Cahit UYANIK
Ekonomide geçen haftanın en önemli gelişmelerinden biri TÜİK'in açıkladığı turizm gelirleri istatistiğine ait revizyondu. Revizyon, tespit edilen yeni turizm geliri kalemlerinin eklenmesi ve hesaplama yöntemindeki bazı değişiklikleri içeriyordu. Revizyon; hem içeriği hem de yarattığı sonuçlar itibarıyla oldukça önemli bir gelişmeydi. Çünkü ödemeler bilançosuna yazılan "Turizm gelirleri" + "Seyahat gelirleri" denilen kalemleri olumlu yönde etkiledi. (Kısa süreli ülkemizi ziyaret edenlerin harcamalarını turizm gelirleri; 1 yıl ve daha uzun kalan yabancıların harcamalarını da seyahat gelirlerinde izliyoruz.) Daha önce kayıt altına alınamayan bazı turizm ve seyahat gelirleri, uygulanan ve kullanılan yeni yöntemler sayesinde kayda alınmaya başladı.
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, 1 hafta kadar önce Financial Times gazetesine yaptığı açıklamada yılın ilk 8 ayında 28 milyar doları aşan NHN'nin önemli kısmının kayda alınamayan turizm gelirlerinden kaynaklandığını söylemişti. Yeni gelirler, ödemeler bilançosundaki cari açık ile net hata ve noksan (NHN) kalemlerini de olumlu yönde etkiledi. Şöyle ki:
TÜİK revizyonla, geriye doğru 10 senelik eski ve yeni rakamları tablo halinde açıkladı ki burada 2022 yılının ilk 6 ayına ait eski ve yeni veriler de bulunuyordu. İlk 6 aydaki cari açığımız 32,5 milyar dolardı. Turizm+seyahat gelirlerimiz bu revizyon sonrasında toplam 6,4 milyar dolar artınca, cari açığımız 26,1 milyar dolara geriledi. Eskiden NHN içinde bulunan, bu kayda alınamayan turizm ve seyahat gelirleri; artık kendi kalemlerinde yer alacak. Yani çift kayıt usulü uygulanabilecek. (Eskiden tek taraflı bir kayıt yapılıyor, kaydın karşı tarafı bulunamadığı için NHN'ye yazılıyordu.) Yılın ilk 6 ayında NHN 17,5 milyar dolardı. Kayıt edilebilen turizm+seyahat gelirlerini düştüğümüzde NHN böylece 11,2 milyar dolara geriledi. Yani NHN'de %37 civarında bir azalmayla karşı karşıyayız. Dünya Gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, turizm+seyahat gelirleri revizyonu sonrası yılın ilk 8 ayındaki 28,3 milyar dolarlık NHN'nin 21,7 milyar dolara; cari açığın da 39,7 milyar dolardan 33,1 milyar dolara düşeceğini hesapladı.
Bazı değerlendirmelerde, NHN'de turizm+seyahat gelirleri sebebiyle yapılan revizyonun içeriği hakkında olumsuz düşünceler belirtilmişti. Fakat TÜİK'in yaptığı 10 sayfayı aşkın ayrıntılı açıklamayı incelediğimizde, bu revizyon çalışmasının bir kaç yıldır sürdüğünü anlıyoruz. Bu çerçevede yeni anketler hazırlanarak uygulanmış, daha önce işbirliği yapılmayan kurumlar devreye alınmış ve çalışma 27 Ekim 2022-perşembe günü kamuoyuyla paylaşılmıştı. Böylece TÜİK'in Türkiye'de 10 senedir tartışılan NHN meselesine kayıtsız kalmadığını da öğrenmiş olduk. NHN'nin turizm kanadından kaynaklanan boyutu çözülmüş oldu.
TÜİK'in revizyonunda turistlerin kredi kartı harcamaları, sağlık turizmi ve eğitim turizmi gelirlerini belirlemeye yönelik önemli yenilikler dikkati çekti. Bankalararası Kart Merkezinden (BKM) alınan verilerle yabancıların Türkiye'den satın aldıkları dayanıklı tüketim malları için bir fiyat-tutar sınırı belirlendi. Harcama bu tutarın üstünde ise ihracat, altında ise turizm gelirlerine yazılmaya başlandı. Marinalardaki harcamalar da bu kapsamda toplanmaya başlandı.
Eskiden özel sigorta, diğer devletlerce karşılanan harcamalar, paket turla gelip sağlık turizmi hizmeti alan kişiler kayda alınamıyordu.
Sağlık turizmi gelirlerini tam olarak belirlemek için; 2021 yılından başlayarak 2 bin sağlık kuruluşuna bir anket formu gönderilerek bu konularda ayrıntılı bilgi alındı. Ayrıca 2018 yılından itibaren şirketlere; yabancılara verilen sağlık hizmetlerinde KDV istisnası uygulanmaya başlamış ve vergi beyannameleri buna göre düzenlenmişti. Buradan da sağlık turizmi gelirleri için veri girişi sağlandı. BKM verilerinden 'sağlıkla ilgili ancak sağlık kuruluşu dışında yapılan harcamalar' da sağlık turizmi gelirine eklendi.
1 yıldan uzun süre eğitim ve sağlık amacıyla TR'de kalınıyorsa, o kişilerin harcamaları seyahat gelirine yazılıyor. Bu çerçevede üniversitelerden yabancı öğrencilerin ödediği harç bilgileri alındı.Ayrıca bir Eğitim Turizmi Araştırması yapılarak yabancı öğrencilerin harç ücreti dışı harcamaları (yeme-içme, ulaştırma vb.) tespit edildi. Turizm gelirleri meselesini yakından izleyenler (karar alıcılar ve yorumcular), TÜİK'in en az 2 yıldır sürdürülen bu revizyon çalışmasını beğendi.
Sonraki revize edilmiş 4. çeyrek turizm gelirlerini 2023 Ocak ayı sonunda görebileceğiz. Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy, bu sene turizmdeki hedeflerin iki kez aşıldığını söyledi. İlk olarak 42 milyon turist 35 milyar dolar gelir hedefiyle başlanan 2022 hedefini, daha sonra 47 milyon turist 37 milyar dolar gelire artırdıklarını bildirdi. Şimdi de 10. ay rakamlarına bakarak bu hedefi 50 milyon turist 44 milyar dolar gelir hedefine yükselttiklerini söyledi. Ben de daha önce çektiğim bir videoda yıl sonu gelir hedefimin 44-45 milyar dolar olduğunu söylemiştim.
Bu konudaki 01 Kasım 2022 tarihli Youtube yayınımın linki:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder