TÜPRAŞ ÖZELLEŞTİRMESİ: 37.3 DOLARLIK MASRAFLA 3.6 MİLYAR DOLAR KAZANILDI

Cahit UYANIK 

Türkiye, 20 yılı aşkın zamandır süren özelleştirme macerasında mahkeme kararlarına saygı göstermeye başlamasının ödülünü Tüpraş özelleştirmesindeki ek 3 milyar 625 milyon dolarlık kazançla aldı. Hükümet, Tüpraş'ın yüzde 65.76'sını 2003-2004 yıllarında yapılan özelleştirme ihalesinde 1 milyar 302 milyon dolara Efremov-Zorlu Ortaklığı'na satmıştı. Ancak Petrol-İş Sendikası tarafından Ankara 10. İdare Mahkemesi'ne açılan davada mahkeme, işlemin iptaline karar verdi. 2 Haziran 2004'te verilen bu karar, daha sonra Danıştay tarafından da onaylanınca hükümet ihaleyi iptal etmek zorunda kalmıştı.

Öztürk, konuşmak istemedi

10. İdare Mahkemesi'nin verdiği kararın altında ise "yargılama gideri" olarak 55 milyon 600 bin TL, yani o günkü 1 milyon 492 bin TL'lik kurla 37 dolar 27 cent'lik tutar bulunuyordu. Böylece Türkiye, 37 dolar 27 cent masraf kesilen bir mahkeme sayesinde, 3 milyar 625 milyon dolarını kurtarmış oldu. O tarihte kararı veren Mahkeme'nin Başkanı Şebnem Öztürk ise halen aynı görevde bulunuyor. Öztürk, basınla kesinlikle konuşmak istemediğini söyledi.

Nasıl 3.6 milyar dolar kazanıldı? 

İkinci ihalede oluşan 4 milyar 140 milyon dolarlık tutardan ilk ihaledeki 1 milyar 302 milyon doları düştüğümüzde 3 milyar 179 milyon dolara ulaşılıyor. Ancak ikinci ihale yüzde 51 için, ilk ihale ise yüzde 65.76 için yapılmıştı. Hükümet bu yıl 3 Mart 2005 tarihinde İMKB'deki Toptan Satış Pazarı'nda Tüpraş'ın yüzde 14.76'sını yabancı yatırımcılara 446 milyon dolara satmıştı. Böylece 3 milyar 179 milyon dolarlık kazanca 446 milyon dolarlık satış da eklendiğinde, toplam net kazanç miktarı 3 milyar 625 milyon dolara yükseliyor.

**************************

Neden iptal etmişlerdi?

Ankara 10. İdare Mahkemesi'nin, daha sonra büyük bölümüne Danıştay'ın da katıldığı iptal kararında satış işleminin hukuka ve kamu yararına aykırılık oluşturduğunu belirterek vermiş ve satış sürecini adeta didik didik etmişti. Mahkeme'nin verdiği kararın dayandığı yanlış uygulamalar şöyle sıralanmıştı:

TBMM iradesine şart konulmaz: Tatneft, verdiği fiyat teklif mektubuna 4 şart eklemiştir. Bunlar arasında taslak halindeki Petrol Piyasası Kanun Taslağı'nın aynen yasalaşması şartı da bulunmaktadır. Bu, TBMM'nin iradesine bağlı bir konuda şart koşmaktır. Oysa ilgili yasada tekliflerin şartsız olacağı belirtilmiş, şartlı tekliflerin kabul edilmeyeceği ifade edilmiştir. 

Yetki sınırı diye bir şey olmaz: ÖİB'in açık artırmanın rekabet ortamının oluşmasını engelleyeceği gerekçesi geçersizdir. Yabancı yatırımcıların ihalede, şirketlerini temsilen yönetim kurullarından belli fiyat aralığı için yetki aldıkları ve bunu aşmaları halinde yeniden yetki almaları gerektiği yönündeki savunma da geçersizdir. Özelleştirme, katılan şirketlerin yönetim kurullarının verdikleri yetki sınırları içinde değil, kamu yararı ve ülke çıkarlarına göre yapılır. 

Tatneft eksik bilgi sundu: Tatneft'i kontrol eden Efremov Kautschuk'un mali bilgileri güncel değil ve son üç aya ilişkin mali tabloları yok. Oysa şartnameye göre bu belgelerin İdare'ye eksiksiz verilmesi gerekiyordu. 

Ödemenin nasıl yapılacağı belirtilmemiş: Verilen 1 milyar 302 milyon dolarlık teklifte ödemenin peşin mi vadeli mi yapılacağı belirtilmemiştir. Bu ihale işlemlerinin açıklığı ilkesi ile uyuşmuyor. Ayrıca ihaleye sadece iki teklif gelmesi, gerekli rekabet ortamını sağlayamaz.

(Bu haber, Referans Gazetesinin 14.09.2005 tarihli sayısında yayınlanmıştır.)

ÖZELLEŞTİRME, CALP VE SOSYAL DEMOKRASİ
SÖZE BAKILDI, SEKA BALIKESİR İŞLETMESİ ALBAYRAK'LARA VERİLDİ