YABANCI SERMAYENİN ÖNÜ AÇILDI
Cahit UYANIK
Yabancı Yatırımlar Danışmanlık Servisi (FIAS) ile ortaklaşa yürütülen araştırmalardan çıkan sonuçlar dikkate alınarak 'Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanun Tasarısı' taslağına son hali verildi.
Ankara - Yabancı Sermaye Kanunu, 48 yıl aradan sonra köklü şekilde değiştiriliyor. Dünya Bankası bünyesindeki Yabancı Yatırımlar Danışmanlık Servisi (FIAS) ile ortaklaşa yürütülen araştırmalardan çıkan sonuç dikkate alınarak hazırlanan 'Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanun Tasarısı' taslağına son hali verildi. Tasarı taslağı, uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi öngörülmediği taktirde, Türkiye'de doğrudan yabancı yatırım yapılmasına 'tam serbesti' tanırken, yabancı yatırımcılarla yerli yatırımcıların eşit muameleye tabi olduklarını hükme bağlıyor. Tasarı taslağında, doğrudan yabancı yatırımların kamu yararı amacı gözetilmesi ve gerçek karşılıklarının peşin ödenmesi koşulları sağlanmadıkça kamulaştırılamayacağı veya devletleştirilemeyeceği de belirtiliyor.
Toplam 19 maddeden oluşan tasarı taslağında yasanın amacı "Doğrudan yabancı yatırımların özendirilmesi, yabancı yatırımcıların haklarının uluslararası standartlarda korunması ve tespit edilen politikalar yoluyla doğrudan yabancı yatırımların artırılması" olarak belirlendi. Tasarıda yabancı yatırımcı, yabancı ülkelerin vatandaşlığına sahip gerçek kişilerle yurt dışında yerleşik Türk vatandaşları ve yabancı ülkelerin kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişiler ile uluslararası kuruluşlar olarak tanımlandı.
Yabancı sermaye tanımı genişletildi
Tasarıda doğrudan yabancı yatırıma konu olan iktisadi kıymetler de sıralandı. Buna göre konvertibl para şeklinde nakit sermaye, yurt dışındaki şirketlerin devlet tahvili hariç menkul kıymetleri, makine ve teçhizat, yeniden yatırımda kullanılan hasılatlar, para alacakları veya mali değeri olan yatırımla ilgili haklar, sınai ve mülkiyet hakları, doğal kaynakların aranması ve çıkarılmasına ilişkin ticari hakların getirilmesi 'doğrudan yatırım' sayılacak.
Ayrıca menkul kıymet borsaları dışında hisse edinimi veya borsalarda en az yüzde 10 hisse oranı veya aynı oranda oy hakkı sağlayan edinimler yoluyla yeni kurulacak veya bir şirkete katılmak veya şube açmak da doğrudan yabancı yatırım sağlayacak. Taslağa göre nakit dışındaki sermayenin tespiti, TTK hükümlerine göre yapılacak. Ancak yabancı ülkelerdeki şirketlerin menkul kıymetleri yatırım aracı olarak kullanıldığı taktirde, menşe ülke mevzuatına göre değer tespitine yetkili makamlar veya menşe ülke mahkemelerince tespit edilecek bilirkişilerin veya uluslararası değerlendirme kuruluşlarının değerlendirmesi esas alınabilecek.
Kar transferi serbest
Tasarı taslağında yabancı yatırımlardan elde edilen kar transferlerine de tam serbesti getirildi. Buna göre yabancı yatırımcılar Türkiye'deki faaliyet ve işlemlerinden doğan net karı, temettü, satış, tasfiye, tazminat bedelleri, ödenmemiş vergi, resim, harç vb. mali yükümlülükleri olmadıkça serbestçe transfer edebilecek. Karlar, yeniden yatırımda da kullanılabilecek. Ayrıca lisans, yönetim vb. anlaşmalar karşılığında ödenecek meblağlarla dış kredi ana para ve faiz ödemeleri de serbestçe transfer edilebilecek. Bu değerler yeniden yatırımda da kullanılabilecek.
Mal edinme serbestisi
Tasarı taslağı, yabancı yatırımcıların Türkiye'de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketlerin, Türk vatandaşlarınının edinimine açık bölgelerde taşınmaz mülkiyeti veya sınırlı ayni hak edinmesini de serbestleştirecek. Taslağa göre yabancı yatırımcılarla idare arasında çıkabilecek yatırım uyuşmazlıklarının çözümlenmesi için görevli ve yetkili mahkemelerin yanı sıra, ilgili mevzuattaki koşulların oluşması halinde ulusal ve uluslararası tahkim yoluna da gidilebilecek. Yatırımlarda ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yabancı uzman personel çalıştırılabilecek.
Hazine'nin rolü
Taslağa göre Hazine Müsteşarlığı, doğrudan yabancı yatırımlar hakkında oluşturulacak bilgi sistemini kurmak ve geliştirmek amacıyla yatırımlar hakkında istatistiki bilgileri, her türlü kamu kurum ve kuruluşları ile özel kesim meslek kuruluşlarından istemeye yetkili bulunacak. Yabancı yatırımcılar, yatırımları ile ilgili bilgileri Müsteşarlığa bildirecekler. Söz konusu bilgiler, istatistik amaçları dışında ispat aracı olarak kullanılamayacak. Müsteşarlık kalkınma plan ve yıllık program hedeflerini, ülkenin genel ekonomik durumunu, dünyadaki yatırım eğilimleri ve ilgili kamu kurum kuruluşları ile özel sektör meslek kuruluşlarının görüşlerini dikkate alarak doğrudan yabancı yatırımlar konusundaki öncelikleri ve tanıtım politikalarını tespit edecek.
(Bu haber Finansal Forum gazetesinin 25-26 Mayıs 2002 tarihli sayısında yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder