BAŞKENTTEN YANSIMALAR / TÜRKİYE İÇİN KRİTİK 7 AY

Cahit UYANIK 

Türkiye'nin son birkaç yıldır başına çöreklenen ve kurtulmak için büyük çaba sarf ettiği birçok belanın köklerinin 1970'lerin ikinci yarısına uzandığının bilmem farkında mısınız? PKK belası, çete helezonu, irtica bataklığı, aşırı sol zombisi, enflasyon canavarı, dövizsizlik sendromu, Ülkücülerin mafyalaşması...

Türkiye 1975-1980 dönemindeki Milliyetçi Cephe (MC) hükümetleri, Güneş Motel'de kurulan CHP Hükümeti ve Erbakan Hocanın 'kerhen' desteklediği Adalet Partisi azınlık hükümetinin acılarını hala çekiyor. Siyasetçiler bundan 20 sene önce yakalarını kaptırdıkları sorunların hemen hiç birinden silkinip kurtulamıyorlar.

Türkiye 1975-1980 arasında yönetilmedi, yönetilir gibi yapıldı. Devlet başa oturmayınca, kuzgunlar leşe hücum etti. Otorite boşluğu içte ve dışta Türkiye'nin ayağının burkulmasını bekleyenlerin harekete geçmesine neden oldu. Devleti yönetenler ise öyle bir gaflet uykusuna daldı ki kimisi Türkiye'yi Kolombiya yapmak, kimisi Suudi Arabistan'dan daha koyu bir şeriat devleti kurmak, kimisi kafatasçılıkla sorunu çözmek, kimisi adlarını bile doğru dürüst telaffuz edemediğimiz yabancı liderleri kurtarıcı görürken istiflerini bile bozmadılar. 

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / MECLİS NASIL ÇALIŞTIRILIR?

Cahit UYANIK 

Tüm demokratik ülkelerde demokratik süreçlerin hayli zahmetli ve yavaş çalışan özellikler taşıdığı çok iyi bilinir. Ama bu süreçler çalışmazsa o ülkeye 'demokratik' demek ne kadar doğrudur? 1980 öncesinde rahmetli Fahri Korutürk'ün görev süresi bitince Meclis aylarca cumhurbaşkanı seçememişti.

Hiç unutmam; o dönemin en hızlı mizah dergisi Gırgır'da sonuçsuz cumhurbaşkanlığı turları nedeniyle bulundukları toprak parçası matkap gibi delinip uzay boşluğuna yuvarlanan milletvekilleri hicvedilmişti. Milletvekilleri uzay boşluğuna düşmedi ama boşluğa düşen ülkedeki demokrasi oldu. 

Öyle bir Meclis'imiz var ki son 2 ayda sadece 1 adet yasa çıkarabilmiş. O da medyanın yakın takibe aldığı öğretmenlere zam yasası. 23 yıllık bir öğretmen dostumun eline bu yasadan sonra sadece 42 milyon lira geçmişti. Ört ki ölem! Bu noktadan sonra siyasilerin şapkayı önlerine koyup düşünme zamanı geldi. Çünkü 1999 yılında belki bir arada belki ayrı ayrı yapılacak yerel ve genel seçimler 'icraat' ve 'vaat' kavramlarının çok büyük önem taşıyacağı iki seçim olacak.

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / HAZİNE "KİT'LERİN HOLDİNG'İ" OLDU

Cahit UYANIK 

Çok değil daha 3-4 yıl öncesine kadar KİT'ler  Türkiye'nin günah keçisiydi. 5 kara deliğin en büyüğü olarak lanse ediliyorlardı. Çözüm için önce "KİT'leri sat, kurtul" senaryosu gündeme getirildi. Yasasız özelleştirme yapmak isteyen tek ülke konumundaki Türkiye, çeşitli iç ve dış baskılarla bundan vazgeçirildi. KİT'lerin ayakta durması için yapılması gerekenler araştırıldı. Özelleştirme Yasası çıkarılarak, özelleştirme gelirlerinin KİT'ler için kullanılması sağlandı. 

Bu çalışmalardan bir başkası da Hazine Müsteşarlığında KİT Genel Müdürlüğü kurulmasıydı. KİT Genel Müdürlüğünün en önemli projelerinden biri, bünyesindeki kuruluşların bilgisayarla izlenmesiydi. Yani Türkiye'nin dört bir yanına dağılmış KİT'ler kurulacak sistemle Ankara'dan kolaylıkla takip edilebilecekti. Tıpkı bünyesinde onlarca şirketi barındıran bir holding gibi...

Yaklaşık 1,5 yıldır sürdürülen bu proje neredeyse sonuçlanma aşamasına geldi. Artık KİT'lerin tüm işletme verileri üçer aylık dönemler halinde Hazine'nin bilgisayarlarında kayıtlı. Ama hedef bunu günübirliğe kadar düşürmek. Yani büyük holdinglerde olduğu gibi her akşam KİT'lerin kasa mevcutları, borçları, çekleri, ertesi günkü muhtemel ödeme ve alacakları Ankara'ya bildirilecek. 

Burada karşılaşılan sorun ise sırf tarımsal üretim yapan KİT'lerin bilgisayar teknolojisi ile tanışmaması... Bu sorun da 1997'de çözülürse özel sektördeki holding yapılanmasına benzer bir işletmecilik anlayışına geçilmesi için en önemli adım atılmış olacak. Darısı sosyal güvenlik kuruluşlarının başına...

GECEKONDU EKONOMİK KURULLAR BAŞ AĞRITIYOR 

Türkiye'de kavramların çarpıtılması artık kanıksadığımıź bir sorun. Bunun örneklerini bol bol yaşıyoruz. "Ekonomik Kurul" ve "Özelleştirme Kurulu" bunun en yeni örnekleri... Oysa yasalarla belirlenmiş Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) ve Yüksek Planlama Kurulu (YPK) ne güne duruyor? Gerek ÖYK gerekse YPK haftalardır toplanamıyor.

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / POAŞ İHALESİ İPTAL EDİLEBİLİR

Cahit UYANIK 

Geçen Cumartesi günü Ankara'da sessiz sedasız önemli bir toplantı yapıldı. Petrol Ürünleri İşverenler Sendikası (PÜİS) Olağanüstü Genel Kurulu toplanarak POAŞ ihalesini kazanan konsorsiyumdan çekilme kararı aldı. Ancak kesin olarak atılacak adım için PÜİS Yönetim Kuruluna yetki verildi. 

Eğer bu hafta hükümet nezdindeki temaslardan olumlu bir sonuç alınmazsa PÜİS konsorsiyumdan çekilecek. PÜİS, Rekabet Kurulunun yerine getirilmesini istediği şartların yumuşatılmasını istiyor. Ancak burada unutulan şey Rekabet Kurulunun özerk bir kuruluş olduğu ve hükümetin Kurul üzerinde herhangi bir yaptırım gücünün bulunmaması...

Eğer büyük bir sürpriz olmazsa PÜİS kendi kurduğu ve yüzde 10'luk hisseye sahip olduğu PÜAŞ Konsorsiyumundan çekilecek. Bu çekilme POAŞ ihalesinin kaderi açısından kritik önemde. PÜİS'in kararı ihalenin iptal edilmesine giden yolu açabilir.

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / EKONOMİDE 'SİYASİ FETRET' TEHLİKESİ

Cahit UYANIK 

1998 yılının sonuna doğru yaklaştıkça ekonominin üzerine çökebilecek bir kabusun belirtileri iyice kendini göstermeye başladı. Bu kabus devalüasyon beklentisi, büyük bir işsizlik dalgası, hiperenflasyon tehlikesinden kaynaklanmıyor. Bu kabus, 'siyasi fetret' kabusu...

Yani 31 Aralık geceyarısından itibaren başbakanlıktan istifa edecek olan Mesut Yılmaz hükümeti ile 18 Nisan seçimleri sonrasında oluşacak yeni hükümet arasındaki yaklaşık 5-6 aylık dönemi kastediyorum. Yılmaz'ın istifasına daha 2,5 ay var ama ekonomik değerlendirme ve yorumlarda bu fetret döneminin yaratacağı olumsuz sonuçlara sık sık dikkat çekiliyor.

Başbakan Mesut Yılmaz, geçen hafta sonunda TÜSİAD'ta yaptığı konuşmada 1999 yılının ekonomide zor günlere gebe olduğunun altını açıkça çizdi. Yılmaz'ın Türkiye'nin en etkili sivil toplum kuruluşlarından birinde gösterdiği bu açıksözlülüğün nedeni iki biçimde yorumlanabilir: 1) Yılmaz seçimlerin 1999 sonuna ertelenmesi konusunda ardında hissettiği bazı desteklere, reel ekonomiyi çekip çeviren bu önemli topluluğu da eklemek istiyor. 2) Yılmaz, 1999 yılı Nisan ayında bir seçime razı ama böylesi önemli bir siyasi dönemece düşük profilli bir hükümetle girilmesine gönlü razı değil. Yılmaz, hükümeti dışarıdan destekleyen CHP'yi koalisyona girme formülüne razı etmeye çalışıyor.

CHP KURULTAYINDAN İZLENİMLER / SOSYAL DEMOKRASİNİN ÖNCELİĞİ NİHAYET; EKONOMİ

Cahit UYANIK 

Türkiye'de geçmişten bugüne sol partilerin önceliği hep demokrasi ve insan hakları sorunsalı çevresinde belirlenirdi.  Ekonomik politikalar ikinci plana atılır; bu sorunların çözümü demokrasinin kökleşmesinden sonra ele alınacak 'ikincil mesele' olarak değerlendirilirdi. 

Bu yaklaşım belki de 1960 ve 1970'lerin Türkiyesinde normal karşılanıyordu. Çünkü toplumdaki ekonomik kutuplaşma bu kadar keskinleşmemiş ve yaşam şekilleri arasında uçurumlar oluşmamıştı. Gerçekten Türkiye'nin öncelikli sorunu demokrasiydi. Demokrasi ve insan hakları arayışı, askeri darbenin etkisiyle 1980'li yıllar boyunca da sürdü. 1990'ların ilk yarısı ise izlenen sağ politikalara, sol partilerin iktidar ortağı olarak göz yumduğu 'kötü yıllar' olarak tarihe geçti.

Küresel gelişmeye 'Özelleştirme' itirazı

Dün Ankara'da başlayan CHP'nin 28'inci Olağan Kurultayı ise sosyal demokratların önceliği ekonomiye verdiği ilk kurultay olma özelliğini taşıyacak gibi görünüyor. CHP'yi böylesi bir kan değişimine iten iç etkenlerin yanı sıra dış etkenler de yok değil. Tüm Avrupa ülkelerinde iktidarları birer birer ele geçiren sol partilerin programlarında önceliğin ekonomiye verilmesinin, CHP'yi de ideolojik alt yapısını ekonomiye oturtmaya zorladığı söylenebilir.

Kurultayda artık ekonomi ağırlıklı bir  'değişim ve yenileşme' politikasının varolageleceği, salonu süsleyen 'Daha çok üretim, hakça paylaşım: Küresel gelişme-Artı ve eşit' formülü, İngiliz İşçi Partisi ve onun lideri Tony Blair'den esinlenilerek geliştirilmişti. Ancak Türkiye'nin global (küresel) gelişmenin neresinde bulunması gerektiği konusunda CHP'nin net mesajları olmadığı da gözden kaçmadı. Bu durumun en somut göstergesi, salona korsan olarak bir sendika tarafından sokulup açılan 'Özelleştirmeye hayır' pankartıyla yaşandı. 

CHP'nin elle tutulan en büyük değişim ve yeniliği CHP Lideri Deniz Baykal'ın Ricky Martin'in sosyal demokrat bir partinin idaresindeki Fransa'da yapılacak Dünya Kupası için bestelediği şarkı eşliğinde yüksek bir platformdan koşar adım salona inmesiydi. Bu giriş CHP'yi, diğer partilerin Kurultay ve kongrelerindeki klasik tablolardan çok farklılaştırdı.

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / UMUDUMUZ ABD KONGRESİ

Cahit UYANIK 

Dünyada Türkiye kadar kafası karışık bir başka ülke var mıdır bilinmez. Bütün toplum fellik fellik yaptığı evler depremde tuzla buz olan müteahhit, rüşvetçi belediye memuru, paragöz kontrol mühendisi, imar affını oya tahvil etmeyi marifet sayan politikacı şürekasını 'suçlu' diye arıyor. Ama Türkiye Büyük Millet Meclis'inde (TBMM) daha önce aynı nedenlerle mahkemelerde yargılanan insanlar affediliyor. Ne uğruna? Bunu hep birlikte yaşayıp göreceğiz. Af konusu iyice temcit pilavına döndüğü için bunu bir kenara bırakalım. Bir başka 'karışık' konuya geçelim. 

Birkaç gündür öğrendik ki hükümetimiz, depremin yaralarını sarmak için Amerika Birleşik Devletleri (ABD) garantili tahviller çıkarmak istiyor. Neden? Çünkü Türkiye Hazinesinin itibarı yok da ondan... ABD garanti verirse tahvil faizlerinin yarı yarıya düşeceği tahmin ediliyormuş. Ama burada önemli bir sorun varmış. Bu garantinin geçerli olabilmesi için ABD Kongresinin onay vermesi gerekliymiş. 

Anlaşılan deprem ülkeyi yönetenlerin beyin hücrelerinde de büyük bir fay kırığına neden oldu. Depremden 48 saat sonra bile ortada görünmeyen, dağıttığı çadırlar havuza dönüşen, ölü sayısını 5 bin kişi revize eden çarpık zihniyet depremin finansman boyutunda da aynı davranışı sergilemeye çalışıyor. 

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / ENFLASYON 'KONUŞMAYINCA' TEDAVİ OLUYORMUŞ

Cahit UYANIK 

Türkiye, belki de son 20 yıldır yaşamadığı bir psikoloji ile tanıştı: Enflasyon düşüşü. Dile kolay enflasyonun baş verdiği 1978'lerde doğan çocuklar şimdi ya üniversitede öğrenci ya da askerliğini yapıyor. 'Fiyat istikrarı' denilen kavramdan bihaber yetişen bir nesle sahip olduk vesselam. Bu konu üzerine geçen hafta gazetelerde uzun uzadıya analizler ve değerlendirmeler çıktı. Meselenin bu yönüyle sizi meşgul etmeyeceğim. Esas değinmek istediğim nokta, ekonomi yönetiminde bu yılbaşından itibaren görülen denge ve uyum. 

Türkiye'nin 1988'den bu yana enflasyonla mücadele konusunda karşılaştığı ancak bir türlü rakamlara döküp ölçemediği en önemli sorunlardan birisi ekonomi yönetiminin yarattığı maliyetlerdi. Bu tarihten beridir Türk ekonomisi iyi yönetilemiyordu. Ancak geçen yılın sonunda bu görünüm değişti denilebilir. 

Anasol-D kurulduktan sonra ilk uyum bürokrasi içinde oluştu. Geçen yıl Ağustos ayında imzalanan Hazine-Merkez Bankası Protokolü bu konuda atılmış ilk adım oldu. Maliye Bakanlığı ve bürokrasinin diğer bölümleri de bu uyumlu tabloya ayak uydurdular. Ancak esas sorun siyasilerden kaynaklanıyordu. 

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / MHP'NİN AB POLİTİKASI

Cahit UYANIK 

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, genç kuşak siyasetçiler içinde en tutarlı isim gibi görünüyor. Bir kararı kolay vermiyor, verince de kolay vazgeçmiyor. Dikkat ederseniz "Seçimler 3 Kasımda yapılsın" dedi ve tüm siyasi tartışmalar bu tarih üzerinde döndü durdu.

Bahçeli'nin tek tavizi, Meclis'in seçim için 1 ay daha erken toplanmasını kabul etmekti. Burada da teknik ve hukuki gerekçeler önemli rol oynadı. Bahçeli'nin Kemal Derviş'in kabinede kalması yönünde gösterdiği 15-20 günlük sabır ise çoğu kişi tarafından devlet adamlığı dokusuna bağlandı. Bahçeli, Derviş'in eninde sonunda istifa edeceğini kestirmişti. 

Bahçeli'nin AB yasaları konusundaki tavrı da geçmişten bu yana söyledikleri ile tutarlı bir görünüm sergiliyor. Diğer partilerin özellikle büyük kitlelerde giderek desteği artan AKP'nin Haziran başındaki Çankaya Zirvesinden bu yana gösterdiği ikircikli tavırlar dikkate alındığında, Bahçeli'nin tutarlı davranışları insanın gözüne daha hoş görünüyor. İnsan takiyyeciliğe kurban edilecek AB politikaları yerine, sert bir müzakere pozisyonunu andıran Bahçeli'nin tavırlarını daha önemsiyor.

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / IMF TARTIŞMALARINI RAFA KALDIRALIM

Cahit UYANIK 

Türkiye'nin yakın ve uzak geleceğini doğrudan etkileyecek iki önemli tartışma aynı anda yaşanıyor. Bunlardan birincisi Türkiye'nin 2004 sonunda IMF ile yeni anlaşma yapıp yapmayacağı... Daha 5'inci Gözden Geçirmenin şartlarını yerine getirmemiş ve reel faizleri yüzde 25'lerden aşağıya çekememiş olan hükümetin bu konuyu açmasını 'idealizm' olarak nitelemekte fayda var. 

Türkiye'nin bu kadar yüksek reel faizlerle borç yükünü taşıyamayacağını artık cümle alem biliyor. Hazine Müsteşarlığının baz senaryosunda bile 2005 yılı için reel faiz yüzde 17-18 düzeyinde iken IMF'yi tartışmanın ne manası var? İş dünyasının en etkili sivil toplum örgütü TÜSİAD'a göre ise IMF anlaşması 2006'ya kadar uzatılmalı. TÜSİAD da bu konuda hatalı. Daha IMF ile anlaşmanın bitmesine 18 ay varken 2006 yılını telaffuz etmek acelecilik.

Bu ortamda 2004 yılı sonunda Türkiye'nin AB ile tam üyelik müzakeresi için masaya oturacağını hatırlatalım. Madem ki müzakereye oturmadan önce AB'ye yönelik hukuk ve hukuki düzenlemelerin uygulaması gibi kriterleri yerine getireceğiz; o zaman masada ne konuşacağız? Elbetteki ekonomi.

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / BÜYÜK SİYASİ KAVGA KORKUSU

Cahit UYANIK 

Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş, beklenen kaynak müjdesini verdi. Adı kaynağa çıkan dış borcun miktarı 14,3 milyar dolar. Bu borcun beraberinde ne gibi ön şart, uygulama şartı, performans kriteri, endikatif hedef,  politik sonuç ve ulusal taviz getireceğini yakında hep birlikte göreceğiz.

Bu konudaki ilk belirti, ABD Hazine Bakanının bu ülkenin en etkin gazetesine sızdırdığı haberle ortaya çıktı. ABD, Türkiye'ye bir daha böylesi bir yardımın yapılmayacağını açıkladı. Bu haber hemen ertesi gün Derviş tarafından doğrulandı. Peki neden böyle oldu?

Ankara'da alttan alta yayılan korku şu: Türkiye, 14,3 milyar dolarlık kaynağın en acil olan 4-5 milyar dolarlık kısmını kullandıktan sonra büyük ve kısır bir siyasi kavgaya tutuşabilir mi? 4-5 milyar dolarlık kaynağın Haziran ayı içinde hesaplara girebileceği Derviş tarafından açıklandı. Haziranda hükümet ikinci yılını dolduracak. Bu öyle bir 2 yıl ki, aslında 4 yıla bedel gibi... Çünkü bu döneme büyük yolsuzluk operasyonları, yeni vergi yasaları, iki büyük deprem, bir cumhurbaşkanı seçimi ve hepsinden önemlisi 2 büyük ekonomik kriz sığdı. Bu süreçte bir stand by imzalandı, birisi de imzalanmak üzere. SRF Kredi Anlaşması da cabası. Yani ekonomik açıdan tam bir dağınıklık ve keşmekeş söz konusu. 

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / SİYASET ESNAFININ SON ÇIRPINIŞLARI

Cahit UYANIK 

Liderler yapamayınca hayat yapıyor. Kabine, kendi kendisini revize edip duruyor. Özelleştirmeden Sorumlu Devlet Bakanı Yüksel Yalova bunun son örneği idi. Yalova, devleti ekonomik hayattan çekme konusunda bugüne kadar gelmiş geçmiş en iddialı bakanlardan biriydi. Ama Yalova da çelişkiye düştü. 

Hem devletçilik hem özelleştirme yapmaya çalışınca koltuğu altından kayıverdi. Yalova'nın 2 aydır Tütün Yasasını sümenaltı ettiği biliniyordu. Yalova siyasi kulislerde koltuğu tehlikedeki bakanlardan sayılıyordu. Liderler, revizyon söylentileriyle kabine üyelerine iş yaptırmaya çalışınca blöfleri tutmadı. Yılmaz'ın 'has adamı' olarak bilinen Yalova bile resti gördü.

Tütün üretiminin yoğunlaştığı Aydın ve İzmir yöresindeki seçmene selam çakmaya çabalayan Yalova, aslında amacına ulaştı. Bazı iddialara göre Yalova, bu açıklamaları bilerek, isteyerek ve planlayarak yaptı. Genel Kuruldan daha yeni vize alarak çıkan ve muhalefet partisi DYP'ye yakınlığı ile bilinen TZOB Başkanı Erol Yücel'i ziyaret ederek gelecek seçimler için kendisine sağlam bir liste başı yer de edindi. Zaten Yalova, istifa ettiğinin ertesi günü seçim bölgesinde tütün üreticileri tarafından davul-zurna ile karşılandı.

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / FİNANSÇILAR LOBİ YAPMAYI ÖĞRENMELİ

Cahit UYANIK 

Başbakan Mesut Yılmaz'ın geçen Cuma günü açıkladığı 4 ekonomik tedbir, finansçıların yaklaşık 1 aydır çığırtkanları andıran bir çabayla sürdürdüğü çalışmaların amacına tam anlamıyla ulaşamadığını gösterdi. Koparılabilen tek ciddi taviz, Haziran başında yasaklanan forward işlemlerine yeniden izin verilmesi oldu. 

Finansçılar yılbaşında müşteri repolarına yüzde 6 vergi konulmasından sonra mal bulmuş magribi gibi forward işlemlerine yeniden sarılmışlardı. Amaç, eski deyimle vergiden içtinap (kaçınmak) imkanı yaratıp müşterilerini rahatlatmaktı. Bu tavır erken fark edildi ve cezalandırıldı. Forward cazibesini yitirdi.

Ama olay bununla da bitmedi: Vergi Yasası'yla bankaların kendi aralarındaki repo işlemlerine de vergi getirilince vavela koptu. Cuma günü açıklanan mini paket sonrasında forward tavizi alındı ama bankalar arası repoya verginin devam etmesi bunun önemini azalttı. 

Bundan sonra bankalar, kendi aralarındaki repoya konulan vergiyi yansıtmak için normal müşteri repolarına daha fazla asılacaklar. Böylece forward işlemleri de gerçek seyrini bulabilecek. Hükümetin açıkladığı bankalar arası mevduat faiz vergisinin sıfırlanması ise bir süredir durgunlaşan mevduat toplama yarışını yeniden canlandırabilir. Bu gelişmeleri bekleyip hep birlikte göreceğiz. 

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / SEÇİM İSTEMEYENLERİN HESABI NE?

Cahit UYANIK 

Başbakan Mesut Yılmaz'ın Bankalar Birliğindeki açıklamaları sırasında en kritik soru şuydu: Eğer Rusya Krizi olmasaydı, yine bu tedbirleri alır mıydınız? Yılmaz'ın soruya verdiği 'hayır' cevabı, bir pişmanlığın ve mecburiyetin açık ifadesi gibiydi. Toptan eşya fiyat artış hızının yüzde 70'lerin altına doğru iniş gösterdiği bir ekonomide, yüzde 150'leri yani yüzde 80'e yakın reel getiriyi kendine reva gören bir finans sisteminiz varsa başbakanların bile eli kolu bağlanır elbette...

Başbakan Mesut Yılmaz'ın bundan sonra dikkat etmesi gereken noktalar açıkça ortaya çıktı. Finansçılar, istedikleri parasal tavizi koparır koparmaz reel siyasete de müdahale etmeye başladılar. "Seçim istemezük" diye bağıranların arasına katıldılar. Bu grup daha seçim kararının verildiği 1 ay öncesine kadar "Rahat nefes aldık. En azından önümüzdeki 9 ayı şimdiden görebiliyoruz" demiyor muydu? Neden seçim istemeyenlerin sesi daha çok çıkmaya başladı ve bu koroya finansçılar da katıldı? 

Bunun siyasetin üst yapı ilişkileri ile yakın bağları var. Yani siyasetin ekonomideki 'bölüşüm' fonksiyonundan söz ediyorum. Yılmaz, milli iradenin her türlü çıkar ve çıkar grubunun üzerinde olduğunu düşünerek adımlarını ayarlamalı. 

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / DERVİŞ GÜNAH KEÇİSİ OLDU

Cahit UYANIK 

Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş, hükümetin günah keçisi oldu. Henüz resmi kayıtlara geçmiş siyasi bir kimliği bulunmayan Derviş yüzünden hükümet bozulursa, sanırım Türkiye dünya siyaset tarihine geçer. 

Yıllardır Dünya Bankası Başkan Yardımcılığı görevini yürütürken 'Türkiye'nin yüz akı', 'Uluslararası kuruluşlarda çalışan gurur duyduğumuz Türklerden biri', 'Dünyada yoksulluğu bitirecek adam bir Türk' gibi payelerle onurlandırdığımız Derviş, şimdi neredeyse 'ajan' ilan edilecek. Derviş ne kadar şark tipi siyasi kurnazlık varsa hepsinin içine 'cup' diye düştü. Kapalı kapılar ardında 'canım-cicim' konuşmaları, gazetelere sızdırılan bilgilerde ise riyakarlığın bini bir para...

Hadi Derviş'in yarın açıklanacak olan Niyet Mektubunun tam metnini liderlere veya koalisyonun MHP kanadına göstermediğini kabul edelim. O zaman insana sormazlar mı, IMF'ye daha önce verilen biri ana 4 niyet mektubunun altında kimin imzası vardı? Yine koalisyonu oluşturan 3 partinin liderinin bakanları ve Merkez Bankası başkanının imzaları değil mi? 

1999 Aralık ayındaki ilk niyet mektubu öncesinde 5 bankaya el koymadık mı? El konulacak bankaların isimlerinin IMF'ye verilen gizli belgelerde açıkça bildirildiği kulislerde konuşulmadı mı? O zaman şeffaflık denince aklınız neredeydi? IMF'ye verilen 4 niyet mektubunda da şeffaflık nutukları atılırken, gönderilen ek belgelerde daha başka hangi sözler bulunuyordu, bilmiyoruz. Eğer ortada bir şeffaflık ve bilgi netliği arayışı varsa, o zaman bu arşivleri de tek tek incelemeye açalım.

BAŞKENTTEN YANSIMALAR / IMF VE SİYASETİN SİNİR KATSAYISI

Cahit UYANIK 

IMF Türkiye Masası Şefi Juha Kahkonen bugün temaslarına başlayacak. Kahkonen'in ziyareti ilginç bir politik ortama denk geldi. Koalisyon hükümetindeki MHP-Kemal Derviş gerginliği artık iyice su yüzüne çıktı. Bu gerginliği Başbakan Bülent Ecevit ve ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz da açıkça telaffuz ediyor. 

Kahkonen'in bu seferki temaslarının siyasi ortamı koklamaya dönük olacağını söylemek mümkün. Çünkü siyaset kurumu -IMF'nin de kabul ettiği gibi- çok hızlı bir şekilde reformları yaparken yıprandı. Durum öylesine bir noktaya geldi ki IMF Başkanı Horst Köhler bile Türkiye'deki hükümete birlik çağrısı yaptı. Hükümetteki sarsıntıların sonucu oluşan tatsız görünüm basit sıva çatlakları ise sorun yok. Ama henüz ortaya saçılıp dökülmemiş derin anlaşmazlıklar varsa sarsıntıların devam edeceğini kolayca söyleyebiliriz.

IMF ve DB'nin taahhüt ettiği 3,2 milyar dolarlık kaynak Pazartesiden itibaren peyderpey  birkaç gün içinde Hazine'ye giriş yapacak. Bu para  cari kurdan yaklaşık 5 katrilyon liraya karşılık geliyor ve bu yılki bütçe açığının 30 katrilyon lira civarında planlandığı düşünüldüğünde ekonomide ciddi bir kan tazelemesi etkisi yapacağını söyleyebiliriz. Tabii Hazine'nin kullanacağı paradan 600 milyon dolarlık Tarım Reformu Kredisini düşmek zorundayız.