Cahit UYANIK
IMF Türkiye Masası Şefi Carlo Cottarelli'nin olaylı Türkiye ziyaretinin ardından Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp'le düzenlediği basın toplantısı bahar havasında geçti. Ancak Cottarelli, ekonomi yönetimine satır aralarında bazı mesajlar da verdi.
Cottarelli'nin üstü kapalı şekilde dile getirdiği ilk endişesi, 2001 bütçesiyle ilgiliydi. Demiralp, Cottarelli'nin ziyaret gündemini anlatırken 2001 bütçesine hiç değinmedi. Oysa Cottarelli, daha ilk cümlesinde sebeb-i ziyaretlerinden birisinin 2001 bütçesi olduğunu söylemekten çekinmedi.
Doğrusu Cottarelli'nin ziyaretinden önce, bürokratların da ajandasında 2001 bütçesine özel bir bölüm ayrılmıştı. Ancak IMF ile ilişkiler konusunda aksak bir ritm tutturan Maliye'nin tavırları hesaba katılmamıştı. İhtimaldir ki Maliye Bakanlığı da 60-65 katrilyon aralığına oturmuş 2001 yılı ödenek taleplerini nasıl edip de 45-50 katrilyon bandına çekeceğini henüz hesaplayamamıştı. Hal böyle olunca 2001 bütçesi görüşmelerde fazla ele alınmadı.
Olayın bir başka boyutu da 2001 bütçesindeki sorunların harcamalar tarafından çok gelirler tarafında düğümlenmesiydi. 2000 yılı bütçesi, 'arızi' nitelikteki gelirlerin çoğunlukta olduğu bir yapıdaydı. Deprem vergileri, özelleştirme gelirleri, eğitim vergisi gelirleri gibi... Oysa bu gelirlerin önemli bir bölümünden mahrum kalınacak olması ve bu açığın kapatılması konusunda siyasi irade ortalıkta görülmediği için, 2001 bütçesinin akıbeti henüz net değil. İşte Cottarelli de bu manzaranın içine balıklama düştü.
Edindiğimiz izlenime göre IMF "Herşey yolunda" dese de, 2001 bütçesi konusundaki bu gevşekliğin bir köşeye not edildiği açık. IMF ve Dünya Bankasının periferisi konumundaki rating kuruluşlarından Moody's'in ziyaretini, önemli bir ekonomistinin iş değiştirmesi nedeniyle ertelendiğini söylemesi de bu çerçevede pek inandırıcı değil. Moody's, Cottarelli'nin ziyaretinin ilk haftasında 2001 yılına ilişkin hiç bir doğru dürüst tahminin yansımamasını yakından izledi. Ortadaki tablonun net olmaması, onların ziyaretini ertelemesine sebep oldu.
Cottarelli'nin basın toplantısındaki ikinci diplomatik çıkışı ise özelleştirmeye ilişkindi. Türkiye'nin Telekom özelleştirmesini becerememesi anlaşılan IMF ekibinde hayal kırıklığı yarattı. Bu özelleştirme önemliydi; çünkü hem kamu finansmanını rahatlatacak hem de sağladığı sermaye girişi ile ödemeler bilançosunu... IMF ziyaretinde en sıcak dakikaların Ulaştırma Bakanlığı ve Özelleştirme İdaresinde yaşandığını söyleyebiliriz. Cottarelli gider gitmez Telekom özelleştirmesinde 'kötü adam' ilan edilen bir bürokratın ihale komisyonunun başından alınıp, yerine Uğur Bayar'ın atanmasının geri planında da iki kurum arasındaki 'sulh' arayışı vardı.
Her ne kadar Başbakan Ecevit'in sert çıkışlarının yarattığı toz bulutu arasında kalsa da, anlayacağınız Cottarelli programa 'ince ayar' vererek Ankara'yı terk etti. Bakalım Cottarelli küçük fiskeler vurarak Ekim'in ikinci yarısında, Meclis'e sunulmuş bütçenin değiştirilmesini istediğinde neler yaşanacak?
(Bu yazı Finansal Forum gazetesindeki Başkentten Yansımalar köşesinde 18 Eylul 2000 tarihinde yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder