BAŞKENTTEN YANSIMALAR / EKONOMİDE KRİTİK HAFTANIN ÖZETİ

Cahit UYANIK 

Bu hafta ekonomide çok kritik gelişmeler yaşanacak. Haftaya IMF Türkiye Masası Şefi Carlo Cottarelli'nin temasları ile başlayacağız. Eğer basına açıklama yapma lütfunda bulunulursa,  IMF'nin son vergi kolaylığı ve reel sektöre bazı olanaklar tanınmasıyla ilgili çalışmalara bakışını öğrenebileceğiz. Ancak IMF'nin örtülü vergi affına sıcak bakmadığı ortada. Çünkü bu tip uygulamalar devletin kasasına üç beş kuruş girmesine sebep olsa da vergisini zamanında ödeyenler üzerinde 'tokat atma' etkisi yaratıyor. 'Zamanında ödeyen enayi mi?' psikolojisi yayılıyor. Sorun, çözülmeye çalışıldıkça karmaşıklaşıp geniş bir mükellef kitlesine yayılıyor.

TOBB'un önerdiği Reel Sektör Destek Havuzunun da uygulama şansı zayıf. Çünkü iş önünde sonunda gelip dış krediye dayanıyor. Dış kredi de her halükarda Hazine garantisi ile alınabiliyor. IMF'nin enerji santralleri için alınan kredilerin garantisi konusundaki hassasiyeti ortada iken, batmış veya batmak üzere olan şirketlere dağıtılacak kredilere Hazine'nin garanti tanımasına sıcak bakması pek akla yatkın değil.

Bu hafta ayrıca reel sektör için bir umut haftası. Geçen haftaki 6 saatlik toplantıda yüzlerce maddeden oluşan talep listesini hükümete ileten sektör temsilcileri, çürütülen çenenin ne işe yaradığını görmüş olacaklar. Ancak bu konudaki önlemler paketinin IMF'nin onayı olmadan uygulamaya girmesi pek beklenmiyor. IMF'nin ziyaretini apar topar öne çekmesine G-20 Yüksek Düzeyli Memurlar Zirvesi gerekçe gösterildi ama kimse buna pek inanmadı. IMF, yangından mal kaçırırcasına alınmaya çalışılan bazı ekonomik önlemlerin programa ve dolayısıyla kendi itibarına etkisini ölçmeye geliyor.

Bu hafta ayrıca GSM 1800 lisansını 25 yıllığına alan İş-TİM Konsorsiyumu 2,4 milyar dolarlık borcunu Hazine'ye ödeyecek. Böylece cep telefonu işletmeciliği konusunda ciddi bir rekabet dönemi açılmış olacak. Türk Telekom'un kuracağı Aycell 1800 şebekesinin alt yapısı için teklifler de bu hafta alınacak. Aycell'in de 3-4 ay sonra devreye girmesiyle cep telefonu konusunda önemli bir ortam doğmuş olacak. 

Yine ayın 14'ünde 500 milyon euroluk dış borçlanma Hazine'nin hesaplarına geçecek. IMF'nin 1,4 milyar dolarlık kredi paketi de hesaplara dahil olacak. Yani ilk bakışta yaklaşık 4,5 milyar dolarlık bir para girişinden bahsediyoruz. Bu gelirlerin belki de tek ortak yanı şu: Hepsi de çok uzun bir zaman dilimi öncesinde başlatılan çalışmaların semeresi... Ekonomide planlı programlı gidiş, kabusa dönüşebilecek 10 milyar dolarlık iç ve dış borç itfasını dengeleyebiliyor. Kıssadan hisse bu...

(Bu yazı Finansal Forum gazetesindeki Başkentten Yansımalar köşesinde  12 Şubat 2001 tarihinde yayınlanmıştır.)