AB'NİN EN TAVİZLİ TARIM ÜLKESİ: TÜRKİYE
Cahit UYANIK
Avrupa Birliğinin (AB) tarımda ilk tercihli statü tanıdığı ülkenin Türkiye olduğu ve halen Türkiye'nin tarımda en çok taviz verilen ülke statüsünü koruduğu belirtildi. Türkiye'ye AB tarafından tanınan tercihli statü genişletilerek, 1990'lı yıllarda başka ülkeler de dahil edildi. Türkiye bu ortamda taviz yıpranmasına uğramasına rağmen, hala AB'nin en önemli tarım dış ticareti ortaklarından birisi olmaya devam etti.
Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM), Gümrük Birliği Kararı gereği yapılan vergi indirimleri ile yeniden gündeme gelen tarım sektörü ve bu sektörün AB ile ilişkilerini araştırdı. "Türkiye-AB Tarım Ürünleri Ticaretinde Tercihli Rejim" konulu araştırmaya göre Türkiye, AB ile 1963'te imzaladığı ilk anlaşma ile tarımda tek taraflı tavizler aldı. Bu tavizler, 1980 yılında en geniş haline kavuştu. Bu tavizler, o dönemde tarıma daha bağımlı olan Türkiye ihracatının ve tarım alanında faaliyet gösteren işletmelerin gelişmesinde önemli katkılarda bulundu. 1980 yılında AB'ye yönelik tarım ürünleri ihracatının yüzde 76'sı tavizlerden yararlanmaktaydı.
Buna karşılık Türkiye, 1993'ten itibaren AB'ye sembolik bazda tavizler verdi. AB'nin Türkiye'ye tarım ürünleri ihracatının yüzde 7'si vergi indirimlerinden yararlanabildi. 1993'ten itibaren ise Türkiye ile AB arasında taviz müzakereleri başladı ve 1997 yılında sona erdi. DTM'nin araştırmasında daha sonra şu değerlendirmeler yapıldı:
"AB'nin Türkiye'ye tarım ürünlerinde tanımış olduğu tercihli uygulama, diğer ülkelerle karşılaştırıldığında çok daha öncelere dayanmaktadır. Tercihli uygulamanın başlangıcı, Türkiye için 1963'e uzanmakta iken diğer ülkeler için 1990'arın ikinci yarısıdır. AB'nin Türkiye'ye tanıdığı tavizler birkaç istisna dışında tüm tarım ürünlerini kapsamaktadır. AB'nin taviz tanımadığı ürünler negatif liste niteliğindedir. Bütün bu hususlar dikkate alındığında Topluluğu tercihli ülke yelpazesinin genişlemesine paralel olarak, diğer ülkelere tanınan tercih marjlarının yarattığı taviz yıpranmasına rağmen Türkiye, tarım ürünleri itibarıyla AB'nin tercihli anlaşması olan ülkeler arasında en tavizli ülke konumundadır."
Araştırmaya göre 1997'deki karşılıklı tavizler sonrasında, 1995 rakamları baz alındığında Türkiye'nin Topluluğa yönelik tarımsal ihracatının yüzde 68'i gümrük vergisinden muaf, yüzde 25'i vergi indirimli olmak üzere yüzde 93'ü taviz kapsamında gerçekleştirildi. Buna karşılık AB'ye tanınan tavizlerle, Tükiye'ye yönelik ihracatın yüzde 22'si muaf, yüzde 11'i vergi indirimli gerçekleşti. AB'nin taviz kapsamında Türkiye'ye ihracatı yüzde 33 olarak belirlendi.
Türkiye-AB Tarım Dış Ticareti (1997)
Türkiye'nin toplam tarım ihracatı ............................................ 5.232 milyon dolar
Türkiye'nin AB'ye tarım ihracatı ............................................. 2.094 milyon dolar
İhracatta AB'nin payı ............................................................... Yüzde 40
Türkiye'nin toplam tarım ithalatı ............................................. 2.750 milyon dolar
Türkiye'nin AB'den tarım ithalatı ............................................. 578 milyon dolar
İthalatta AB'nin payı ................................................................. Yüzde 21
(Bu haber 02 Mart 1999 yılında Finansal Forum gazetesinde yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder