Devlet Bakanı Kemal Derviş, Türkiye'nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programını açıkladı. Açıklamanın hemen ardından çok çeşitli tepkiler ardı ardına sıralandı. Olumlu, olumsuz, umutlu, yeterli, yetersiz gibi... Toplum olarak Kasım ayından beri kötümser bir ortamda yaşadığımız için, negatif değerlendirmeler ön plana çıktı.
Bız de programda var olanlardan çok, var olmayanları değerlendirmeye aldık. Kur hedefi, dış denge, net bütçe hedefleri, ek gelirler politikası gibi ayakların olmadığı gözlerden kaçmadı. Buna karşılık kamu bankalarının yeniden yapılanması ve bunların içine düştükleri finansman ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağı, Fon bankalarına getirilecek çözümlerin ana çerçevesi, devlet harcamalarında tasarrufun genel gidişatı gibi konular ise sis perdesinin arkasından açığa çıktı.
Derviş'in programı nihayetinde bir enflasyonla mücadele programı. Ancak bu programı bir öncekinden ayıran şey, dinamik olması. Eski programın odağında kur hedefleri vardı ve herşey bunun etrafında dönüp duruyordu. Kura bağlı çalışan sektörleri ve kurumları büyük risklere atabilecek bu programın tek şansı, iyi yöneticiler tarafından götürülmesiydi. Ancak Türkiye bunu başaramadı, ekonomi yönetimini ehil ellere teslim edemedi. Bürokrat ile siyasetçi arasındaki bağ bir türlü kurtulamadı. Ekonomiden sorumlu olduğu söylenen siyasetçinin bürokrat kafasından kendini sıyıramaması, belki de iki ekonomik krizi hazırlayan en önemli etkendi.
Derviş'in programı, aslında kur hedefini dolaylı olarak toplumun önüne koyuyor. Bu yıl için ilan edilen yüzde 57,6'lık enflasyon hedefi, inceden inceye yapılan dış kaynak hesaplarının bir sonucu. Ancak dalgalı kur sistemine geçişle birlikte en azından önümüzdeki 1 yıl boyunca enflasyon-kur makasının açılmayacağını kabullenmiş olduk.
Cumartesi günü açıklanan programda yer alan şifreli bir cümle ise dikkatli gözlerden kaçmadı. Programda yılın son döneminde mevsimsel etkilerden arındırılmış bazda aylık fiyat artışının yüzde 2 civarında olacağı belirtiliyordu. Bu cümle, ekonomi yönetiminde mevsimsel etkilerin göz önüne alındığı bir çekirdek enflasyon hesaplamasının yapılacağını gösteriyor.
Bunun anlamı ise gelecek yıldan itibaren 'enflasyon hedeflemesi'ne geçileceğidir. Enflasyon hedeflemesi aslında 21 Şubatta dalgalı kura geçişle aynı gün açıklanmıştı ama bu savunma psikolojisine dayalı bir açıklamaydı. Daha sonra bu yeni sistemin mantıksal temellerinin 2002'den önce kurulamayacağı anlaşıldı.
Şimdi programdaki bu şifreli açıklama ile toplum, mevsimsel etkilerden arındırılmış enflasyon kavramına alıştırılacak. Bunu daha sonra enflasyon hedeflemesi sistemi izleyecek. Hedef enflasyon olunca, kur da faiz de bunun etrafında dönüp duracak. Şimdilik bunlar cek, cak'lı cümleler. Derviş'in programı bir iktisat deyimiyle 'ceteris paribus' başarılı olabilir. Yani diğer koşullar değişmezse...
(Bu yazı Finansal Forum gazetesindeki Başkentten Yansımalar köşesinde 16 Nisan 2001 tarihinde yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder