HAZİNE'NİN YAYINLADIĞI İLK KAMU BORÇ YÖNETİMİ RAPORU... BORÇLUNUN GÖZÜNDEN BORÇ SORUNUMUZ

Cahit UYANIK

Türkiye'de kamu borç stoku artık günlük yaşamımızı etkiler hale gelince, konuyla ilgili teknik kavramlar da gündelik sohbetlere kadar girdi. Mesela, gazetelerin küçük ilanlarının bile satır satır okunduğu emekli kahvehanelerinde 4 veya 5'inci bardak çaydan sonraki favori tartışma konusu faiz dışı fazlanın düzeyi... Çünkü faiz dışı fazlanın bir bölümünden feragat edilip emekli maaşlarının artırılma ihtimali herkesçe tartışılabiliyor. Ya da, sayıları resmi ağızlar tarafından 2 milyon kişi civarında telaffuz edilen Hazine kağıdı yatırımcıları, reel faizin nelere bağlı olduğunu, basit de olsa reel faizin nasıl hesaplandığını, enflasyon datasının artık bakkal-süpermarket alışverişinin ötesinde etkileri olduğunu çok iyi biliyor.

Böylesi bir ortamda Hazine Müsteşarlığı ilk kez, kamu borçlarının son durumu, borçların nasıl yönetildiği, faiz dışı fazlanın nasıl hesaplandığı gibi bir çok sorunun cevabını içinde barındıran 'Kamu Borç Yönetimi Raporu'nu yayımladı. Hazine bu raporu, Nisan-2002'de çıkartılan Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 14'üncü maddesi hükmü gereği çıkarttı. Bu rapor artık 3 ayda bir yenilenecek. Kamuoyu borçlardaki ve aynı zamanda Hazine'nin alacaklarındaki iyiye veya kötüye doğru gidişi kendi gözleriyle görme imkanı bulabilecek.

TÜRKLER'İN YURT DIŞINDA 70 MİLYAR DOLARI VAR

Türk vatandaşlarının yurt dışında 70 milyar dolar parası olduğu tahminleri mevcut. Ancak bunlardan ne kadarının Türkiye`deki istikrarsızlıktan korkup dışarıya kaçan para olduğu önemli.

Cahit UYANIK 

Mali milat ile yurt dışından getirilecek paranın affı arasındaki fark nedir? 

Mali milat ile yurt dışından getirilen veya yastık altından çıkarılan para kayıt altına aldırılıyor. Ancak daha sonra tekrar yurt dışına gidip gitmediği bilinmiyor ve denetlenmiyor. Sermaye affında ise para yurda getiriliyor ve bir şirketin veya bankanın sermayesine ekleniyor. 

Sermaye affıyla parayı getiren kişi, bunu yurt dışına çıkaramaz mı? 

Bu para, sermaye olarak kayıtlara geçeceğinden, şirketten çıkışı için yeni bir kayıt yapmak gerekir. 

Bu konuda Maliye eleştiri bekliyor mu? 

Maliye bu konuda eleştiri beklemiyor. Operasyon zaten vergi alınamayacak bir para için söz konusu. Kayıtlı hale geldikten sonra vergisi alınabilecek ve ekonomiye kaynak girişi sağlanmış olacak. 

Devletin bu aftan bir kazancı olacak mı? 

Maliye, yurtdışından getirilen sermayeden yüzde 1 oranında vergi alınabileceğini ancak bu oranı artırma veya azaltma yetkisinin hükümette olduğunu belirtiyor.

2,5 DOLAR İÇİN VERGİ AFFI ÇIKARTILIYOR

Cahit UYANIK

Yanlış anlamayın, rakamla değil yazıyla ifade ediyorum: 2,5 dolar için yani yaklaşık 4 milyon TL için vergi affı çıkartılıyor. Çünkü bu satırlar yazılırken hükümetin Meclis'e sunduğu Vergi Barışı Yasa Tasarısının bir maddesi var ki evlere şenlikti. 4 milyon TL'lik vergi borcunun affı için çıkartılan yasa maddesinin öyküsü şuydu:

MALİYE, HAPİSTEKİ TİTANCI KENAN ŞERANOĞLU'NU ARIYOR!

Cahit UYANIK

Türkiye bundan 8 yıl önce Titan Saadet Zinciri ve onun havalı patronu Kenan Şeranoğlu'nu, dillere destan bir doğum günü partisi ile tanımıştı. Lüks bir otomobille doğum gününe gelen ve lüks bir otomobil şeklindeki doğum günü pastasını kesen, tek düğmeli iki parça kumaştan dikilmiş ultra-süper ceketiyle hala hafızalardaki yerini koruyan Şeranoğlu, Titan adlı organizasyonun aslında bir "saadet zinciri" olduğu anlaşılınca gözaltına alınıp tutuklanmıştı. Daha sonra mahkeme aşamasında ortaya çıkarılan bilgilere göre Şeranoğlu, 8 ayda o dönemde hatırı sayılır bir para olan 2 trilyon lirayı cebe indirmişti. Titan organizasyonu, 30 bin kişiden 2 bin 500'er mark toplamış ve her üyeye, bir önceki üyenin parasından belli bir miktar aktarmıştı. Buna finans literatüründe "saadet zinciri" veya "Ponzi oyunu" da deniliyordu.

MALİYE VE TÜPRAŞ AKARYAKITTA TÜKETİCİYE ACIMADI

Cahit UYANIK

Rafineri çıkış fiyatlarına ağustos ayında ikinci defa zam yapılması, Türkiye'de akaryakıt ürünlerinin fiyatlarının belirlenme yönteminin kimin karına, kimin zararına işlediğini yeniden tartışmaya açtı. Tüpraş Genel Müdürü Hüsamettin Danış, dün herkesi petrol kullanımında tasarrufa davet ederken, akaryakıt fiyatlarına enflasyonun çok üzerinde yapılan zamların günahını çıkarmaya çalışıyor gibiydi. Çünkü dolar kuru istikrarlı seyrettiği için, çoğunlukla uluslararası piyasalardaki ham petrol fiyatlarındaki artışlar öne sürülerek yapılan zamlar aslında Tüpraş ve Maliye'ye yaradı.