Cahit UYANIK
2003 Bütçesi hazırlıkları resmen başladı. Hafta sonundaki Yüksek Planlama Kurulunda (YPK) büyüklükler masaya yatırıldı. Toplantıdan çıkan ilk sürpriz, toptan eşya fiyatları artışı (TEFE) hedefinin yüzde 16,2'den yüzde 17,4 düzeyine çıkarılmış olmasıydı. Acaba bunun anlamı ne ola ki? Hiç düşünmeyin, bu yeni ayarlama 'zam' demek... Üstelik ağırlıklı olarak kamunun ürettiği yarı mamül ve ara mamül türünden malların fiyatı önümüzdeki yıl düşünülenden biraz daha fazla arttırılacak.
Elbette bu artışın yüzde 20'lik tüketici eşya fiyat artışları (TÜFE) hedefini etkilememesi için ayaklar biraz daha fazla frende kalacak. Yani toplam talep iyice gemlenecek. Memur ve işçi zamları sınırlı düzeyde yapılacak. Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener'in tatlı reçetesinin özü bu... Hükümetin her fırsatta sözünü verdiği yüzde 6,5'luk faiz dışı fazlanın rakamsal büyüklüğü ise 20 katrilyon liraya yaklaşıyor.
Bu rakamı tutturmak için güvenilen birkaç enstrüman var ama yetersiz. Bunlardan biri reel faizlerin aşağıya çekilmesi... Peki bu o kadar kolay mı? 2002 başında IMF ile varılan anlaşmaya göre bu yıl ortalama faizler yüzde 45 düzeyinde gerçekleşecek. Ocak ayının ilk haftalarındaki yüzde 57-59'luk düzey, bu hedefe göre çok yüksek. Acilen bu rakamın aşağıya çekilmesi gerekiyor. Faizler ne kadar hızlı ve istikrarlı şekilde yüzde 45'e çekilebilirse, hükümet 'Elhamdülillah şükür' demeli. Daha fazlasını beklemek iyimserlik olur. Çünkü piyasalar yüzde 45'i psikolojik bir sınır gibi görüyor.
Piyasalar o rakamın daha altına inilmesi için çok önemli faktörlerin devreye girmesini bekliyor. Bu faktörler neler olabilir mesela? ABD'den yüklü bir yardım paketi veya IMF ile mali boyutu olan yeni bir anlaşma gibi... O nedenle reel faizlerin yüzde 45'lik ortalama nominale göre hesaplanmasında fayda var. Üstelik TEFE'nin kıpırdatılmasıyla bu rakama ulaşmak için biraz daha fazla çaba göstermek gerektiği de anlaşılmış oldu. Zaten IMF'nin 'zahiri' ve 'bir kerelik' gelir ve tasarruf kalemlerine sıcak bakmadığı hep biliniyor.
YPK bundan sonraki toplantısını Irak Operasyonu konusunda 27 Ocak'taki silah denetçilerinin kritik raporu sonrasında yapacak. O zaman 2003 ekonomik hedefleri ve bütçesini etkileyebilecek dış faktörler biraz daha netleşmiş olacak. Büyük ihtimalle IMF Türkiye Masası Şefi Juha Kahkonen'in ziyareti de Şubat ayı başında kesinleşecek. Çünkü IMF ikinci YPK toplantısında kabul edilen rakamları görüp, gardını aldıktan sonra gelmeyi tercih edecektir. Şu anda ortada görünen tablo IMF'nin yüzde 6,5 faiz dışı fazla konusunda henüz ikna edilemediği yönündedir. Önümüzdeki 10 günde neler değişecek, bekleyip görmek gerekiyor.
(Bu yazı Finansal Forum gazetesindeki Başkentten Yansımalar köşesinde 20 Ocak 2003 tarihinde yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder