Cahit UYANIK
Oldukça önemli bir haftaya giriyoruz. 28 Kasım 2022-pazartesi günü 6'lı Masa'nın "Şimdi Demokrasi Zamanı: Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi Tanıtım Toplantısı" gerçekleştirilecek. 2018 yılında geçtiğimiz Türk Tipi Başkanlık Sisteminin ülkeyi ağır ekonomik sorunlara taşıdığı artık herkesin kabulü. Bu sebeple 6'lı Masanın anayasa önerisi içinde ekonomiyle ilgili temel hangi düzenleme ve değişiklikler olacağını dikkatle tarayacağız.
6'lı Masa deyince bazılarının aklına hemen, gelecek sene Haziran ayında yapılacak seçimlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın karşısına kimin aday olarak çıkarılacağı geliyor. Fakat bu kişiler, aday kim olursa olsun 6'lı Masanın güçlendirilmiş parlamenter sisteme geri dönüşü sağlama vaadi ile seçim kampanyası yürüteceği ve bu şekilde iktidara gelmek isteyeceğini unutuyor. Hazirandaki seçimde ekonomiyle ilgili 2 temel görüş de oylanacak. Bir tarafta faizi düşürmenin ekonomide yapısal bir dönüşüm başlatacağı ve 5 yıllık dönem için daha görev onayı isteyen Ak Parti ve Erdoğan olacak. Diğer tarafta ise faiz düşürmenin büyük problemlere sebep olduğu ve bunun temelinin anayasada 2018 yılında yapılan başkanlık sistemine geçişle ilgili düzenlemeler olduğunu savunan 6'lı Masa...
6 partinin oluşturduğu Millet İttifakı (Mİ) kampanyasında, seçimi kazandığı taktirde ekonomide acilen alınması gereken önlemleri ve kalıcı çözüm için birkaç yıl içinde güçlendirilmiş parlamenter sisteme dönüş çalışması yapılacağını anlatacak. Yani Haziran-2023 seçiminde bir anlamda 2018 yılındaki anayasa değişikliğinin, toplumun ön kabulüne bir defa daha sunulması olgusunu yaşayacağız. Seçimi 6'lı Masa kazanırsa önümüzdeki birkaç yılda güçlendirilmiş parlamenter sisteme dönüşle ilgili bir referandumla da karşılaşabiliriz.
30 Kasım 2022-çarşamba günüyse TÜİK 3. çeyrek ekonomik büyüme sonuçlarını açıklayacak. AA'nın yaptığı ankete göre ekonomide yüzde 3,9 büyüme bekleniyor. 2022 yıllık büyüme beklentisi ise yüzde 5,2. Ekonomi yılın ilk çeyreğinde yüzde 7,5, ikinci çeyreğinde yüzde 7,6 büyüme kaydetmişti. 3. Çeyrek Türkiye ekonomisi için çok önemlidir. Çünkü tarımsal üretim, hasat dönemi olması sebebiyle GSYİH rakamlarına bu dönemde dahil olur. Turizm sektöründe de yüksek ve canlı dönem bu çeyreğe denk gelir.
Dikkat edilirse bu önemli çeyrekte büyüme beklentisi ilk 2 çeyreğe göre oldukça düşük. Bu durum, ekonominin yavaşlamaya başladığının işaretidir. Bunu imalat sanayisindeki daralmayla açıklayabiliriz. İmalattaki durgunluğun sebebi ise dış talepteki yani ihracatımızdaki gerileme olarak izah edilebilir. 3. çeyrekte enflasyonla mücadele için TL'nin değerli tutulması sebebiyle ithalatta ciddi artışlar oldu. Oysa ithalat her zaman GSYİH'yi azaltıcı etki yapar. Bu arada BETAM'ın 3. çeyrek için; mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış rakamlara göre ekonomide yüzde 0,3'lük bir daralma-küçülme öngördüğünü belirtelim.
Reuters, Türkiye'nin döviz arayışları kapsamında Katar'dan 8-10 milyar dolarlık finasman paketi alacağına yönelik bir haber geçti. Reuters bu dövizin; swap, eurobond veya benzer yöntemlerle Türkiye'ye gireceğini bildirdi. Merkez bankaları arasındaki swap bir yana; eğer Türkiye, Katar Hazinesinden Eurobond cinsinden borçlanırsa, uzun yıllardan sonra ilk kez bir başka devletten resmi borç alma yöntemine başvurmuş olacak. Oysa Türkiye eurobond borçlanmalarını uzun yıllardır devletlerden değil, Batı ve Uzak Doğu piyasalarından gerçekleştiriyor.
Geçen hafta Türkiye'nin resmi kredi derecelendirme kuruluşu Fitch'in seçim senaryolarına ilişkin bir raporu basına sızdı. Bu, dış dünyanın seçim sonuçlarına yönelik ilk değerlendirmesi ve tahminlerinden biri olması açısından önem taşıyordu. Fitch bu raporla; kendi müşterilerine yatırımları için yol ve yön gösterme vazifesini de yerine getirmiş oldu.
Fitch, birinci sıradaki senaryosunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın tekrar seçilme, ancak Cumhur İttifakının (Cİ) TBMM çoğunluğunu kaybetme olasılığını yüzde 55 olarak öngörüyor. Yüzde 22,5 ihtimal verilen ikinci senaryoda ise Erdoğan Cumhurbaşkanı seçiliyor ve Cİ, TBMM çoğunluğunu koruyor. Yüzde 22,5'luk 3. senaryoda ise Mİ'nin adayı seçiliyor ve Mİ, TBMM çoğunluğunu da alıyor. Bu tabloda Fitch, Erdoğan'ın tekrar seçilme ihtimalini yüzde 77,5 olarak öngörürken, ancak TBMM'de çoğunluğu kaybetme ihtimalini ise yüksek (yüzde 77,5) buluyor.
Yani Fitch, şu anki mevcut siyasi tabloya düşük şans tanıyor. Fitch, aynı şekilde gelecek yıl ortasında muhalefetin tamamen egemen olacağı bir siyasi yapılanmaya da az şans veriyor. Eğer Fitch'in baz senaryosu gerçekleşirse; Erdoğan'ın yeni görev döneminde Meclis çoğunluğuna sahip olan Mİ ile daha fazla uzlaşma yoluna gitmek zorunda kalacağını söyleyebiliriz.
Bu konudaki 27 Kasım 2022 tarihli Youtube yayınımın linki:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder