Diyanet İşleri Başkanlığı fetvayı verdi:
"HİSSE SENEDİ CAİZ, TAHVİL DEĞİL"
Diyanet İşleri Başkanlığı beklenen açıklamayı yaptı. "Dinen yasaklanmayan meşguliyet alanındaki şirketin hissesinin alınmasında sakınca yoktur."
Cahit UYANIK
"Bir yanda faize haram damgası vurup, yatırım kapısı arayan yaklaşık iki trilyon liralık birikim... Diğer yanda durgunluğun sancılarını çekip taze kan arayan borsa. İslami trilyonlar borsaya akarsa çok şey değişecek. Ama önce borsa kapısının fetva anahtarıyla açılması gerekecek"...
Geçen haftaki sayımızda ele aldığımız İslami çevrelerin borsaya bakışına ilişkin haberimiz böyle başlıyordu. İslami kesim borsaya ilgi duyuyordu ama oldukça belirgin kaygıları da taşıyordu. Bu kaygılar, hisse senedine yatırım yapmanın caiz olup olmadığından, borsada işlem gören firmaların İslami esaslara göre çalışıp çalışmadığına kadar uzanıyordu.
İşte tam bu belirsizliklere ve tartışmalara Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mustafa Said Yazıcıoğlu açıklık getirdi. Yazıcıoğlu, Panorama'ya yaptığı açıklamada sermaye piyasalarında ve borsada işlem gören şirketlerin kağıtlarının satın alınmasının o şirkete ortaklık olarak ele alınması gerektiğine dikkat çekti. Yazıcıoğlu'na göre ancak bu ortaklığın ne durumda olursa olsun, sabit veya belli bir oranda kar alınması esasına dayanmaması gerekiyor. Çünkü böyle bir ortaklık ilişkisi İslami hükümler uyarınca "caiz değil".
Buna göre İslam sermayesi, şirketlerin kar garantisi vererek çıkardıkları hisse senetleri, imtiyazlı kağıtlar ve benzeri taahhütlere kapalı olacak. Konuya yakın çevreler, yıllık ortalama devlet tahvili kadar kar garantisi verilen Türkiye Kalkınma Bankası hisse senetlerini, bu kapsama giren bir örnek olarak niteliyorlar.
Yazıcıoğlu, bir noktaya daha işaret ediyor. Hisse senedi alınacak şirketin dinen yasaklanmış işlere uğraşmaması... Bu kapsamda alkollü içki üreten şirketler ile faizle çalıştıkları için bankaların hisse senetleri de dini bütünler için yasaklanıyor. Buna göre İslam sermayesi için İMKB'de halen işlem gören Ege Bira, Erciyas Biracılık, Güney Biracılık, Türk Tuborg gibi içki üreten firmalar ile Akbank, Demirbank, Finansbank, İktisat Finansal Kiralama, Koç Yatırım, Netbank, Tekstil Bank, Dışbank, Garanti Bankası, İş Bankası, TSKB, Tütünbank, Yapı Kredi Bankası hisselerinin alınıp satılması "caiz" değil.
Doğrudan faizle pazarlanan tahvil alım-satımı dinen yasak. Sigorta firmalarının topladıkları primlerin ve bunları nemalandırma yöntemlerinin İslam dini açısından "yasak faaliyetler" kapsamında yer alıp almadığı ise tartışma konusu.
"Kar, önceden belirlenmemeli"
Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mustafa Said Yazıcıoğlu, İslam Dini'nin borsaya bakış açısı ile ilgili olarak Panorama'ya şu açıklamayı yaptı:
"Çeşitli ticaret ve sanayi kuruluşları tarafından çıkarılıp serbest piyasada ve menkul değerler borsasında günlük değeri üzerinden alınıp satılan hisse senetleri; üretim, ticaret veya hizmet yapan bir şirkete ortaklığı ifade etmektedir. Bu senetlere sahip olan kimseler, ellerindeki senedin temsil ettiği ölçüde ilgili şirketin kar veya zararına ortak olurlar.
Şirketin meşguliyet alanı, dinen yasaklanmış işler olmadıkça bu şirketlerin çıkardığı hisse senetlerinin ve sahiplerine belirli süreler sonunda dağıtılan kar hissesinin alınmasında dinen sakınca yoktur. Bu tür kuruluşların, zaman zaman sermaye artırma maksadıyla çıkardıkları tahviller için, şirketin karı ister az ister çok olsun, isterse zarar etsin belli bir süre sonunda, belli miktarda yapacağı ödeme ise faizdir. Bilindiği üzere dinimizde faiz akdi yasaklanmıştır.
Görüldüğü üzere bu tür ortaklıklarda en önemli şart, ortakların hisseleri nispetinde kara da zarara da ortak olmalarıdır. Ortaklardan birinin veya bir kısmının ister çok ister az kazanılsın, ister zarar edilsin; belirli bir kar alması, İslami hükümlere göre caiz değildir."
(Bu haber haftalık Ekonomik Panorama dergisinin 23 Aralık 1990 tarihli Yıl:3 Sayı:45'te yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder