İŞSİZLERİN MESLEK ÖĞRENİRKEN TERCİH ETTİĞİ KURSLAR: TEKNOLOJİ YOĞUN MESLEKLER

İŞSİZLER, İŞ BEĞENMİYOR

İŞSİZLERE, İŞ BEĞENDİRMEK ZOR

İŞSİZLER, İŞ ÖĞRENMEYE GÖNÜLSÜZ

MESLEKSİZ İŞSİZLER, MESLEK EDİNMEK İSTEMİYOR (MU?)

BATIDA İŞSİZLER İŞ BEĞENMİYOR, DOĞUDA YETERİ KADAR İŞ YOK!

İŞSİZLER, TEKNOLOJİ YOĞUN MESLEK KURSLARINA İLGİ GÖSTERİYOR 

TOBB ETÜ Sosyal Politikalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (SPM) Direktörü Prof. Dr. Serdar SAYAN, meslek edinmek isteyen işsizlerin en çok hangi alanlardaki kursları tercih ettiğini açıkladı. Buna göre işsizler, kurs bitip işe girdiğinde daha yüksek kazanç beklentisi, bu işlerin gelecekte de önemini koruyacağı ve kendilerini geliştirebilecekleri düşüncesiyle ‘teknoloji yoğun’ sektörlere yönelik mesleki eğitimlere daha çok ilgi gösteriyor.

Buna göre işsizler, en çok sırasıyla;

-‘elektrik, elektronik, makine ve beyaz eşya’,

- ‘enerji üretimi ve işletme’ ile

- ‘otomotiv ve taşımacılık’

sektörlerindeki meslek edindirme kurslarıyla ilgileniyor.

İşsizler, uzun dönemde sağlayabileceği kazançlara ilişkin kaygı ve olumsuz beklentiler sebebiyle;  

- ‘tarım ve hayvancılık’, 

- ‘gıda ve içecek’,

- ‘madencilik’ ile

-‘tekstil ve hammaddeleri’

sektörlerindeki meslek kurslarına ise başvurmakta ‘gönülsüz’ davranıyor.  

UMEM’in 2 yıllık uygulama

sonuçları analiz edildi

SPM, Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezleri (UMEM) Beceri ’10 Projesi kapsamında  firmaların eleman talepleri ile bu talepleri karşılamaya aday  işsizlerin meslek edindirme kurslarına başvurularını bir çalışma notu ile analiz etti. 2010-2012 dönemi uygulamalarından elde edilen verilerle hazırlanan ‘Türkiye’de Ara Eleman Arzı ve Talebinde Sektörel ve Bölgesel Dengesizlikler’ başlıklı çalışmada, işsizlerin en çok rağbet ettiği kursların ‘Elektrik, elektronik, makine ve beyaz eşya’ sektöründe olduğu görüldü. Bu alandaki kurslara sektördeki firmaların talep ettiği (ihtiyaç duyduğu) eleman sayısının 2.1 katı  kadar işsiz başvuru yaptı.

‘Enerji üretimi ve işletme’ sektöründe firmaların eleman talebinin 1.7 katı, ‘Otomotiv ve taşımacılık’ sektöründe 1.4 katı, ‘inşaat ve çimento’ sektöründe 1.4 katı, ‘ağaç ürünleri ve mobilya’ sektöründe de 1.1 katı kadar işsiz meslek edindirme kursu başvurusunda bulundu.

(Tablo-1) İşsizlerin meslek kursu için en çok tercih ettiği sektörler

Sektör	İşsizlerin kurs tercihi (Firmaların kurs görmüş eleman talebine göre)
‘Elektrik, elektronik, makine ve beyaz eşya’	2.1 katı
‘Enerji üretimi ve işletme’	1.7 katı
‘Otomotiv ve taşımacılık’	1.4 katı
‘İnşaat ve çimento’	1.4 katı
‘Ağaç ürünleri ve mobilya’	1.1 katı

 

Tarım ve hayvancılığa ilgi

yok denecek kadar az

İşsizlerin kurs görmek üzere başvurmaktan kaçındıkları sektörler arasında ilk sırayı ise ‘Tarım ve hayvancılık’ aldı. Bu sektördeki firmaların talep ettiği kurs mezunu eleman sayısının ancak yüzde 10’u kadar işsiz,  tarım ve hayvancılık alanında mesleki kurs görmek için başvuruda bulundu. ‘Gıda ve içecek’ sektöründe firmaların talep ettiğinin yüzde 20’si kadar işsiz kurs görmek için başvururken, bu oran ‘madencilik’te yüzde 40, ‘Tekstil ve hammaddeleri’ sektöründe yüzde 70, ‘demir, çelik ve metal sanayisi’ sektöründe yüzde 90 oldu.

(Tablo-2) İşsizlerin meslek kursu için daha az tercih ettiği sektörler

Sektör	İşsizlerin kurs tercihi (Firmaların kurs görmüş eleman talebine göre)
‘Tarım ve hayvancılık’	0.1 katı (yüzde 10)
‘Gıda ve içecek’	0.2 katı (yüzde 20)
‘Madencilik’	0.4 katı (yüzde 40)
‘Tekstil ve hammaddeleri’	0.7 katı (yüzde 70)
‘Demir, çelik ve metal sanayisi’	0.9 katı (yüzde 90)

 

Ankara’da kurs görmek isteyen toplam işsiz

sayısı, firmaların eleman talebine eşit çıktı

  

Çalışmada kursiyer talebi ve kurs görmek isteyenlerin durumu bölgelere göre de analiz edildi. Aşağıdaki  haritada 1’e yakın rakamlar, kursa gitmek isteyenlerle kurs mezunu çalıştırmak isteyenlerin dengede olduğunu anlatıyor. Başkent Ankara bölgesi kursa gitmek isteyenlerle kurs mezunu çalıştırmak isteyenlerin dengede (0,99) olduğu bir bölge. Benzer şekilde Gaziantep, Kilis, Adıyaman bölgesi (1.03); Bolu, Düzce, Yalova, Sakarya (0,97) bölgesi de dengenin kurulmuş olduğu bölgeler olarak belirlendi.

Doğuda tarıma elverişsiz topraklar sebebiyle,

her meslek kursu için 5-6 kat talep var

Haritada 1’den büyük rakamlar ise ilgili bölgede açılan tüm UMEM kurslarına başvuran işsiz sayısının, bu kurs mezunları için bölge firmalarından gelen talepten fazla olduğunu gösteriyor.

Buradaki en uç rakam, tarıma elverişli olmayan ve gelişmiş bir hizmet sektörü de bulunmayan

Bitlis, Hakkari, Muş, Van bölgesinde izlendi. Bu bölgede işyerlerinin kursiyer talebinden 6.5 kat kadar fazla kurs görmek isteyen işsiz var. Erzurum, Erzincan, Bayburt bölgesinde de benzer bir durum yaşanıyor (5.31 kat).

GAP Projesi istihdam yarattı, işsizler

meslek kursuna ilgi göstermedi  

Haritada 1’den küçük rakamlar ise o bölgede açılan tüm UMEM kurslarına başvuran işsizlerin, söz konusu kursların mezunları için bölge firmalarından gelen talebin altında kaldığını anlatıyor. Bu açıdan bakıldığında GAP Projesinin yürütüldüğü Diyarbakır ve Şanlıurfa’da yaşananlar dikkat çekici. Bu iki kentte yaratılan sanayi-dışı istihdam olanakları sebebiyle meslek edindirme kurslarına başvuranların sayısı, işyerlerinin kurs  görmüş kişileri çalıştırabilme talebinden daha az ve 0.64 düzeyinde bulunuyor. Yani bu 2 önemli kentte işsizler, GAP Projesinin yarattığı tarımsal, sanayi ve hizmet sektöründeki iş imkanları sebebiyle meslek kurslarına daha az ilgi gösteriyor.Ancak GAP’a komşu çoğu bölgede tam tersi bir durum yaşanıyor. Yani kursa gitmek isteyen işsiz sayısı, kursiyer talep eden işyerlerine göre daha fazla.

Kıyı bölgesinde olan ama yüksek işsizliğe sahip

Adana, Mersin ve İzmir’de kursa büyük ilgi

 

Harita dikkatle incelendiğinde kıyı bölgelerinde genellikle kursiyer sayısının, kurs görmüş eleman çalıştırma talebine göre daha az olduğu yani rakamın 1’in altında bulunduğu görülüyor. Ancak bunun iki istisnası var: Adana ve Mersin ile İzmir’in içinde bulunduğu iki kıyı bölgesi…

Adana ve Mersin ile İzmir; kıyılarda olup, yoğun göç almanın da etkisiyle işsizlik oranları yüksek kentler olarak biliniyor. 2011 verilerine göre Mersin işsizliği en yüksek, İzmir ise altıncı en yüksek kent olarak açıklanmıştı. SPM Direktörü Prof. Dr. Sayan’ın verdiği bilgiye göre bu üç kent, aynı zamanda işsizlerin kurs başvurusu oranının, mesleki kurs görmüş eleman talebinden daha fazla olduğu; insanların iş bulabilmek için yoğun şekilde meslek kursuna gitmeye çalıştığı bölgeler olarak ön plana çıkıyor. Adana ve Mersinde kursa başvuran işsiz sayısı, eleman talebinin 2.09 katı; İzmir’de ise 1.64 katı olarak belirlendi. Yani bölgelere göre kurslara başvuru oranlarını, yoğun göç alan kentlerin yüksek işsizlik rakamları da etkiliyor ve kurslar büyük ilgi görüyor.

Sanayi dışı iş alternatiflerinin varlığı, Batıda

kurs görmek isteyen işsizleri azaltıyor

Çalışmada ayrıca eleman talepleri ile kurs başvurularının durumu Batı, İç  ve Doğu bölgeleri bağlamında da incelendi. Buna göre firmaların talep ettiği elemana kıyasla, kursiyer başvurusu sayısının Batıda daha az (1’in altında); İç ve Doğuya gidildikçe daha çok (1’in üstünde) olduğu gözlemlendi. Bu durum, hizmet sektörünün daha gelişmiş ve verimli tarım alanlarının daha fazla olduğu Batı illerinde, sanayi dışı iş alternatiflerinin daha çok olması sebebiyle, işsizlerin meslek kursu görme talebinin az olmasıyla açıklandı.

-------------------------

UMEM BECERİ ’10 MESLEK EDİNDİRME KURSLARININ

FİRMA SAHİPLERİ VE İŞSİZLERE SAĞLADIĞI İMKANLAR:   

Firma sahiplerine tanınan imkanlar: 

- TOBB’a bağlı odalara “nitelikli çalışan arıyorum” başvurusu yaparak işgücü-stajyer talep edebiliyor.

- Kurslarda işsizler 3 ay teorik, 3 ay işbaşı (staj) eğitimine tabi tutuluyor. Ancak işverenlerin daha kısa süreli kurs talepleri de dikkate alınıyor.

- Firmalar kursa katılacak kişileri, mülakatlara katılarak kendisi seçebiliyor, müfredatı ihtiyacına göre belirleyebiliyor.

- Eğitimler işyerinde yapılıp, kendi ustabaşları ve teknik elemanlar eğitici olarak katılabiliyor.

- Kurs sonrası istihdam edilen kişilerin 18-29 yaş arası erkekler ve yaştan bağımsız olarak kadınlar için 42 ay süreyle, 30 yaş üstü erkekler için 30 ay süreyle sigorta primi işveren payı ödemeleri devlet tarafından ödeniyor.

Meslek kursuna katılan işsizlere tanınan imkanlar:

- 15 yaşını dolduran ve İşkur’a kayıtlı işsizler meslek kurslarına katılabiliyor.

- Yapılacak mülakat sonrası 6 aylık kursa (3 ay teorik, 3 ay işbaşı eğitimi) başlayan işsizlere haftada en fazla 40 saat ders veriliyor.

- Kurs bitirme belgesi almak için yapılacak teorik ve pratik bilgi sınavlarında 100 üzerinde en az 60 almak gerekiyor.

- Kursiyerlere teorik eğitim boyunca günlük 20 TL, işbaşı eğitimi (staj) boyunca 25 TL ödeniyor. Ödemeler aylık olarak yapılıyor.

- Eğitimler süresince; İşkur tarafından kursiyerlerin hem “İş Kazası ve Meslek Hastalıklarına” karşı sigorta prim giderleri ödeniyor, hem de “Genel Sağlık Sigortası” yaptırılıyor.

- UMEM meslek kursları işverenlerin talebine göre açıldığı için, kurs biter bitmez talepte bulunan işyerinde işe başlanıyor. Firmalara tanınan teşvikler, işe alımlarda bu kursları bitirmiş kişilerin tercih edilmesini özendiriyor.

(Bu basın bülteni, Cahit Uyanık tarafından hazırlanarak 06.12.2013 tarihinde yayınlanmıştır.) 

EVLENEN KADIN, KAYIT DIŞI ÇALIŞMAYA RAZI OLUYOR

KAYIT DIŞI İSTİHDAM DENETİMİ, RİSKİ YÜKSEK SEKTÖRLERDEN BAŞLAYACAK

TÜRK-İŞ DERGİSİNİN SORULARINA 2003'TE VERİLEN CEVAPLAR: İŞSİZLİK, YAPISAL BİR SORUNA DÖNÜŞÜYOR

İŞSİZLERİN PARASINA EL ATMAK, SSK'DA 30 YIL ÖNCE DÜŞÜLEN HATAYI TEKRARLAMAKTIR

İŞSİZLER ÇOK MEŞGUL!