Cahit UYANIK
Türkiye, mart ayı itibarıyla yıllık yüzde 13,4'e varan gıda fiyatları artışı
ile gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında beşinci oldu. Sıralamada ilk basamakta yer alan Bulgaristan'da gıda fiyatları artışı yüzde
23,5 düzeyinde gerçekleşirken, Çin'deki artış yüzde 21,5 olarak
belirlendi. Listede üç ve dördüncü sırada ise Şili yüzde 17,5
ile Güney Afrika Cumhuriyeti ise yüzde 14,5 ile yer buldu.
Merkez Bankası (MB), Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde gıda
harcamalarının, hane halkı tüketimleri içinde daha büyük pay aldığını
belirterek, fiyat artışlarının etkisinin daha şiddetli hissedildiğini bildirdi. Türkiye'de
gıda ürünlerinin TÜFE içindeki payı yüzde 28,63 düzeyinde bulunuyor.
Enflasyona katkı 3,8 puan
MB, geçen hafta açıkladığı Enflasyon Raporu'nda "Son Dönem Gıda Fiyat
Gelişmeleri" başlığı altında 3 sayfalık bir analize yer verdi. Yüzde
13,4'lük gıda fiyatları artışının yıllık enflasyona katkısının 3,8 puan
olduğuna dikkat çekilen analizde, gıdadaki son dönemdeki artışın Türkiye'ye
özgü olmadığı, pek çok ülkede gözlendiği ve bunun küresel enflasyonu yukarı
ittiği belirtildi.
Analizde "Dünyada gelinen noktada, tarımsal emtia
fiyatlarındaki artışların orta vadede kalıcı olduğuna yönelik algılama güçlenmektedir"
denildi. Türkiye'de son dönemde gıda fiyatlarındaki artışta; işlenmiş gıda
fiyatlarındaki yükselişin büyük ölçüde belirleyici olduğu anlatılan analizde,
MB bünyesindeki çalışmalarda işlenmiş gıda grubundaki 2007 yılındaki
yüzde 12,95'lik yıllık artışın üçte ikisinin yaşanan şiddetli kuraklık ile
uluslararası gıda fiyatlarındaki yükselişten kaynaklandığının tespit edildiği
vurgulandı. Bu iki etkenin işlenmiş gıda enflasyonuna etkisi 2006 yılında yüzde
0,6 iken 2007 yılında yüzde 8'e (yüzde 4,2'si kuraklık, yüzde 3,8'i
uluslararası fiyat artışı) çıktığı ifade edildi.
Motorin fiyatı baskı yapıyor
İşlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarının seyrinde ise meyve-sebze fiyatlarının
gelişiminin etkili olduğu anlatılan analizde, bu yılın ilk çeyreğinde bu
gruptaki malların ihracatında azalma yaşanmasının, yurt içi fiyatlara destek
vereceği anlatıldı. Ancak yurt genelindeki yağış miktarındaki normalleşmenin
belirli bölgelerle sınırlı kalmasının üretimdeki iyileşmeyi sınırlayacağı ve
fiyatlarda kısa dönemde yüksek oranlı bir düzeltme görülme ihtimalini
azaltacağına dikkat çekilen analizde, "Motorin fiyatındaki artış da yukarı
yönlü baskıları artırmaktadır. Ayrıca pirinç, et, bakliyat gibi diğer
işlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarında 2008 yılının ilk çeyreğinde gözlenen yüksek
oranlı artışların yakın dönemde devam etmesi durumunda, meyve ve sebze
fiyatlarında beklenen düzeltmenin olumlu etkilerinin sınırlı kalacağı tahmin
edilmektedir" değerlendirmesinde bulundu.
Küresel gıda fiyatlarına ilişkin değerlendirmelere de yer verilen analizde;
tarımsal üretimde verimlilik artış hızının azalması, dünyada arazi kullanımında
tarım dışı alanlara kayış eğilimi, tarımdan tarım dışı sektörlere doğru nüfus
hareketlenmesi fiyatları artıran yapısal değişiklikler olarak sıralandı.
2008 yılı iklim koşullarının 2007 yılına göre tüm dünyada daha yumuşak
olmasının beklendiğine dikkat çekilen analizde, ancak arz koşullarındaki
iyileşmenin hala kestirilemediği bildirildi. Türkiye'de ise olumsuz iklim
şartlarındaki yumuşamanın işlenmiş gıda fiyat artış hızında yılın ikinci
yarısında yavaşlama ihtimalini gündeme getirdiği anlatılan analizde,
"Sonuç olarak dünya genelinde gıda ürünleri fiyatlarındaki artışların orta
vadede kalıcı olduğuna yönelik algılamaların güçlenmesi, öngörülebilir bir
gelecekte başta işlenmiş gıda fiyatları olmak üzere yurt içi gıda fiyatları
üzerinde yukarı yönlü risklerin devam edeceğini göstermektedir" denildi.
(Bu haber, 05 Mayıs 2008 tarihli Referans Gazetesinde yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder