DURMUŞ YILMAZ, 2008'DE NEDEN "YILIN BÜROKRATI" SEÇİLDİ?

Cahit UYANIK 

2006 yılı nisan ayında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığı görevine atanan Durmuş Yılmaz, 1980 yılından bu yana TCMB bünyesinde çalışıyor. Kariyerinde Merkez Bankası'ndaki çeşitli pozisyonlar dışında başka bir görev almayan Yılmaz, banka meclisi üyesi iken, bu göreve dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in onayı ile 5 yıllığına atandı.  62 yaşında olan Yılmaz,  lisans eğitimini İngiltere’de The City University London’da tamamladı. Yılmaz, 1980 yılında TCMB Dış Borç Erteleme Servisi’nde göreve başladı; 1995 yılında Müdür, 1996’da Genel Müdür Yardımcısı oldu. 2002 yılında İşçi Dövizleri Genel Müdürü olan Yılmaz, 1 Mayıs 2003 tarihinden itibaren Banka Meclisi Üyesi olarak görev yapıyordu.

Faizi artırması kadar, 
zamanında indirmeyi de biliyor

Göreve ilk atandığı gün “Merkez Bankası’nın kurumsal yapısına katkı yapanların, taş koyanların kıymetini bileceğiz. Bizim kıymetimiz de kendi koyacağımız taş ile belirlenecektir” diyerek alçakgönüllü bir tavır sergileyen Yılmaz, 2006 yılı mayıs ve haziran aylarında Türkiye'yi etkileyen finansal çalkantıda faizleri bir anda 2 puanın üzerinde artırarak tecrübeli bir Merkez Bankacı olduğunu gösterdi. Bu hamlesi, Türkiye'ye yeniden dış kaynak akışını sağladı ve TCMB'nin kararlılığını teyit etti. Yılmaz, 2008 yılının son aylarında ise faizlerde 2 kez beklentilerin üzerinde indirim yaparak, elindeki en önemli araç olan kısa vadeli faizi yukarı veya aşağı yönlü en etkin biçimde kullanabileceğini gösterdi. Yılmaz, indirim yönündeki hamleyle "Ekonomik durgunluğa gidiyoruz, ekonomiyi olumlu etkilemesi için faizleri indiriyorum" mesajını verdi. Türkiye, bu indirimlerden 2 ay sonra yoğun şekilde ekonomik durgunluk tartışmalarına başladı. 

Petrol ve gıdadaki fiyat artışı 
sebebiyle enflasyon hedefi suya düşünce...

Yılmaz 2008 yılında, ağırlıklı olarak dış ekonomik gelişmelerden kaynaklanan sorunlar sebebiyle hayli zorlu günler yaşadı. Yılın ilk 7 ayında tavana vurmuş petrol fiyatları ve sürekli yükselen gıda fiyatları; ağustostan itibaren de '1930'dakinden sonraki en büyük kriz' olarak adlandırılan finansal kriz TCMB'yi zorladı. Ak Parti hakkındaki kapatma davası ise Merkez Bankası'nın yakından izlediği bir başka gelişmeydi. Yılmaz, tüm bu etkiler sebebiyle yüzde 4'lük enflasyon hedefinin tutmayacağının mayıs ayında anlaşılması ile bunun gerekçelerini kamuoyuna dürüstçe izah etti. Petrol ve gıda fiyatlarındaki artış sebebiyle hedefin suya düştüğünü anlattı. Yılmaz, tutmayacağı kesinleşmiş olan yüzde 4'lük hedefi neden revize etmedikleri yönündeki ısrarlı soruları ise "Kamuoyuna hesap vermemiz lazım" şeklinde cevapladı.

2006 yılından bu yana izlenen enflasyon hedeflemesi rejiminde; bir türlü, ilan edilen enflasyon hedeflerinin tutturulamasının yarattığı olumsuz etkileri iyice üzerinde hisseden Yılmaz, "Biz kredibilite sorunu olan bir Merkez Bankasıyız. Bundan sonra kredibilitemizin ne olacağı, yapacaklarımıza bağlı. Hedeflerle tutarlı para politikasını uygularsak bunu yeniden kazanacağımızı düşünüyoruz. Piyasanın da bizi test edeceğini biliyoruz" diyerek açık yürekliliğini gösterdi. Yılmaz, daha sonra 2008 değil ama 2009, 2010 ve 2011 enflasyon hedeflerini hükümetle beraber yukarı yönlü revize etti.

MODERN ÇAĞIN YENİ VE GİZLİ HÜKÜM SAHİPLERİ: MERKEZ BANKASI BAŞKANLARI

YTL'den TL'ye dönüşü

sessiz sedasız sağladı

Yılmaz, krizin başladığı 2008 eylülünden sonra; arkası arkasına yaşanan olumsuz ve kafa karıştıran gelişmeleri izleyerek yaptığı tutarlı açıklamalar ile ekonomide kendine biçilen rolü doğru oynadı. Yılmaz, krizin derinleştiği yılın son günlerinde, bankaların kendi isteği dışında zor duruma düşmesi halinde acil kredi desteği sağlayabileceklerini belirterek sektörü rahatlattı. 2009 Para Programı'ndaki tutarlı tesbitleri ve izleyeceğini açıkladığı yerinde ve şeffaf politikalar da piyasalar tarafından olumlu karşılandı. Kriz öncesinde kişi ve şirketleri hep "Döviz geliri olmayanlar dövizle borçlanmasın" diye uyaran Yılmaz'ın haklılığı, dolar-YTL kurunun 1.2’den 1.6’ya çıkması ile iyice anlaşıldı.

2008 yılında Merkez Bankası'nın İstanbul'a taşınması tartışmalarındaki soğukkanlı yaklaşımı ile de puan toplayan Yılmaz, ayrıca YTL'den TL'ye dönüşü de sessiz-sedasız sağladı.

(Bu analiz, Ekonomist Dergisinin düzenlediği 'Ekonomide Yılın İş İnsanları-2008' Araştırmasının sonuçlarına göre "Yılın Bürokratı" seçilen dönemin Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz'ın yaptıklarını anlatmak amacıyla; Ekonomist Dergisi için kaleme alınmış ve Ocak-2009 ayında imzasız olarak yayınlanmıştır.) 

'PİYASA MUHALİFİ' TURHAN, APAR TOPAR KURUL ÜYESİ OLDU
PARA MACERAMIZDA 165 YIL SONRA YENİ BİR BOYUT: YTL
MB: KAYNAĞI BELİRSİZ DÖVİZ GİRİŞİNDE 5 MİLYAR DOLAR ÇOK DEĞİL