"NEREDEN BULDUN?" DİYE BİLİNEN VERGİ REFORMU, ÖNEMLİ BİR BANKAMIZCA NİYE VE NASIL BALTALANDI?

Sümer Oral

VERGİDEKİ TAVİZLER VE BİR BANKAMIZ

Cahit UYANIK

Türkiye geçen yıl yaz aylarında çok uzun zamandır tartıştığı vergi reformunu hayata geçirmenin keyfini yaşıyordu. Aradan 1 yıl geçti, şimdi keyfi yaşanılan şey, geçen yılki düzenlemelerin delik deşik edilmesi.

Bu duruma nasıl geldik? Vergi reformunun nasıl nakavt edildiğine ilişkin çok şey yazılıp çizilebilir. Rusya ekonomik krizinden tutun da seçim sonrası kurulan hassas dengeleri korumaya kadar geniş bir yelpazede sebepler sıralanabilir. Ancak ben bu noktada münferit ama önemli bir faktörü size aktarmak istiyorum.

Yer: Başkent Ankara'nın önemli iş merkezlerinden birisinde, büyük bir bankanın genel müdürlüğü. 

Zaman: Bu yılın ilk ayları. 

Maliyenin denetim elemanları bu bankanın emekli vakfını denetliyor. Hesaplarda önemli eksiklik ve hatalar bulan denetim elemanları, yeni vergi yasasının da verdiği güçle vakıf yöneticilerine yüklendikçe yükleniyor. İş o kadar büyüyor ki, vakfa trilyonluk cezalar kesilmesi gündeme geliyor. Vakıf üzerindeki denetim bir anda mali boyuttan uzaklaşıp siyasi ortama kayıyor.

Maliye ve vakıf arasında yaşanan ceza krizine genel müdürler, yönetim kurulu üyeleri, bakanlar karışıyor. Ancak mevcut mevzuatla yapılabilecek bir şey yok. Yapılması gereken tek şey, vergi yasasını eski haline getirmek. Maliye denetmenlerinin elindeki en önemli silah olan, gelirin tanımı ve dolayısıyla 'Nereden buldun?" sorusunu sorma yetkisini ellerinden almak. 

Bankanın etkili ve yetkili kişileri, bu teşhis konulduktan sonra enerjilerini tamamen bu konu üzerine yoğunlaştırıyorlar. Bu ortamda imdatlarına seçim ve seçim sonrası kurulan hükümet yetişiyor. Bu sefer de baskı yeni bakan Sümer Oral üzerinde yoğunlaştırılıyor. Hemen arkasından vergi değişiklikleri yapılması öngörülüyor. Şimdi bu bankanın önemli yöneticileri, vergi yasasının değişmesinde önemli rol oynadıklarını belirterek kendilerine pay biçiyorlar.

Türkiye'nin kaderi açısından kritik önem taşıyan bu önemli olay ise Ankara'nın puslu kulisçilik havasında tam olarak su yüzüne çıkamıyor. Ama atı alan Üsküdar'ı geçiyor; vergi reformu yıkılırken birkaç balta darbesi de önemli bir bankamız tarafından vuruluyor.

(Bu kulis yazısı, Türkiye İhracatçılar Meclisinin (TİM) Yayın Organı Görünüm dergisinin Ağustos-1999 tarihli sayısında Bülent Uzungil takma adıyla yayınlanmıştır.)