KRİTİK PERŞEMBE. ABD'DE ÇEKİRDEK ENFLASYON ARTIŞI EYLÜLDE DE SÜRERSE, FED DAHA FAZLA FAİZ ARTIRIR

Cahit UYANIK

ABD'de Eylül-2022 TÜFE rakamları 13 Ekim 2022-perşembe günü açıklanacak. Beklenti, manşet enflasyonda bir gerileme yaşanması (yüzde 8,3'ten yüzde 8,1'e), ancak gıda+enerji fiyatlarının dışlandığı çekirdek enflasyonun yüzde 6,3'ten yüzde 6,5'e çıkması yönünde yoğunlaşıyor.

Bu tablo manşet enflasyondaki düşüşün geçici olabileceğini; çekirdek enflasyondaki artış sebebiyle, manşet enflasyonun önümüzdeki aylarda yükselişe geçebileceğini veya düşmeyeceğini gösteriyor. 'Kritik perşembe'de bu tablo resmen oluşursa, enflasyonu kontrol altına alabilmek adına FED'in Kasım ayı başındaki toplantısında 0,75 puanlık faiz artışı yapacağına kesin gözüyle bakılıyor.

ABD'de faiz artışlarının sürdürülerek Aralık ayında yüzde 4,5 düzeyine çıkılacağı, Türkiye'de de faiz indirimlerine devam edilerek aynı ay yüzde 9'a inileceği varsayımıyla, iki ülke politika faizleri 3 ay sonra tek hanede buluşmuş olacak. Bu sebeple Aralık ayında Türkiye'de özellikle kur cephesinde yaşanabilecek gelişmeler hayli önemli olacak. Gözler, Aralık ayında da döviz kurlarına çevrilecek. Hükümet, enflasyonu kontrol altında tutabilmek için; 'dalgalı kur' yerine, 'yönetilen dalgalı kur' politikasında ısrar ederek döviz fiyatlarını enflasyonun gerisinde tutuyor. Böylece enflasyonda nisbi bir kontrol sağlarken, KKM'lerin bütçeye ve Merkez Bankasına parasal yükünü azaltıyor. Ancak düşük kur politikası; ithalatı cazip hale getirerek cari açık ve dış ticaret açığını kontrolden çıkılma noktasına getirmek üzere...

HSBC, Türkiye'nin 10 aylık döviz rezervi

kaybını 118 milyar dolar olarak hesapladı

Kurun kontrol altında tutulmasının bir başka sonucu da piyasaya müdahale edilerek döviz rezervlerinin eritilmesi... Azalan rezervler sebebiyle oluşan döviz kuru riski de, döviz kurunun aslında daha yukarıda olması gerektiğinin bir göstergesi. Bu ortamda yüksek döviz kuru veya bir kur atağı ihtimalinden bahseden uzmanlar, kontrollü kur sebebiyle sürekli olarak 'yalancı çoban' çıkarılıyorlar. Ancak kuru kontrol etmek için arka kapıdan döviz rezervi satış politikasının maliyeti, HSBC adlı bankanın hesaplamasına göre 'Son 10 ayda (Aralık-2021/Eylül 2022) rezerv erimesinin 118 milyar doları aşması' şeklinde tezahür ediyor. Ortadaki bir başka soru ise FED'in; BM-UNCTAD'ın faiz artırımları yapılmaması çağrısını dinleyip dinlemeyeceğinde yoğunlaşıyor. UNCTAD, daha çok gelişmekte olan ülke ekonomileri yakından izleyen ve onların çıkarlarını savunan bir yapılanma. Bu kadar net bir çağrı yapmasa da gelişmiş ekonomilerin çıkarlarını kollayan bir organizasyon olarak bilinen IMF de, faiz artışlarının küresel ekonomide resesyona sebep olacağını ayrıntılı hesaplamalar eşliğinde açıkladı. IMF, faiz artışları sebebiyle küresel ekonominin 2026 yılına kadar 4 trilyon dolar üretim kaybına uğrayacağını bildirdi.

Janet Yellen faiz artırmakta ısrar edince

Trump görev süresini uzatmamıştı FED bundan önceki faiz artırım döngüsüne, şu anki ABD Hazine Bakanı Janet Yellen 2017 yılında FED Başkanı iken girmişti. O dönemde faiz artışlarının ABD ekonomisinin aşırı ısınmasını önlese de, dünya ekonomilerinde daralmalar görüleceği belirtilmiş ve bunun yapılmaması talep edilmişti. Ancak FED Başkanı Yellen faiz ayarlamalarında önceliklerinin ABD ekonomisi olduğunu ifade etmişti. Yüzde 2 civarında enflasyonun konuşulduğu o günlerde, bu düşüncenin geri planında ABD ekonomisinin hala dünya ekonomisinin motoru olarak değerlendirilmesi yatıyordu. Motordaki ısınmanın tüm dünyayı olumsuz etkileyeceği belirtiliyordu.

Yellen, faiz artışındaki ısrarı sonucu 2017'de göreve başlayan Başkan Trump'ın desteğini kazanamadı. Yellen'ın yerine piyasacı eğilimleri ağır basan Jerome Powell 2018'de FED Başkanlığına atandı ve faiz artışları bir süre sonra durdu. Bu sebeple enflasyon yüzde 2 iken kabul edilmeyen faiz artırımını durdurma talebinin, enflasyon kontrol altında değilken FED tarafından dikkate alınması pek mümkün görünmüyor.

'FED Pivot Noktası' nedir? Geçen hafta ekonomi haberciliği medyasında en sık kullanılan kavramlardan biri 'FED Pivot Noktası' oldu. Özellikle bir önceki cuma günü tarım dışı istihdam verisinin 250 binlik beklentinin az üzerinde (263 bin kişi) gelmesi ile piyasalarda FED'in faiz artırımlarını durduracağı veya beklentiden az yükselteceği, böylece 2022-Kasım ayının FED pivot noktası olacağı düşünceleri sıkça konuşuldu. Ancak bu beklenti, FED üyelerinin ardı ardına yaptıkları şahin açıklamalarla boşa düştü ve borsalarda bu beklentiyle yaşanan artışlar düşüşe döndü. Peki FED Pivot Noktası nedir? Pivot, basketbolde de kullanılan bir kavram. Takımın en uzun oyuncusuna pivot deniliyor. Pivot, takımın orta noktasında bulunuyor. Karşı takımın sahasında ceza atışı çizgisi önünde durarak paslaşmalarla, topun sahanın iki yanına geçirilmesine yardımcı oluyor. Finansta ise pivot noktası fiyatların aşağı veya yukarı yönlü dönüş yaptığı yer olarak biliniyor ki, bu tahmini doğru yapanlar para kazanabiliyor. FED Pivot Noktası ise FED faizlerindeki gidişatın (artış veya azalış) durarak tersine dönebileceği nokta olarak tarif ediliyor. Bu tahmini doğru yapan piyasacılar da para kazanabiliyor.

Bu konudaki 09 Ekim 2022 tarihli Youtube yayınımın linki:

Kritik perşembe. ABD'de çekirdek enflasyon artışı eylülde de sürerse FED daha fazla faiz artırır.