 |
| Cem Uzan |
Çukurova, Kepez ve Uzan Ailesi /
UZAN AİLESİNE BÜYÜK İMTİYAZ
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Uzan Ailesi arasında varılan gizli bir anlaşma uyarınca Adana, Mersin ve Hatay'daki elektrik dağıtımı yeniden Uzanlar'a verildi. ÇEAŞ ve Kepez'de usulsüzlükler yaptığı gerekçesiyle bu şirketlerin yönetiminden uzaklaştırılan Uzanlar, böylece daha güçlenmiş olarak geri döndü.
Ağustos ayında yapılan gizli görüşmelerde varılan bir anlaşma, önümüzdeki günlerde çok ciddi tartışmaların yaşanmasına neden olacak. Anlaşmayı yapan taraftarın birisi RefahYol Hükümeti, diğer taraf ise daha 6-7 ay önce devletle kanlı bıçaklı hale gelen Uzan Ailesi... Konu ise Çukurova Elektrik (ÇEAŞ) ile Kepez Elektrik... RefahYol Hükümeti Adana, Mersin ve Hatay'daki elektrik dağıtımını gerçekleştiren bu iki şirketi, yeniden Uzan Ailesine devretmeyi kararlaştırdı.
İntermedya Ekonomi'nin edindiği bilgilere göre RP'li Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Recai Kutan, göreve geldikten hemen bir ay sonra yani Ağustos ayının ilk haftası içinde ÇEAŞ ve Kepez ile ilgili sorunun nasıl çözümlenebileceğinin araştırılmasını istedi. Bunun sonucunda bir yazı yazarak Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) ve ÇEAŞ yetkililerinin Adana, Mersin ve Hatay'daki elektrik dağıtımı konusunu görüşmek üzere bir araya gelmelerini istedi. Bu yazı üzerine 19 Ağustos 1996'da TEDAŞ ve ÇEAŞ yetkilileri hazırlanan işletme hakkı devir sözleşmesi üzerinde mutabakata vardı. Mutabakat metnine TEDAŞ'tan O. Nuri Doğan, F. Saner Başaran ve Ali Akı; ÇEAŞ'tan ise Nedim Ölmezler ve A. Mahir Gönenbaba imza koydular.
Danıştay vizesi bekleniyor
Daha sonra TEDAŞ ve ÇEAŞ yönetim kurulları ayrı ayrı hazırlanan metni görüşüp onayladı. Anlaşma bu aşamayı geçer geçmez 'vize' alınması için 23 Eylül 1996 tarihinde Danıştay'a gönderildi. Danıştay vizesi de alındığı taktirde 3 ildeki elektrik dağıtım hizmetleri 1988'den başlamak üzere 70 yıllığına Uzan Ailesinin kontrolündeki ÇEAŞ'a devredilmiş olacak. Danıştay'da halen 24 Mayıs 1996'da mahkemeye sunulan ve İstanbul Anadolu Yakasının elektriğini dağıtan Aktaş Elektrik ile imzalanan devir sözleşmesi de vize bekliyor.
Usulsüzlükler ne olacak?
Devletin halen bir şekilde mahkemede olduğu bir grupla elektrik dağıtımı konusunda alelacele anlaşmaya varması ne kadar sağlıklı? Özelleştirme kapsamında Uzan Ailesinin kontrolüne geçtikten sonra ÇEAŞ'ta ciddi usulsüzlükler yaşanmıştı. Örtülü kar aktarımı, şirket kaynaklarının grup bankalarında düşük faizlerle nemalandırılması, yapılması gereken yasal ödentilerin yerine getirilmemesi gibi nedenlerle borsadaki küçük yatırımcıların 1995 fiyatları ile yaklaşık 7 trilyon lira zarara uğratıldığı tespit edilmişti. Çünkü ÇEAŞ dağıtması gereken temettüleri vermeyerek hisselerinin önemli miktarda değer yitirmesine neden olmuştu.
Bunun üzerine DYP-CHP Hükümetinin son zamanlarında gerçekleştirilen bir operasyonla ÇEAŞ yönetimi feshedilerek şirketler TEDAŞ'a devredilmişti. Bu süreçte Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) da önemli rol oynamıştı. Ardından aylar süren uzun bir hukuk savaşı neticesinde ÇEAŞ yönetimi mahkeme kararıyla yeniden Uzan Ailesine dönmüştü. Ancak 7 trilyon liralık kaybın nasıl telafi edileceği konusunda bir netlik sağlanamamıştı. SPK, 7 trilyon liralık kaybın yasal gecikme faizi ile birlikte telafi edilmemesi halinde ÇEAŞ aleyhine açtığı davalardan vazgeçmeyeceğini açıklamıştı.
SPK rahatsızlığını ima etti
TEDAŞ'ın ÇEAŞ ile yaptığı son anlaşmayı bir yazıyla SPK'ya bildirdiği ifade ediliyor. SPK Başkanı Ali İhsan Karacan anlaşma konusunda herhangi bir yetkilerinin bulunmadığını ancak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının takdir yetkisini iyi kullanması gerektiğini ifade ederek rahatsızlığını ima etti. TEDAŞ'tan bazı üst düzey bürokratlar ise ÇEAŞ'la varılan anlaşmanın henüz ihtilaflı konumdaki 7 trilyon liralık borcun ödenmemesi veya çok uygun koşullarda geri ödenmesi ihtimalini içinde barındırdığını ifade ediyor. Bölgedeki elektrik dağıtımı hizmetlerinin yeni anlaşmadan etkilenebileceği de bir başka endişe konusu...
1995 sonunda ÇEAŞ'ın Uzan Ailesinden alınması için büyük çaba sarfeden Başbakan Yardımcısı Tansu Çiller'in hükümetin Refah Partisi kanadının bu icraatından haberdar olup olmadığı henüz bilinmiyor. Söz konusu anlaşmanın AnaYol döneminde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve TEDAŞ'a atanan ANAP kökenli üst düzey bürokratlar tarafından hazırlandığı da ileri sürülüyor.
‐-----------------
 |
| Ali İhsan Karacan |
SPK Başkanı Karacan:
"Bakanlığın Takdirini İyi Kullanması Gerek"
SPK halen ÇEAŞ ile birçok konuda mahkemelik. SPK Başkanı Ali İhsan Karacan ÇEAŞ ve Kepez Elektrik'le ilgili soruşturma başlatıp bu iki şirketin Uzan Ailesinin elinden alınmasının yolunu açmıştı. Karacan imzalanan son devir sözleşmesi ile ilgili sorularımızı şöyle cevaplandırdı:
İntermedya Ekonomi: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile TEDAŞ'ın Çukurova Elektrik'le yaptığı son sözleşmeyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Karacan: Bu devir sözleşmesi konusunda bizim söyleyecek bir şeyimiz yok. Ama Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının geçmişte bu şirketin hem kendi kanunu çerçevesindeki taahhütlerini hem de diğer taahhütlerini yerine getirmediğini değerlendirerek karar alması lazım.
- Danıştay'a bir görüş bildirmeniz söz konusu olabilir mi?
Karacan: Bize sorarlarsa görüş söyleriz. Ama sormadan söylemek nasıl olur, bilmiyorum. Arkadaşlarımıza 'Bir bakın, toparlayın' dedim dosyayı... Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile son bir iki yazımız var, karşılıklı... Bu konuda durum nedir diye... Çünkü biz bu bilgileri halka açıklamak için istiyoruz.
- Anlaşmazlık konusu 7 trilyon lira hakkında yeni bir gelişme var mı? Anlaşma vize edilirse 7 trilyon lira tehlikeye girer mi?
Karacan: 7 trilyon lira mahkemede dava aşamasında bulunuyor. Anlaşmanın vize edilmesi de ayrı bir konu. ÇEAŞ ana sözleşmesini bile değiştirdi ve iştirak yapma kavramını çıkarttı. Ama sadece çıkartmak yetmez. Geçmişe dönük olayları da temizlemek lazım. Ana sözleşmenizi böyle değiştirdiğinize göre demek ki, haksızdınız.
---------
UZANLAR'A İMTİYAZ TANIYAN SÖZLEŞMEDE NELER VAR?
■ Danıştay vizesinden çıkar çıkmaz toplam 7 kişilik bir Devir Kurulu oluşturulacak. Devir Kurulu yaptığı çalışmalar sonrasında ilgili devir tutanağını anlaşmanın taraflarına verecek. Taraflar bu tutanağı 1 ay içinde onaylaması Bakanlığın hakemliği başvurulacak.
■ Sözleşmeye göre TEDAŞ'a ait elektrik dağıtım tesisleri, bunlarla ilgili taşınır ve taşınmaz mallar, sabit kıymetler, kayda tabi malzeme, sarf malzemeleri, bütün stoklar ve kitaplar ÇEAŞ'a verilecek. Buna projesi hazırlanmış ancak inşaatına başlanmamış yeni tesisler de dahil olacak. Ancak işletmeye açılmamış ve inşaatı devam eden dağıtım tesisleri devir edilemeyecek. Tesisler bitirilir geçici kabulü yapıldıktan sonra devir gerçekleşecek.
■ Anlaşmaya göre şirkete geçmeyi kabul eden personelin ücret ve sosyal yardım seviyelerinde herhangi bir azaltmaya gidilemeyecek.
■ TEDAŞ'ın abonelere almış bulunduğu depozito bedelleri de ÇEAŞ'a devredilecek.
■ Anlaşmaya göre ÇEAŞ aylık faaliyet raporlarını her ay TEDAŞ'a düzenli olarak gönderecek.
(Bu haber haftalık İntermedya Ekonomi dergisinin 10-16 Kasım 1996 tarihli, Yıl:3, Sayı: 41'de yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder