TEMMUZDA 3,2 MİLYAR DOLARLIK CARİ AÇIK TAHMİNİ TUTAR MI? ASGARİ ÜCRETLİ, 1.100 TL TAKSİT ÖDEYİP EV ALABİLİR Mİ?

Cahit UYANIK

2022 Temmuz ayı ödemeler bilançosu verileri yarın sabah açıklanacak. Tahminlere göre Temmuzda 3,2 milyar dolar cari açık verilmesi bekleniyor. Tahminler 2 ila 4,4 milyar dolar arasında değişiyor. Temmuz verisi hayli önemli çünkü dolar kurunun yılın geri kalanında nasıl bir yol izleyebileceği konusunda bize fikir verecek. Tahmin anketinde katılımcılar 2022 yılı cari açığının 47,3 milyar dolar olacağını belirttiler. En düşük tahmin 39, en yüksek tahmin ise 58 milyar dolar oldu.

Hükümet geçen hafta açıkladığı 2023-2025 yılları OVP'sinde 2022 yıl sonu tahminlerinde bazı önemli revizyonlar yapmıştı. Cari açık da bunlardan biriydi. Geçen yıl Eylül ayında açıklanan Yıllık Program'da cari açığın 18,6 milyar dolar olacağı ve GSYİH'ya oranının yüzde 2,2 olarak gerçekleşeceği tahmini yapılmıştı. Geçen hafta bu tahminde köklü bir revizyona gidilerek cari açığın yıl sonunda 47,3 milyar dolara ve GSYİH'ya oranının yüzde 5,9'a yükseleceği öngörüldü.

Böylece Türkiye cari açık/GSYİH'da kırmızı alarmın yanmasına sebep olacak yüzde 5 düzeyini geçmiş oldu. Türkiye ekonomisinde bu oranın yüzde 5'i aşması, geçmişte kriz çanlarının sesinin gelmeye başlaması olarak adlandırılmıştı. Üstelik ankette belirtilen üst sınırdan cari açık yani 58 milyar dolarlık tahmin gerçekleşirse; cari açık/GSYİH oranı yüzde 7,5'a yükselmiş olacak. Bu da Türkiye ekonomisinin 10-11 milyar dolar daha fazla döviz girişi sağlaması gerektiği anlamını taşıyacak. Artan dolar talebiyle dolar kurunun 25-28 TL arasında yılı kapatabileceği şeklinde tahminler bulunuyor.

"KİRA FİYATLARI" UÇMAZ... "KİRALAR" UÇAR...

 Bir başlık:

"Kira fiyatları uçuyor..."

Arkadaşlar, kira zaten gayrimenkülün bir süreliğine

kullanımı için sahibine ödenen fiyattır.

Böyle yazılırsa olmaz

Anlamsız ve hatalı

"Kiralar uçuyor" demeniz yeterli

Uçmayın; öğrenin...

(Bu yazı 11 Eylül 2021 tarihinde Facebook sayfamda yayınlanmıştır.)

FAİZİ ARTIRDILAR AMA AVRUPA RESESYON KORKUSUYLA ENFLASYONLA MÜCADELEDE HALA ÇEKİMSER; GÖZLER FED'DE

Cahit UYANIK

Avrupa Merkez Bankası (ECB-AMB), 08 Eylül 2022 tarihli toplantısında faizleri 0,75 puan artırma kararı aldı. Bu ECB'nin euroyu yönetmek üzere kurulduğu 1999 yılından bu yana tek seferde yaptığı en yüklü faiz artırımı oldu. Ancak hayli yüksek oranlı bu artış kimseye bir heyecan vermedi. Bunun sebebi 13 gün sonra FED'in de 0,75 oranında faiz artışı yapacak olmasından kaynaklanıyor. Böylece bu iki rakip paranın arasındaki dengeler bozulmamış olacağı için, piyasalar ECB'nin faiz ayarlamasına net bir tepki vermedi. Piyasalar, 20-21 Eylül 2022 tarihindeki FED toplantısında alınacak kararı beklemeye başladı.

Benim tahminime göre ECB, 1 puanlık (100 baz puanlık) bir artış yapsaydı heyecan yaratabilir ve gelecekteki enflasyonla mücadeleye yönelik daha güçlü bir mesaj verebilirdi. Oysa ECB Başkanı Lagarde, bu ayarlamayı 'önden yüklemeli artış' olarak nitelendirdi. Bu ilginç tanımlamayı, bundan sonraki faiz artışlarının daha düşük oranlarda yapılacağı şeklinde yorumlayabiliriz. Nitekim ECB'nin yıl sonuna kadar 0,50+0,50 olmak üzere toplam 1 puanlık artışla yılı yüzde 2,25 faizle kapatmayı hedeflediği konuşuluyor.

Aslında ECB Başkanı Bayan Lagarde, aylardır enflasyonla mücadelede geç kalmakla yani faiz artışını zamanında yapmamakla suçlanıyor. Çünkü Euro Bölgesinde enflasyon şu anda yüzde 9,1 düzeyinde bulunuyor. ECB kanadı ise hızlı ve yüksek bir faiz artışının, euro kullanan Avrupa ekonomilerini resesyona sokacağını ve daha temkinli olunması gerektiğini savunuyor.

SONBAHAR ENFLASYONU VE AB'NİN RESESYONA GİRMESİ BİZİ ZORLAR. RUSYA'NIN AKIBETİ İRAN'A BENZER Mİ?

Cahit UYANIK

05 Eylül 2022 pazartesi günü açıklanan Ağustos-2022 enflasyonu beklentilerim (Yüzde 1,5-2 arası) doğrultusunda geldi. Oysa piyasalarda yüzde 2 üzerinde bir rakam bekleniyordu. Yüzde 1,46 olarak açıklanan Ağustos-2022 enflasyonu ile birlikte yıllık enflasyon da yüzde 80,21 oldu. Bu gelişmede bence iki faktör etkiliydi:

1) Özellikle işlenmemiş tarım ürünlerinde yani çarşı-pazar ürünlerinde hasat dönemiydi. Birçok üründe önemli fiyat düşüşleri görülürken, artışlar da ılıman gerçekleşti.

2) Özellikle ilkbahar-yaz aylarında market ürünlerine yapılan yüklü zamlar hala korunmaya çalışılıyor. (TÜFE Nisan-2022'de yüzde 7,25, Haziran-2022'de ise yüzde 4,95 gibi yüksek düzeylerde açıklanmıştı.) Yeni zamlar zorunlu olmadıkça yapılmıyor. Fiyatların oturması bekleniyor. Dolar kurundaki nisbi istikrar da bunu destekliyor.

Ancak bu eğilimin Eylül-2022'de bozulmasını bekliyorum. 01 Eylül 2022'de yapılan elektrik ve doğal gaz zammı, okulların açılmasıyla artan mal talebi ve azalmaya başlayan tarımsal üretimin etkisiyle fiyatların Eylülde artışa geçerek yeniden yüzde 4 civarına çıkacağını düşünüyorum. Hükümet OVP'de yıl sonu için yüzde 65, gelecek yıl sonu için ise yüzde 24,9 enflasyon tahmininde bulunmuştu. Bu tahminin tutması için bundan sonraki aylarda fiyat artışlarının yüzde 2'ler düzeyinde gerçekleşmesi gerekiyor. Oysa çoğu iktisatçı Türkiye'de artık fiyatların gelecek yaz ayı ortalarına kadar yüzde 4-7 bandında seyredeceğini düşünüyor. Bu, 2022 yılı için yüzde 70-80 arasında, 2023 yılında ise yüzde 50 civarında bir enflasyon yaşanması anlamına geliyor. Avrupa'da kış aylarında için neredeyse kesinleşen doğal gaz krizi Türkiye'de yaşanacak mı? Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugünkü açıklamasında Türkiye'nin kış aylarında bir enerji krizi yaşamayacağını bildirdi. Bu tespitte Rusya ile iyi ilişkilerin sürmesinin yanı sıra Türkiye'nin son yıllarda LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) ithalatını artırması, bu konudaki önemli ihracatçı ülkeler Katar ve Cezayir ile sıcak ilişkiler içinde bulunması yatıyor. LNG sayesinde doğal gaz (tıpkı ham petrol gibi) gemilere doldurulup taşınabiliyor. LNG alıcı ülkeye geldiğinde gazlaştırma (FSRU) gemilerinden veya karadaki gazlaştırma tesislerinden geçirilerek yerel boru hattına basılabiliyor. LNG ithalatının artması, 'doğal gaz boru hattı-dış siyaset' bağlantısını zayıflatan ve gelecekte zayıflatacak en önemli unsur olarak görülüyor.

EKONOMİDE 3 YILLIK YOL HARİTASI AÇIKLANDI AMA ORTA GELİR TUZAĞINDAN ÇIKIŞA DÖNÜK BİR ADIM YİNE YOK

Cahit UYANIK

Bugün pazar olmasına karşın oldukça yoğun bir ekonomi gündemi yaşanıyor. Bunun iki sebebi var:

1) Ağustos-2022 enflasyonu yarın sabah ilan edilecek. 3 ayrı kurumun anketinde aylık enflasyonun yüzde 2,04-2,27 arasında gerçekleşeceği tahmin edildi. Yıllık enflasyonun ise yüzde 81'in üzerine çıkacağı öngörüldü. Benim tahminim ise aylık enflasyonun daha düşük çıkacağı yönünde... Çarşı-pazar, market fiyatlarını yakından izlediğim için ben bu rakamın yüzde 1,5-2 arasında gerçekleşeceğini, ancak yıllık enflasyonun yüzde 80'nin üstünde açıklanacağını tahmin ediyorum. Çünkü çarşı pazarda hasat dönemi olması sebebiyle ürün bolluğu var, haliyle fiyatlar ise daha ılıman bir tablo çiziyor. Market fiyatlarında ise Haziran ayında yapılan zamların üstüne pek fazla yeni bir zam yapılmadığını, 2 ay önceki fiyatların korunmaya çalışıldığını gözlemliyorum. Bu sebeple ağustos ayı için, piyasa uzmanlarına göre daha düşük bir rakam beklentisi içindeyim.

2) 2023-2025 dönemine ilişkin Orta Vadeli Program (OVP) bugün 'beklenmedik bir şekilde' zamanında açıklandı. Çünkü son yıllarda OVP'ler öngörülen zamanından oldukça geç ilan ediliyordu. OVP'de aynı zamanda, sonlanmasına 4 ay kala 2022 yılına ilişkin bazı ekonomik verilerde önemli revizyonlar gidildiği gözlendi.

G-7 ÜLKELERİ MALİYE BAKANLARI RUS PETROLÜNE FİYAT SINIRI (TAVAN) KOYDU. KARAR TÜRKİYE'Yİ DE ETKİLER

Cahit UYANIK

G-7 ülkeleri (ABD, İngiltere, Fransa, Japonya, Almanya, İtalya, Kanada+AB) Maliye Bakanları; 02 Eylül 2022 tarihinde, Rusya'nın elde ettiği petrol gelirini azaltarak Ukrayna ile giriştiği savaşı finanse etmesini sınırlandırmak için ilginç bir karara imza attı. Buna göre Rus ham petrolü ve işlenmiş petrol ürünleri alımlarında bir üst fiyat sınırı (tavan) belirlenecek. Söz konusu önlem, tavan fiyat tespiti yapılmasının ardından ham petrol için 5 Aralık 2022'de, rafine ürünler için ise 5 Şubat 2023'te uygulamaya konulacak.

Alınan bu karar 160-170 yıllık petrol tarihinde ilginç bir dönemeç oluşturuyor. Çünkü bu önlem hayata geçirilebilirse, petrol tarihinde ilk kez satıcılar değil alıcılar petrol fiyatı tespit edecek. Petrolün tarihinde hep satıcılar (Rockefeller Ailesi, 7 Kız Kardeşler denilen dünya çapında petrol araması ve rafinajı yapan 7 uluslararası petrol şirketi, OPEC, emtia piyasaları, OPEC+ ülkeleri) fiyatları belirler olmuştur.

Bu konu aslında ilk olarak yaz ayları başında dile getirilmişti. Anlaşılan aradan geçen 3 ayda konu hayli olgunlaştırıldı. Şimdi önümüzdeki 3 ayda da bu fiyat tavanının nasıl uygulanabileceği belirlenirken, ülkelere mesele hakkında bilgilendirme yapılacak. ABD Hazine Bakanı Yellen, bu önlemi uygulamak için Hindistan ile yapılan görüşmelerin umut verici olduğunu ifade etti. Çin ve Türkiye için ise bir söylemde bulunmadı.

NASRULLAH AYAN BORSA DERGİSİ 'TREND'İ SATTI, BENDENİZ 'FİNANS GAZETECİSİ' DE OLDUM

Cahit UYANIK

'Borsa Kralı' lakaplı,

Aynı isimle bir de kitap yazan 

Nasrullah Ayan yoğun bakıma kaldırılmış. 

Bir tv canlı yayını esnasında kalp krizi geçirmiş...

Son 3-4 yılda sosyal medyada oldukça aktifti Nasrullah Ayan...

Yazılınca anımsadım; borsacıydı, Turkınvest AOG (Asya Okyanusya Grubu) Menkul Kıymetler'in sahibiydi ama sosyalistti.

Tansu Çiller'in sebep olduğu '94 Krizinde

Karşılıksız repo yükümlülükleri sebebiyle battı...

Ortak bir anım yok ama...

Benim yaşamımda finans konularına 

Daha fazla ilgi duymama vesile olan isimdi; bilmeyerek de olsa...

BÜYÜDÜK AMA FAKİRLEŞTİK. BÜYÜME VERİSİ ARTIK SADECE GELİR DAĞILIMI BOZULMASINI İZLEMEKTE KULLANILIYOR

Timsahın açılan ağzına düştük. 
(Kaynak: Prof. Dr. Aziz Çelik)

Cahit UYANIK

TÜİK, 2022 yılı ikinci çeyreğine ilişkin büyüme rakamını yüzde 7,6 olarak açıkladı. Bu rakam ilk çeyrekte ise yüzde 7,5 olmuştu. Büyümede çeyrekler itibarıyla bir istikrar yakalanmış görünse de, bu gidişatın üçüncü çeyrekten itibaren bozulacağını düşünüyorum.

Bu yazıyı podcast olarak Spotify'da dinleyebilirsin

30 Kasım 2022 tarihinde açıklanacak olan 3. çeyrek büyüme verisinin en fazla yüzde 4-5 civarında gelebileceğini tahmin ediyorum. Bunun en önemli sebebi ihracattaki yavaşlamaya karşın ithalattaki artış. İthalatın Temmuz ayında patlama yapması ve bu eğilimini bir süre daha devam ettirecek olması, bu tahminimin en önemli sebebini oluşturuyor. Çünkü ithalat, GSYİH hesaplamalarında negatif yönde izlenmektedir. Dış pazarlarımızda durgunluk yaşanmaya başlaması sebebiyle ihracatımızdaki baş gösteren yavaşlama ise 3. çeyrekte hızı azalacak büyümenin ikinci en önemli sebebi olur.

Türkiye'de son 1-1,5 yıldır yani 5-6 çeyrektir büyüme rakamları maalesef büyümenin (veya küçülmenin) kaynakları yönünden değil; GSYİH pastasının nasıl paylaşıldığı ve pasta paylaşımının sürekli emekçiler yani ücretli çalışanlar aleyhine gelişmesi yönünden izlenmeye başlandı. GSYİH bu haliyle, tüm ekonomik gelişmeleri kapsayan analizlerin ortaya konulabildiği bir gösterge olmaktan çıkarak, gelir dağılımındaki bozulmanın adım adım izlendiği bir veri olmaya doğru evrildi. Oysa ekonomide gelir dağılımı değişiminin izlendiği başka göstergeler bulunuyor. Ancak GSYİH pastasının bölüşümünde ücretliler aleyhine yaşanan bozulma o kadar çarpıcı ki, büyüme verileri açıklandığında hemen bu kısım gözden geçiriliyor ve bozulmanın sürdüğü görülüyor.

DOLAR KURU İÇİN KÖTÜ HABER. TEMMUZDA İTHALATIMIZ 'PATLADI'. İTHALATI, 5 SEBEP KONTROLDEN ÇIKARDI

Cahit UYANIK

TÜİK, bugün Temmuz-2022 dönemine ait dış ticaret istatistiklerini açıkladı. Dış ticaret açığı temmuz ayında 10,7 milyar dolar, Ocak-Temmuz 2022 döneminde ise 62,2 milyar dolar düzeylerinde gerçekleşti. Açık Temmuz ayında, geçen yılın aynı dönemindeki 4,3 milyar dolarlık rakamla kıyaslandığında yüzde 147 arttı. Açık; geçen yılki 25,5 milyar dolarlık veriyle karşılaştırıldığında ise Ocak-Temmuz 2022 döneminde yüzde 143 artmış oldu.

Bu artışın geri planında ihracatın mütevazı artışlar göstermesine karşın; ithalat rakamlarının adeta 'patlama' yapması yatıyor. İthalat Temmuz-2022'de yüzde 41,4 artarak 29,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Geçen yıl bu rakam 20,7 milyar dolardı. Ocak-Temmuz 2022 dönemindeki ithalat artışı ise yüzde 40,7 olarak gerçekleşirken, rakam 206,5 milyar dolara çıktı. Geçen yıl ilk 7 aydaki ithalat 146,8 milyar dolardı. Bu tablo, ekonomimizdeki dolar talebinin artmakta olduğunun (Taleple birlikte dolar kurunun artışı) ve önümüzdeki dönemde ekonomimize daha fazla dolar gerekeceğinin bir işareti...

Bence Türkiye ekonomisinde ithalat patlaması yaşanmasının 5 sebebi bulunuyor:

ABD HAZİNE BAKAN YARDIMCISI ADEYEMO'NUN RUSYA YAPTIRIMLARIYLA İLGİLİ TÜSİAD'A İLETTİĞİ MEKTUBUN TAM METNİ

Adewale (Wally) Adeyemo

Adewale Adeyemo’nun mektubuna DÜNYA ulaştı

Türkiye’de faaliyet gösteren iş dünyası STK’larına, ABD Hazine Bakan Yardımcısı Adewale (Wally) Adeyemo’dan gelen mektuba DÜNYA ulaştı. İşte mektubun çevirisi:

“Temmuz ayında yaptığım ziyaret sırasında Türk iş topluluğu ile görüşmekten memnuniyet duydum. Önemli sıkıntılara rağmen şirketlerinizin büyümeye devam etmeleri gösteriyor ki; Türk iş insanları dünyadaki en inovatif gruplar arasındalar. Zaten bu nedenle büyük Amerikan şirketleri hem Türkiye’ye yatırım yapmaya, hem de Türk şirketlerini kendi tedarik zincirlerine dahil etmeye devam ediyorlar. Türkiye’nin müttefiki olmamız vesilesiyle, ekonominizin başarılı olmasından büyük çıkarımız bulunuyor.

Size bu mektubu, Rusya’nın ülkeniz üzerinden yaptırımları delme çabaları nedeniyle, Türk şirketleri ve Türkiye’de iş yapan Amerikan şirketleri için artan risklerden duyduğum endişeyi dile getirmek için yazıyorum. Bildiğiniz üzere, birlikte dünya ekonomisinin yarısından fazlasını temsil eden ABD, G-7’deki müttefiklerimiz ve 30’dan fazla ülkeden oluşan bir koalisyon olarak, Rusya’nın uluslararası mali sisteme girişini engellemek ve Ukrayna’daki haklı görülemez savaşı finanse etmek için gelir elde etmesini engellemek üzere güçlü önlemlere başvurduk. Bunu, ekonomilerimize maliyetli olmasına rağmen yaptık. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in savaşını yürütmek için gereksinim duyduğu kaynakları elde etmesini engellemek için topluca binlerce kişi ve kuruma karşı mali kısıtlamalar getirdik ve yaptırım uyguladık. Rusya’nın yaptırımları delme ya da yaptırımların arka yollarından dolaşmasıyla ilgisi olan kişilere yaptırım uygulayarak, asıl yaptırımları delmeye çalışanlara da ABD ve ortakları olarak ayrıca yaptırım koyduk.

VAKIF ÜNİVERSİTELERİ ÜCRETLERİNDE HENÜZ İNDİRİM YAPMAZKEN, DOĞUŞ VE BEYKENT ÜCRETLERİNİ NİYE İNDİRDİ?

Cahit UYANIK

Üniversitelerde kayıtlar bu hafta yapılacak. Hizmet verdikleri çok büyük kitle sebebiyle devlet üniversitelerini zorlayacak en önemli sorun barınma iken; vakıf üniversitelerindeki sorun, bu yılki yüksek enflasyondan kaynaklı astronomik öğrenim ücreti zamları...

YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar,
 TOBB Yüksek Öğretim Meclisine katıldı 

Nitekim YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, kayıtlara 5 gün kala 17 Ağustos 2022 tarihinde TOBB Yüksek Öğretim Meclisi İstişare Meclisi toplantısına katılarak “Vakıf yüksek öğretim kurumlarının ekstra bir indirim kampanyası yapması faydalı olacaktır. Hiçbir öğrencimizin maddi imkânsızlık dolayısıyla eğitimini aksatmasını istemiyoruz. Bu çerçevede vakıf üniversitelerimizden öngörülebilir ve istikrarlı bir ücret politikası benimsemelerini bekliyoruz. Vakıf yüksek öğretim kurumlarımız öğrencilerimizin barınmasına daha fazla destek vermelidir” dedi. Toplantıdan sonra yapılan açıklamada ise vakıf yüksek öğretim kurumlarının öğrenim ücretleri konusunda öğrencilere destek vermesi, barınma ihtiyaçlarının çözümü için gayret sarf etmesinin karara bağlandığı ilan edildi.

BİST'E DÖNEN YABANCININ ÖNCE BANKA HİSSELERİNİ TERCİH ETMESİNİN İLGİNÇ SEBEBİ: SEKTÖRE DUYULAN GÜVEN

Cahit UYANIK

BİST-100 Endeksinde 3.100'lü seviyeler geçildi. Analistler aslında bu seviyelerin sonbaharın ortasına doğru, üçüncü çeyrek bilançolarının açıklanmasından sonra geleceğini tahmin ediyorlardı. Beklenenden 1,5-2 ay erken ulaşılan bu seviyenin sebebi, yabancı girişlerinin yeniden başlaması. Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, BİST'e 300 milyon dolar girdiğini söyledi. Bu paranın Londra üzerinden gelen Körfez ülkeleri fonları olduğu düşüncesi yaygın.

Gelen yabancı parası öncelikle, uzun zamandır durgun seyreden bankacılık hisselerinde ciddi yükselmelere sebep oldu. Bunun sebebi nedir? Neden yabancılar Türk Borsasına önce bankacılıktan giriyor ve önce bankacılıktan çıkıyor? Bunun en önemli sebebi Türk bankalarına duydukları güven...

TEVFİK GÜNGÖR URAS'LA KÜÇÜK AMA ÖNEMLİ BİR ANIM VAR

TÜRK EKONOMİ BASININA 'AYŞE TEYZE' VE 'ALİ RIZA AMCA' KARAKTERLERİNİ ARMAĞAN EDEN GÜNGÖR URAS'LA KÜÇÜK AMA ÖNEMLİ BİR ANIM VAR

Cahit UYANIK

Prof. Dr. Tevfik Güngör Uras

Bugün Tevfik Güngör Uras'ın

Ölümünün 4. Yılı

Uras, ekonomiyi en basit ve anlaşılır şekilde anlatıp yazabilen bir isimdi.

Yerinin kolay kolay dolabileceğini sanmıyorum.

Onunla bir anım aklıma geldi, özgeçmişinde  Sabancı Holding'te de görev yaptığını okuyunca...

1988 yılı yaz ayları olmalı

Üniversiteden mezun olup,

Anadolu Ajansı Ekonomi Haberleri Müdürlüğünde çalışmaya başlamıştım

Hani o Sıhhiye Hanımeli Sokak'taki ünlü binanın 4. Katında...

Bir gün Müdürümüz Vecdi Seviğ

Beraberinde Sakıp Sabancı ve Tevfik Güngör Uras'la istihbarat salonumuza girdi.

Sabancı'yı hemen tanıdım, Uras ise Sabancı Holding'teki Aksigorta'da önemli bir yöneticilik görevindeymiş. (Sonradan öğrendim bunu)...

ŞOK... DOĞAL GAZIN M3'Ü 70 TL OLABİLİR. BATI RUSYA'YLA YAKINLAŞAN TÜRKİYE'YE ABA ALTINDAN SOPA GÖSTERİYOR

Cahit UYANIK

Ağustos ayının ortasının geçilmesiyle birlikte sonbahar ve kış aylarında yaşanabilecek gelişmelerin ilk belirtileri kendini göstermeye başladı. Bu gelişmelerden en önemlisi Rusya ile ilişkiler olacak gibi görünüyor. Türkiye, Rusya-Ukrayna Savaşının başladığı 24 Şubat 2022'den bu yana tarafsızlığını koruyordu. Ancak iki ülke ekonomilerinin birbirleriyle oldukça yakın ilişkide bulunması, Türkiye'nin enerjide Rusya'ya daha fazla bağımlı hale gelmesi ve inşaatı süren Akkuyu Nükleer Santrali gibi dev bir proje, Türkiye'nin zaman zaman Rusya'nın çekim alanına daha çok girmesine sebep oluyor.

Nitekim Temmuz ayında Türk inşaat şirketi IC İçtaş'ın Akkuyu projesinden elimine edilmesi, ardından Rusya'nın bu projede kullanılmak üzere Türkiye'ye 15 milyar dolara tamamlanmak üzere 7-8 milyar dolar para göndermesi negatif ve pozitif Rus etkilerinin aynı anda hissedilmesiyle kafaları iyice karıştırdı. Oysa Türkiye Akkuyu projesini Ruslar'a know-how (bilgi transferi) yapmayı kabul ettiği için vermişti. Türkiye nükleer santral inşaatı, teknolojisi, işletilmesi ve ömrü dolduğunda işletmesinin terk edilmesi konularında tecrübe kazanmak istiyordu. Ancak ilk ünitenin açılmasına 8-10 ay kala böyle olumsuz bir gelişme yaşandı. Konunun Erdoğan ve Putin tarafından da ele alındığı, her iki taraftan birer uzmanın görevlendirilerek kendilerine ayrıntılı bir rapor hazırlanmasını istedikleri belirtiliyor ve bu raporun sonucu bekleniyor.

17,5 MİLYAR DOLARLIK KAYNAĞI BELİRSİZ DÖVİZ GİRİŞİNİN (NET HATA VE NOKSAN) 4 NEDENİ...

Cahit UYANIK

Ödemeler bilançosunda; hiç bir tanım altına dahil edilemeyen döviz giriş ve çıkışları 'Net hata ve noksan (NHN)' adı altında kayıt altına alınmaktadır. NHN bu yılın ilk 6 ayına ait ödemeler bilançosu verilerinde 17,5 milyar dolara ulaşarak; 32,4 milyar dolarlık cari açığa oranı yüzde 54 düzeyinde gerçekleşti. Yani cari açığın yarıdan fazlası ve 43 milyar doları geçen ülke olarak döviz finansmanı ihtiyacımızın (cari açık+yurt dışına portföy çıkışları) neredeyse üçte biri, bu kaynağı belirsiz döviz girişi ile karşılandı.

Ödemeler bilançosu, adı üzerinde bir bilançodur; döviz gelir ve giderlerinin (bilançonun her iki tarafı) her raporlama döneminde dengede olması gerekir. Bunun için de ödemeler bilançosu çift taraflı kayıt prensibi ile tutulur. Ancak gerçek hayatta bazı döviz hareketleri tek taraflı olarak kayıt edilebilir; yani dövizin giriş veya çıkışının kaynağı bulunamaz. İşte o zaman boş kalan taraf (giriş veya çıkış) NHN'ye kaydolunur. Kaynağı belirsiz döviz girişi döviz varlığımızı artırdığı için (+); kaynağı belirsiz döviz çıkışı döviz varlığımızı azalttığı için (-) karakterle ödemeler bilançosuna yazılır.

FED FAİZİ 75 DEĞİL 50 BAZ PUAN ARTIRACAK AMA TÜRKİYE'DE DOLARA TALEP SÜRÜYOR. 300 ALTI CDS İÇİN NE YAPILMALI?

Cahit UYANIK

ABD'de yıllık yüzde 8,5 olarak açıklanan Temmuz-2022 ayına ilişkin TÜFE verisinin, beklentiden 0,2 puan düşük gelmesiyle borsalarda ve kripto paralarda ani ve hızlı yükselişler görüldü. Piyasalar bu gelişmeyi, FED'in 20-21 Eylül 2022 tarihindeki toplantısında 75 değil 50 baz puan faiz artışı yapacağı şeklinde yorumladı. Oysa bu bence erken bir yorumdu.

FED Başkanı Powell geçen ay düzenlediği basın toplantısında Eylül'e kadar 2'si enflasyon 2'si istihdam olmak üzere 4 veri daha açıklanacağını ve kararlarını buna göre vereceklerini söylemişti. Geçen hafta cuma günü açıklanan tarım dışı istihdam (TDİ) verisi beklenenden oldukça yüksek geldi ve negatif yorumlandı. Bugün enflasyon verisi ise pozitif geldi. Önümüzde Eylül ayı başında açıklanacak yeni TDİ ve enflasyon verileri var ki bunların ne olacağı bilinmiyor. Yani sevinmek ve 0,50 puan faiz artışı tahmini yapmak için erken.