DOLARDA YAŞANAN YÜZDE 5'LİK DEVALÜASYON, BORÇ ORANIMIZI 0,6 PUAN ARTIRDI

Hazine'ye göre doların yüzde 5'lik değer kazancı, Türkiye'nin borç oranını 0,6 puan artırıyor.

Cahit UYANIK

Dolar, daha yılbaşının ilk iş gününde 2.34 TL idi bugün itibarıyla ise 2.47 TL düzeyinde seyrediyor.  Yani kur yüzde 5 kıymetlenmiş durumda... Yılbaşından bu yana geçen yaklaşık 40 günde doların artışını sağlayan birçok unsur var. Enflasyonun düşük beklenirken yüksek gelmesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Merkez Bankası arasındaki polemiğin aşırı sertleşmesi, ekonomi yönetiminde kamplaşma eğilimi, Türkiyeyi zorlayan jeo-politik risklerde önemli bir iyileşmenin olmaması (Bu, ihracat kapasitesindeki azalma üzerinden doları etkiliyor), FED'in faiz artışının ayak seslerinin iyice gürleşmesi gibi...

Bu olup bitenler Türkiye'nin borç göstergelerini nasıl etkiliyor? Türkiye'deki iç ve dış borçların doğrudan veya dolaylı sahibi konumundaki Hazine'nin bu konuda bir hesabı, değerlendirmesi var mı? Lafı fazla dolandırmadan söyleyelim: Var.  Hazine; Genel Borç Yönetimi Stokunun GSYH'ya oranındaki değişimi bir senaryo etrafında sürekli izliyor. 

Buna göre TL'nin yüzde 5 değer kaybı durumunda (Tıpkı yazının başında belirttiğimiz oranda) borç stokumuzun GSYH'ya oranı otomatikman 0.6 puan kötüleşiyor.  Yıl sonu itibarıyla tüm veriler sabit kalsa bile şu anda borç stokumuzun GSYH'ya oranı yüzde  34.1'den yüzde 34.7'ye çıktı bile...

Bunun yanı sıra ekonomik büyümenin borç stokuna etkisi de bir senaryo bazında izleniyor. Buna göre GSYH büyümesindeki 2 puanlık düşüş, borç/GSYH oranının 0.7 puan kötüleştiriyor.  Ekonomi 2013 yılında yüzde 4 büyümüştü. 2014 yılında bu oranın yüzde 3'e inmesi bekleniyor. Bu durumda 0,035 puan da buradan bir bozulma yaşanacak. Bu rakamı yüzde 34.1'den yüzde 34.7'ye çıkmış oranın üzerine eklediğimizde yüzde 35'i bir miktar geçmiş olacağız. 

Şüphesiz Türkiye AB'nin borca ilişkin yüzde 60'lık Maastricht Kriterinin çok uzağında... Bu, 2004 yılından bu yana böyle... Ama olsun, 1.5 ayda 1 puan kötüleşen bu gösterge, yaşananların toplumun önüne hangi oranda fatura koyduğunu göstermesi açısından hayli manidar...

Genel Yönetim Borç Stokunun GSYH’ya Oranındaki Değişim
	2001	2013
TL’nin yüzde 5 değer kaybı/kazancı	+ / - 2,2 Puan	+ / - 0,6 Puan
TL faiz seviyesinde
-Yüzde 10 oranındaki değişim*	+ / - 2,1 Puan	+ / - 0,3 Puan
-Yüzde 25 oranındaki değişim*	+ / - 5,2 Puan	+ / - 0,6 Puan
GSYH büyümesinde 2 puanlık değişim	+ / - 1,6 Puan	+ / - 0,7 Puan
Faiz dışı fazla/GSYH oranında 1 puanlık değişim	+ / - 1,0 Puan	+ / - 1,0 Puan

 (*) TL faiz seviyesinde takip eden yıldaki yüzde değişimi yansıtmaktadır. 

Not: 2001 ve 2013 yıl sonu gerçekleşme rakamları kullanılarak senaryoların baz senaryoya göre ESA tanımlı Genel Yönetim Borç Stoku / GSYH oranında yol açabileceği etkiyi göstermektedir.
(13.02.2015)
DOLAR YÜKSELDİ, HAZİNE SEVİNDİ
2.50'YE DAYANAN DOLAR İÇİN: DOLAR, TELEVOLE YILDIZI MI?