kiralık katile bu kredinin yüzde 4'ünü teklif edebiliyor. İ. B., E. Z.''i devraldıktan sonra 20 milyon dolara yakın ek yatırım yaptı. Sırf atık su arıtma tesisine 10 milyon dolar harcadı.
Koskoca banka bunun için kırk gözle ağlarken, 1,5 milyon dolar yeni yetme işadamı tarafından nasıl kolayca ödenebiliyor? Türkiye daha 6-7 yıl önce 'Başbakana özel uçak alınsın mı alınmasın mı?' tartışması yaparken, 30-31 yaşındaki bir işadamı 3 özel uçak satın alabiliyor. Acaba E., sadece İ. B.'nı dolandırarak mı debdebeli bir yaşama sahip oldu? E., kara para ve kayıt dışı para trafiğinde önemli bir köşe taşı olduğu için bu şatafatlı yaşamı sürüyor olamaz mı?
Türkiye'de kayıt dışılık açısından tekstil sektörü şampiyon. Bazı hesaplamalara göre kayıt dışılık oranı yüzde 75'e kadar çıkabiliyor. Türkiye'nin en eski tekstil kenti Bursa, acaba kara paranın kayıt dışı paraya dönüştürülmesi için en uygun yerlerden birisi mi? Malum Türkiye'de kara para kavramı yeni yeni tartışılıyor. Susurluk'un oluşturduğu ortam sayesinde kara paranın gücü öğrenildi. Türkiye'de kara para 'tu kaka' muamelesi görüyor ama kayıt dışı için aynı şeyi söylemek mümkün değil.
Acaba Bursa ve havalisi tekstil sektörü aracılığıyla kara paranın kayıt dışına dönüştürüldüğü bir ortam mı? Bu, çamaşır makinesinde değil, elde çamaşır yıkamak gibi bir şey. Kirli para bir süre deterjanlı suda (kayıt dışı sektör) bekletilip kiri yumuşatılıyor; esas yıkama biraz zaman geçtikten sonra (büyük tekstil yatırımları, zeytin yatırımları vb.) yapılıyor. Bu iş için maharetli aracılar kullanılıyor. Kayıt dışı iplik ticareti, tefeci parası, kayıt dışı tekstil parası, aradan bir zeytin fabrikası çıkarmak isteyen mafya destekli aracılar... Acaba E. de bu işlere gönüllü soyunmuş bir işadamı mı?
Bu sütunda çoğu zaman yazdık ama tekrarlamakta fayda var. Türkiye'de her yıl 3-5 milyar dolarlık kara para ortaya çıkıyor. Bu rakamın şimdilerde artan rüşvet ve ortaya çıkarılan büyük uyuşturucu imalâthaneleri nedeniyle 6-7 milyar dolara yükseldiği tahminleri yapılıyor. Stok kara para miktarının ise 50-60 milyar doları aştığı tahminleri yaygın. E. olayını, haris bir işadamının gözü dönerek bir tefeciyi öldürtmesi olarak algılarsak, buzdağından sadece küçük bir parçayı kopartabiliriz. Oysa bu olayın iyi değerlendirilip, buzdağının su altındaki kısmına ulaşılması gerekiyor.
(Bu yazı Finansal Forum gazetesindeki Başkentten Yansımalar köşesinde 08 Kasım 1999 tarihinde yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder