BANKALARA VERGİ İNCELEMESİ
BDDK bankaların 77,2 trilyon lira daha az vergi veya benzeri ödeme yaptıklarını belirlerken, sınır ötesi faaliyetlerin konsolide bazda denetim ve gözetime tabi tutulması için yerinde denetim yaptı.
Cahit UYANIK
ANKARA - Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun (BDDK) inceleme ve araştırmaları sonucunda bankaların, vergi kaybına neden olan işlemleri mercek altına alındı. Geçen yıl, bu konuda düzenlenen 24 ayrı rapor sonucunda bankaların toplam 592,7 trilyon liralık BSMV, damga vergisi, kurumlar vergisi, kurumlar vergisi üzerinden ödenmesi gereken fon payı sebebiyle matrah farkı doğuran uygulamalar ortaya çıktı. Bu fark sebebiyle bankaların 77,2 trilyon lira daha az vergi veya benzeri ödeme yaptıkları belirlendi. BDDK bu raporları, kayba uğranılan tutarların tahsili amacıyla ilgili mercilere gönderdi. BDDK ayrıca bankaların sınır ötesi faaliyetlerinin konsolide bazda denetim ve gözetime tabi tutulması için Bahreyn, Malta, Lüksemburg'taki şubeler ile bir bankanın Hollanda'daki iştirakinde yerinde denetim yaptı.
Bankalara günlük izleme
BDDK'nın 2001 Yıllık Raporunda yer alan bilgilere göre denetleme faaliyetleri, bankaların uzaktan gözetimi, yerinde denetim ve gerekli tedbirlerin zamanında alınması şeklinde olmak üzere 3 şekilde gerçekleştirildi. Bu çerçevede Gözetim Form Paketi, gelişmeler dikkate alınarak revize edildi. Yeni formlar, 2002 Şubat ayından itibaren haftalık, aylık, üçer aylık raporlar hazırlanmasında kullanılmaya başlandı. Sistemdeki nakit hareketlerinin yakından izlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması için 2001 Kasım ayından itibaren bankalar günlük bazda izlenmeye alındı. Ayrıca bankaların faiz oranı, kur ve hisse senedi pozisyon risklerinin ve bu risklere ilişkin sermaye gereksinimlerinin izlenmesi amacıyla ayrı bir raporlama seti de hazırlandı.
Sistemin yüzde 96'sı yerinde incelendi
Yerinde denetim ilkeleri çerçevesinde ise bankalar yeminli murakıplarınca büyük ve orta ölçekli mevduat bankaları, sürekli yerinde denetime tabi tutuldular. Bu faaliyetler mali bünye analizi, mevzuat denetimi, ihbar ve şikayet incelemelerinden oluştu. Bu çerçevede geçen yıl sistemdeki 79 bankadan 59 banka ile 6 özel finans kurumunda denetim ve araştırma faaliyetinde bulunuldu. İnceleme yapılan bankaların 2000 yılı bilanço büyüklükleri itibarıyla sistem içindeki payı yüzde 96 olarak belirlendi. Bu süreçte toplam 344 adet rapor hazırlandı. Raporların 190'ı mevzuat, 75'i mali bünye analizi, 27'si ihbar ve şikayet, 24'ü vergi, 7'si görev zararı ve 21'i diğer konularda yoğunlaştı. Vergi konusunda yapılan 24 incelemede en büyük matrah farkı 263,1 trilyon lira ile kurumlar verbisinde tespit edilirken, bu sebeple 67,9 trilyon lira vergi kaybı hesaplandı. Sistemdeki ikinci büyük matrah farkı ise 253,2 trilyon lira ile damga vergisinde tespit edildi. Ancak bu sebeple bankaların ödeyecekleri ek vergi 2,3 trilyon düzeyinde hesaplandı.
56 kişi bankacılıktan men edildi
Denetleme sürecinin üçüncü aşamasında ise gözetim ve denetim birimlerinden gelen bilgiler doğrultusunda bankaların alması gereken tedbirler belirlendi ve bildirildi. Raporda yer alan bilgilere göre, krizin ardından geçen mart ayında tüm mevduat kabul eden özel bankalarla toplantılar yapılarak, denetim ve gözetim çalışmaları sonucunda belirlenen sorunların çözümü için takvime bağlı planlar hazırlandı. Verilen taahhütler de titizlikle takip edildi. Bu çerçevede alınan diğer önlemler ve yaşanan gelişmeler ise şöyle:
- BDDK geçen yıl toplam 56 kişinin bankalarda imza yetkili personel olarak çalıştırılmasını yasakladı.
- Mali bünyeleri önemli ölçüde bozulan 8 banka TMSF'ye devredildi ve 2 yatırım bankasının bankacılık yetkileri kaldırıldı.
- Bankalarca Kurul kararlarının yürütmesinin durdurulması ve iptali talebiyle Danıştay'da 64 dava açıldı.
- Mevzuat raporları ve diğer veriler ışığında sorumlulukları tespit edilen kişiler hakkında 57 adet suç duyurusunda bulunuldu.
- Toplam 11 bankaya 15 ayrı işlemle ilgili idari para cezası uygulandı.
- BDDK aleyhine açılan toplam 30 hukuk davasından çoğunluğu, ortaklık hakları Fon'a devredilmiş bankaların küçük hissedarlarının tazminat davaları oluşturdu. Ayrıca Fon bankalarının yönetici ve personelinin usule aykırı davranışlarının cezalandırılması talebiyle 58 adet dava bulunuyor.
(Bu haber günlük Finansal Forum gazetesinin 18 Haziran 2002 tarihli sayısında yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder