MB: REEL SEKTÖR, KISA VADELİ DIŞ KAYNAK KULLANIMINDA 2007'DE FRENE BASTI

Cahit UYANIK

Küresel kriz nedeniyle son dönemde dış borçları ile sık sık gündeme gelen reel sektör, 2007 yılında kısa vadeli yabancı kaynak kullanımında frene bastı. Merkez Bankası (MB), yayınladığı "Sektör Bilançoları-2005/2007" adlı çalışmada 5 bin 600'ü aşkın firmadan gönderilen bilanço verilerine dayanarak, firmaların dış borç ödeme kapasitelerini analiz etti. MB, döviz riskine karşı önlem olması için 2007 yılında firmaların kısa vadeli nakdi yabancı para kredi kullanımını azalttığını belirtti.

MB, ankete veri gönderen tüm firmalarda döviz kredisi yükümlülüklerini karşılama gücünün bir göstergesi olarak değerlendirilebilecek 'kısa vadeli yabancı para kredilerinin yurt dışı satış gelirlerine oranı'nın 2007 yılında, 2,6 puan iyileştiğini bildirdi. MB, imalat sanayisi sektörü firmalarında ise bu iyileşmenin 3,5 puan olduğunu hesapladı. 

MB Başkanı Durmuş Yılmaz, 1 yılı aşkın süredir yaptığı konuşmalarda özel sektörün döviz kredisi riskine dikkat çekiyor ve dövizle borçlanılırken dikkatli olunmasını istiyordu. Yılmaz, dövizle borçlananların dövize dayalı geliri olması gerektiğini ifade ediyordu.

Ekonomi yavaşlayınca yatırımlar da yavaşladı

MB'nin 2005-2007 dönemlerini içeren Sektör Bilançoları çalışması 5 bin 602 firmanın bilanço verilerine dayanılarak hazırlandı. Bu firmalardan 2 bin 943'ü imalat sanayisi sektöründe çalışıyor. Çalışmaya katılan firmalar 2007 yılında 1 milyon 350 bin kişi istihdam edip, 478 milyar YTL tutarında net satış gerçekleştirdi ve 490 milyar YTL aktif büyüklüğüne sahip. Bu firmaların aktiflerinin GSYH'ya oranı ise yüzde 57,2 olarak belirlendi.

Çalışmada 2005-2007 yılları arasında Türkiye ekonomisinin büyüme hızında azalma eğilimi bulunduğu ifade edilerek, imalat sanayisinin katma değer artışının da sırasıyla yüzde 8,2, yüzde 8,4 ve yüzde 5,6 olduğuna dikkat çekildi. 2007 yılında yatırım harcamalarının sabit fiyatlarla 8 puanlık azalışla yüzde 55'e gerilediği anlatılan çalışmada, bunda özel yatırım harcamalarındaki azalmanın etkili olduğu ifade edildi.

Çalışmada, 2007 yılında özel makine ve teçhizat yatırımlarında artış oranının yüzde 4,7 ve özel inşaat yatırımlarında da yüzde 6,3 olduğu bildirildi. Ekonomi genelindeki yavaşlamanın çalışmaya katılan tüm firmalara yansıdığı anlatılan çalışmada, imalat sanayisi genelinde net satışların reel artış hızının düştüğü, tüm firmaların net satışlarının da reel olarak azaldığı belirtildi.      

Kısa vadeli dış kredi nominal olarak azaldı

Çalışmada, imalat sanayisi ve tüm firmalar genelinde 2007 yılında kullanılan toplam nakdi kredilerin reel artış hızının, bir önceki yıla göre yavaşladığı ve yabancı para kredilerin toplam nakdi krediler içindeki payının da gerilediği kaydedildi. İmalat sanayisinde kullanılan toplam nakdi kredilerde 2006'da reel olarak yüzde 17,3, 2007 yılında ise reel olarak yüzde 8,6 oranında artış gerçekleştiği anlatılan çalışmada, tüm firmalarda ise bu artışın yüzde 28,7 ve yüzde 1,9 olduğu belirtildi. Çalışmada 2007 yılında kısa vadeli yabancı para kredilerinde 'nominal azalış' yaşanmasına dikkat çekildi.

Çalışmada, 2007 yılında imalat sanayisi ve tüm firmaların yurt dışı satışlarında görülen sınırlı değişime karşın, kullanılan kısa vadeli nakdi yabancı para kredilerdeki nominal olarak azalışın, firmaların döviz riskine olumlu yönde katkı sağladığı belirtildi. 

Döviz kredisi yükümlülüklerini karşılama gücünün bir göstergesi olarak değerlendirilebilecek kısa vadeli yabancı para kredilerinin yurt dışı satış gelirlerine oranının, 2007 yılında bir önceki yıla göre tüm firmalarda 2,6 puan iyileşerek yüzde 13,9'dan yüzde 11,3'e indiği anlatıldı. Bu oran, imalat sanayisi firmalarında ise 3,5 puan iyileşerek yüzde 14,3'ten 10,8'e indi.

(Bu haber 21 Ekim 2008 tarihli Referans Gazetesinde yayınlanmıştır.)
KOBİ'LER DIŞ KREDİ KULLANIMINI ÖĞRENDİ