ÖZELLEŞTİRİLEN TESİSLER "İKİNCİ EL" PİYASAYA DÜŞTÜ; DEVLET ÖYLECE SEYRETTİ

ÖZELLEŞTİRMEDE "İKİNCİ EL" PİYASASI

Özelleştirmede usulsüzlükler devam ediyor. Devletin üretim ve istihdam şartıyla sattığı Kastamonu Et Kombinası, özelleştirmeye aykırı olduğu halde ikinci defa el değiştirerek Kastamonu Holding'e satıldı. 

Cahit UYANIK 

Özelleştirmede "ikinci el" piyasası oluştu. Devletin satarken ciddi üretim ve istihdam şartı koyduğu KİT'ler, önemli rantlar sağlanarak el değiştirmeye devam ediyor. Bu uygulamanın son örneği 1995 Eylül ayında özelleştirilen Kastamonu Et Kombinasında yaşandı.

Devlet, satış fiyatı kadar parayı işten
çıkarılan işçilere tazminat olarak ödedi

Finansal Forum'un edindiği bilgiye göre söz konusu kombina, şimdiki Devlet Bakanı ve dönemin Özelleştirme İdaresi Başkanı Ufuk Söylemez'in oluruyla 8 Eylül 1995'te "şeffaf ihale" sonucunda Kastamonu Et Gıda A.Ş'ye (KETAŞ) 30 milyar liraya satıldı. Ancak o dönemde, Kastamonu Kombinasının çok önemli gayrimenkul ve arazileri bulunduğu ve bu nedenle düşük fiyattan satıldığı yolundaki değerlendirmeler kulak ardı edildi. KETAŞ adlı firma, üstlendiği taahhütleri hiçe sayarak, kombinayı satın aldıktan sonra doğru dürüst üretim yapmadığı gibi, 75 işçiden 72'sini de işten çıkardı. İşten çıkarılan personelin 24,8 milyar lira tutan tüm tazminatları da devlet tarafından ödendi.

Kombina, bir yıl sonra yüzde 230
karla başkasına satıldı

KETAŞ adlı firmanın esas amacının kombinayı işletmek değil, ciddi oranda para kazanmak olduğu bir süre sonra anlaşıldı. Uygun bir müşteri arayışına giren KETAŞ, geçen ay kombinanın çoğunluk hisselerinin yüzde 80'ini Kastamonu Holding'e 100 milyar liraya sattı. KETAŞ böylece kombinayı Özelleştirme İdaresi Başkanlığından (ÖİB) 1995'te 638 bin dolara almışken, elinden çıkarırken yaklaşık 1 milyon dolara satarak; dolar bazında yaklaşık yüzde 50'ye, Türk Lirası bazında da yüzde 230'ya yakın  rant elde etmiş oldu. Kastamonu Holding'in İstanbul'da bulunan Kastamonu kökenli 150 iş adamı tarafından 1995 yılında kurulduğu ve bölgenin kalkınmasına katkı sağlamayı amaçladığı ifade ediliyor.

Bilirkişi devletin 30 milyara sattığı fabrikanın 
değerini 475 miyar TL olarak belirlemişti

Geçen Kasım ayında ÖİB hesapları TBMM KİT Komisyonu'nda görüşülürken, Kastamonu Et Kombinasının gerçek değerinin mahkemece tayin edilen bilirkişi heyeti tarafından 473 milyar lira olarak tespit edildiğini açıklayan ve "ucuza gittiğini" söyleyerek tartışma yaratan Demokratik Sol Parti (DSP) Zonguldak Milletvekili Hadi Dilekçi; Kastamonu Holding'in geri geri kalmış olan yöreyi kalkındırmak istediğini ve kısa süre içinde kombinada üretime başlayacağını ileri sürdü. 473 milyarlık bilirkişi fiyat tespitine rağmen 100 milyarlık satış fiyatını "normal" bulan Dilekçi, "Eğer kombina el değiştirmese tamamen kapanacaktı. Şimdi bu Holding, kombinayı işleterek insanlara iş sağlayacak ve üretim yapacak" dedi. 

Dilekçi, Kastamonu Holding'in yörede çok önemli yatırımlara imza atmak istediğini de ifade ederek, ayrıca 2 tane ihracata dönük mobilya fabrikası, konfeksiyon üretim tesisleri ve Fransızlarla ortak yeni bir peynir üretim projesi üzerinde çalışıldığını bildirdi. Dilekçi, Holding'in Kastamonu'daki Orman Ürünleri Entegre Tesisini de satın alarak makarna fabrikasına dönüştüreceğini sözlerine ekledi.  Öte yandan satışla ilgili düşüncelerine başvurmak istediğimiz Kastamonu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sudi Topal, görüşme taleplerimize olumlu cevap vermedi. 

Kastamonu Kombinası 
'ikinci el'e düşen ikinci KİT...

El değiştiren Kastamonu Et Kombinası "ikinci ele düşen ikinci KİT" olarak tarihe geçti. Daha önce de Gazala Tekstil A.Ş'ye 1995 Kasım ayında 11 miyon 250 bin dolara özelleştirilen Çeşme Oteli ve Lojmanları, alış fiyatının çok üzerine bir fiyattan Kilis kökenli Hidayet Turizm'e devredilmişti. 

ÖİB: İkinci ele düşmesine 
müdahale edemiyoruz

ÖİB yetkilileri ise bu devirlere karşı ellerinde herhangi bir yaptırım imkanı bulunmadığını ifade ettiler. Yetkililer, "Satışlar yapıldıktan sonra, devir şartlarındaki üretim ve istihdam şartlarına uyulup uyulmadığını denetliyoruz. Ancak bunlara uyulmadığını tespit edersek, sadece para cezası kesme imkanımız var. Yani o para cezasını gözden çıkaranlar, fabrikalarda istediğini yapıyor" diyor. 

(Bu haber 25 Aralık 1996 tarihli Finansal Forum Gazetesinde yayınlanmıştır.)