Cahit UYANIK
Ak Parti tarafından TBMM'ye sunulan son torba yasa teklifinde vakıf üniversitelerinin yıllık öğrenim ücreti artışına açık ve net bir sınır getirildi. Buna göre vakıf üniversiteleri artık öğrenim ücret artışlarını 'yıllık ÜFE+yıllık TÜFE artışının ortalaması kadar' yapabilecek. Yıllık ücret zammı belirlenirken, üniversitelerin yeni yıl kayıtlarını yapmadan önceki son ay olan haziran ayınin yıllık üretici ve tüketici fiyat endeks artışları esas alınacak. Bu durumda söz gelimi yıllık ÜFE'nin yüzde 30, yıllık TÜFE'nin yüzde 40 olduğu bir durumda vakıf üniversiteleri öğrenim ücretine en fazla yüzde 35 zam yapabilecek.
Torba yasa teklifinin 11. Maddesindeki düzenlemede hazırlık sınıfı veya birinci sınıfa yerleştirme yılı ücretleri bu düzenlemenin dışında tutuldu. Teklifin 11. Maddesi aynen şöyle:
"4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun ek 9. Maddesinin ikinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir:
"Ancak hazırlık sınıfına ve/veya birinci sınıfa yerleştirme yılı dışındaki öğrenim ücretleri, cari yıl haziran ayı yıllık üretici fiyat endeksi artışı ile cari yıl haziran ayı yıllık tüketici fiyat endeksi artışı ortalaması da dikkate alınarak Yükseköğretim Kurulunun tespit edeceği esaslara göre belirlenir."
Öğrenci şikayetleri artınca düzenleme yapıldı
Düzenlemenin madde gerekçesinde vakıf yükseköğretim kurumlarında öğrencilerden alınacak ücreti belirlemeye mütevelli heyetin yetkili olduğu ifade edilerek "Zamanla aday ve ara sınıf öğrencileri için ilan edilen ücretlerin kapsam ve bağlayıcılığı konusunda sorunlara yol açan uygulamalar ortaya çıkmış ve öğrenci şikayetleri artmıştır. Bilindiği gibi Anayasa (m. 130/2) gereği vakıflar kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile üniversite kurabilir. Madde ile fiyat güncellemesine ilişkin kuralların belirlenmesi amaçlanmaktadır" denildi.
Bazı üniversiteler zam yaparken
genel uygulamadan sapmıştı
Vakıf üniversiteleri genelde öğrenim ücreti artışlarında haziran ayına ait TÜFE yıllık ortalama artışını kullanıyordu. Bu kriter halk arasında 'kira zammına esas alınan gösterge' olarak da biliniyor. Bazı üniversiteler ise yıllık TÜFE artışını kullanıyordu.
Ancak son yıllarda bazı vakıf üniversiteleri bunlardan vazgeçerek öğrenim ücreti artışlarında, daha yüksek seyreden fiyat artışı göstergesi hangisiyse onu esas almaya başladı. Ayrıca ücretlerin peşin değil de iki döneme yayılarak tahsil edilmesi halinde: ikinci döneme tekrar enflasyon farkı veya yüzde 20-25 vade farkı yansıtılmaya başlandı. Bu uygulamalar ise öğrenci ve veli şikayetlerini artırdı.
Yeni düzenleme ile vakıf üniversiteleri ücret artişları YÖK'ün yapacağı ikincil düzenleme ile net bir esasa bağlanmış olacak. Bu düzenlemede vade farkı gibi uygulamalara da açıklık getirilmesi gerekecek. Düzenleme hizmet üreticisi vakıf üniversitesini ÜFE yönünden, hizmet tüketicisi öğrenci ve veliyi de TÜFE yönünden dikkate alırken; şimdiye kadarki genel uygulama olan haziran ayinda ilan edilen TÜFE yıllık ortalama artış hızı modelinden vazgeçilmesini öngörüyor.
Türkiye'de özel üniversite kurulamıyor
Türkiye'de anayasa gereği kar etme amaci güden özel üniversite kurulamıyor. Bunun yerine kar amacı olmayan ancak faaliyetlerinde mali dengesini kurmayı da hedefleyen vakıf üniversiteleri kurulabiliyor. Ancak birçok vakıf üniversitesinin çeşitli yol ve yöntemlerle özel üniversite gibi davrandığı, oldukça yüksek belirlenen öğrenim ücretlerinin kar etmek amaçlı kullanıldığı ve artırıldığı iddia ediliyor.
Düzenleme Eylülde olsaydı üniversiteler
35 puan daha az zam yapabilecekti
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Eylül-2025 ayında bir önceki aya göre fiyatı en fazla yükselen kalem üniversite eğitimi olmuştu. Tüketici fiyatları açısından yüzde 61,67 artış kaydedilen yükseköğretim, diğer tüm kalemlerin önüne geçmişti. Üniversite eğitimi fiyatı yıllıkta ise yüzde 64,58 artmıştı.
Yeni düzenleme bu Eylül ayında geçerli olsaydı yıllık TÜFE yüzde 33,29 yıllık ÜFE yüzde 26,59 olduğundan vakıf üniversiteleri yüzde 29,94 zam yapabilecekti. Bu durumda vakıf üniversiteleri yaklaşık 35 puan daha az zam uygulayabilecekti.
Siteniz gerçekten güzel ve içerikler anlaşılır.
YanıtlaSilBen de fenbilimleri.net üzerinde ortaokul seviyesinde fen bilimleri notları paylaşıyorum, ücretsiz olarak sunuyorum.
Sitemizi ziyaret edip sayfalarımıza içeriklerimiz hakkında yorum bırakırsanız memnun oluruz.