"TÜRK DOLARI BASALIM" ÖNERİSİ, 300 YIL ÖNCEKİ SÖMÜRGECİLERİN BULDUĞU PARA KURULU ÇÖZÜMÜDÜR

Bülent AKARCALI

Cahit UYANIK

Yaklaşık 30 yıl önce Sağlık ve Turizm Bakanlığı yapan Bülent Akarcalı:

''Millet madem Dolar almak istiyor, o zaman Merkez Bankası ile Türk Doları basalım" demiş.

Saçmalamamış ama elin gavurunun yüzlerce yıl önce bulduğu bir finansal sistemi kendi kafasına göre yeniden keşfetmiş.

Bu konuya birazdan geleceğim ama...

Evet Bülent Akarcalı'nın benim yaşamımda ilginç bir yeri vardır. 

1988 yılı Mart ayında girdiğim Anadolu Ajansının  yarışma sınavında...

Sağlık Bakanı olarak Akarcalı'nın, sigara yasaklarına ilişkin sözlerinin yer aldığı bir basın bültenini verip 

"Hadi bakalım habere çevirin" demişlerdi.

Haberi iyi yazmışım ki AA'ya kabul etmişlerdi beni...

Gelelim Akarcalı'nın 'Türk Doları' basma önerisine...

Buna finans literatüründe veya merkez bankacılığında Para Kurulu Sistemi denilir.

Sömürgecilik yıllarında... Sömürge ülkelerinde...

İngiliz Merkez Bankası için sterlini korumak büyük problemdi.

Sömürgelere nakit transferi veya sömürgelerden nakit transferi yelkenli gemilerle yapılıyordu. 

Bu gemiler korsanlar tarafından soyulabiliyordu veya fırtınaya yakalanıp batabiliyordu.

Tabii ki İngilizler bundan büyük zarar görüyordu.

Bulunan çözüm ise o sömürge ülkelerinin kendi paralarını kullanması, ancak bu paranın birebir sterline bağlı olmasıydı.

Sterline bağlı yerel paranın selametini ise o  ülkede kurulan Para Kurulu sağlıyordu.

Sömürge kalmasa da, halen Para Kurulu sistemi birçok ülke tarafından kullanılıyor.

Mesela Suudi Arabistan riyali dolara bağlanmıştır.

Bizim gibi parası bir türlü istikrarlı olmayan ülkelere Para Kurulu tavsiye edilir sıkça... Türkiye için, ekonomik ilişkileri daha yoğun olduğu için anahtar para olarak euro  (eskiden Alman markı) önerildi hep...

2000'li yılların başında ülkemizin AB üyeliği ihtimali yükselince "Para Kuruluna gerek kalmadı. Tam üye olduğumuzda euro kullanmaya başlayacağız nasıl olsa" denilmişti.

Ama olaylar maalesef farklı aktı gitti. Katar'ın, BAE'nin, S. Arabistan'ın swaplarına muhtaç hale geldik. 

Demek ki yine zamanı gelmiş.

Belki artık Para Kurulunu yeniden düşünüp tartışmalıyız. 

İşte çok zeki bir adam olduğunu duyduğum  Bülent Akarcalı da, bilmeden de olsa dolara bağlı bir TL önererek Para Kuruluna geçmemizi istiyor.

Ancak bunun 200-300 yıl önce zaten keşfedilmiş bir finans yöntemi olduğunu bence bilmiyor.

(Bu yazı 15 Aralık 2021 tarihinde Facebook sayfamda yayınlanmıştır.)