ELEKTRİĞİN CEBİMİZE YANSIYAN GERÇEK BİRİM FİYATI SÜREKLİ DEĞİŞİYOR

Cahit UYANIK

Dağıtım şirketlerinin isteği üzerine Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun (EPDK) yüzde 21 zamla kabul ettiği 17.944 Ykr'lik (yaklaşık 18 YKr) yeni fiyat, tüketiciye daha fazla yansıyacak. Elektrik faturalarında; Enerji Fonu, TRT payı ve belediye tüketim vergisinin yanı sıra Katma Değer Vergisi (KDV) de EPDK'nın kabul ettiği fiyatın üzerine, tüketim miktarıyla orantılı olacak biçimde (nispi olarak) yansıtılıyor. Bu durumda, söz gelimi 27 günde 189 kwh elektrik tüketen bir abonenin ödeyeceği ortalama birim fiyat, yeni zamla birlikte 18.9 YKr'den 22.9 YKr'ye çıkacak. Yani abone, 189 kwh'lık aynı tüketimini yeni ortalama fiyattan yapsaydı 35.71 YTL yerine 43.23 YTL ödeyecekti. Bu, tüketicinin cebinden 7.52 YTL daha fazla çıkması anlamına gelecekti.

İki bölümde hesaplanıyor

Türkiye'de mesken tipi elektrik kullanan tüketicilerin elektrik faturaları iki bölüm halinde hesaplanıyor. İlk bölümde EPDK'nın kabul ettiği fiyat ve bu fiyata dayanılarak hesaplanan "enerji tutarı" bulunuyor. Buna perakende satış bedeli de deniliyor. Bunu hesaplamak için ise elektriğin çıplak satış fiyatı, tüketim miktarı ile çarpılıp "tüketim tutarı"na ulaşılıyor.

Daha sonra tüketim miktarı; perakende satış hizmet bedeli, iletim sistem kullanım bedeli ile dağıtım bedeli için belirlenen birim fiyatlarla çarpılıp, bulunan rakamlar "tüketim tutarı"na ekleniyor. Böylece fatura hesaplamasında ilk aşama bitiyor yani "enerji tutarı"na ulaşılıyor. Perakende satış hizmet bedeli, dağıtım şirketinin sayaç okuma, fatura dağıtım, sözleşme yapımı vb. hizmetlerine karşılık alınıyor. İletim sistem kullanım bedeli ise dağıtım şirketinin iletim hizmetlerine karşılık toplam kwh üzerinden iletim şirketine ödediği bedel olarak biliniyor. Dağıtım sistem kullanım bedeli ise dağıtım şirketinin açma-kapama, arıza, bakım, onarım vb. hizmetlerine karşılık aldığı tutarı gösteriyor.

Vergiler ekleniyor

Ancak faturanın ikinci kısmında ise bu "enerji tutarı"nın üzerine yüzde 1'lik enerji fonu, yüzde 2'lik TRT payı ile yüzde 5'lik belediye tüketim vergisi ekleniyor. Enerji fonu, enerji sektöründe yapılacak araştırma, geliştirme, etüt, proje denetim faaliyetleri ile kurulacak tesislere finansman yönünden destek sağlamak amacıyla alınıyor ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına iletiliyor. TRT payı ise TRT gelirleri kanunlarına istinaden alınıp bu kuruma iletiliyor. Belediye tüketim vergisi ise abonenin, abonelik bölgesi içerisinde hizmet veren belediye için aktif enerji bedeli üzerinden hesaplanıyor.

Bu oransal tutarlar enerji tutarı üzerine eklenip, KDV hesaplamasına esas tutara ulaşılıyor. Bu aşamada ise yüzde 18 KDV hesaplanıp faturaya ekleniyor. Böylece 189 kwh tüketen abone üzerinden düşünüldüğünde, elektriğin kwh birim fiyatı tüm ek ödemelerle birlikte 18.9 Ykr iken, yeni zamla birlikte 22.9 Ykr'ye çıkıyor. Faturanın ikinci bölümü yüzdeli hesaplamalardan oluştuğu için, elektriğin tüketiciye ulaşan gerçek birim fiyatı, tüketim miktarına göre değişiklik gösteriyor.

(Bu haber, Referans Gazetesinin 28.06.2008 tarihli sayısında yayınlanmıştır)

"DEVLET, YAKIT MALİYETİMİZİN YARI FİYATINA ELEKTRİK SATMAMIZI İSTİYORDU"