AB'YE UYUM İÇİN TARIMA İKİ ÖDEME KURULUŞU GELİYOR

Cahit UYANIK

Türkiye, tarımda destekleme ödemelerini yapmak ve müdahale alımlarını gerçekleştirmek için 2 ödeme kuruluşu kuracak. Avrupa Birliği'ne (AB) uyum açısından önem taşıyan ödeme kuruluşları Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde kurulacak ve bir müsteşar yardımcısına bağlı olacak. Yeni uygulama ile Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) isim ve yapı değiştirerek Tarım Ürünleri Piyasa Düzenleme ve Ödeme Kuruluşu (TPDK) adını alacak. Ayrıca kırsal kalkınma desteklerini yürütmek ve ödemeleri yapmak üzere Tarım ve Kırsal Kalkınma Ödeme Kurumu (IPARD Ajansı) da kurulacak.

Sadece bir ödeme kuruluşu yetmez

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın eylül ayında sonuçlandırdığı çalışmalara göre, Türkiye'nin tarımsal verilerinin büyüklüğü ve ürün çeşitliliği göz önüne alındığında sadece 1 ödeme kurumuyla faaliyetlerin sağlıklı yürütülmesinin mümkün görülmediği sonucuna varıldı. Bu nedenle Fransa, Almanya ve Polonya'da olduğu gibi birden fazla ödeme kurumu kurulması gerektiği anlaşıldı. Buna göre TMO'nun hububat, çeltik, şeker, tütün, et-süt gibi ürünlerde müdahale alımlarını yapan ve ortak piyasa düzenlemelerine tabi diğer ürünleri kendi bünyesinde koordine edebilecek bir yapıya dönüştürülmesi kararlaştırıldı. TMO'nun yapı değiştireceği ödeme kurumu ayrıca ihracat geri ödemeleri, ithalat ve ihracat lisansı düzenleme gibi işlerle de uğraşacak.

Görev zararını TPDK üstlenecek

TPDK, müdahale alımları sırasında oluşacak görev zararlarını da üzerine alacak. AB'nin istediği kırsal kalkınma önlemlerini yerine getirmek ve destekleri yönlendirmek üzere de IPARD Ajansı kurulması, bu ajansın doğrudan gelir destekleri, balıkçılık ve diğer ulusal desteklerden sorumlu olması üzerinde de görüş birliği oluştu. Bu dönüşüm çalışmaları yapılırken AB'ye yeni üye olmuş Polonya'nın kurduğu AMA (müdahale kurumu) ve ARMA (kırsal desteklerle ilgili kurum) isimli ödeme kuruluşlarının örnek alınabileceği ifade edildi. Bakanlık, Ipard Ajansı Kanun Taslağı'nı da hazırlayarak Başbakanlık'a gönderirken, taslak yönetmelik hazırlıklarını da başlattı.

AB'deki uygulama nasıl?

AB, son giren 10 yeni üyeye tüm desteklerden sorumlu olan ülke çapında tek ödeme kurulu önermişti. Çünkü bu uygulama AB Tarımsal Destekleme ve Garanti Fonu-FEOGA'dan gelen finansmanın kontrolü ve koordinasyonunu kolaylaştırıyordu. Yeni 9 ülkede tek bir ödeme kuruluşu kurulurken, buna karşılık tarımsal büyüklüğü nedeniyle Polonya'da 2 tane kuruldu. AB'nin en önemli tarımsal üretici ülkesi Fransa'da 12 tane ödeme kuruluşu olmasına rağmen, koordinasyon zorlukları nedeniyle 3'e indirme çalışmaları sürüyor. Bu yeniden yapılanma diğer ülkelere de öneriliyor. Almanya'da 21, İspanya'da 19, Hollanda'da 6 ödeme kuruluşu bulunuyor.

(Bu haber, 17.10.2005 tarihli Referans Gazetesinde yayınlanmıştır.)

AB VE TÜRKİYE, 20 YILLIK GÜMRÜK BİRLİĞİ ANLAŞMASINI DEĞİŞTİRİYOR